19.YÜZYILDA OSMANLIDA MÜZİK OLGUSU VE DÖNEMİN YENİLİKÇİ PADİŞAHLARI

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 551 - 570, 30.12.2019

Kaya Kılıç

Öz

19.yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunda müzik devletin
yönetiminde çok önemli bir yer tutmuştur. 19.yüzyıl batılılaşma hareketinin de
etkisi ile siyasi, askeri, ekonomik, kültürel reformlar ile devlet üzerinde
sanatsal alanda ki müzik kültürü de değişikliğe uğramıştır. Dönemin padişahları
Sarayda müzik kültürüyle beraber büyümüşlerdir. Osmanlı Saraylarında her ne
kadar müzik unsurunun olduğunu söylemek mümkün olsa da yürütülen politikalar
bazı müzik türlerinin değişikliğe uğramasına sebep olmuştur.

Osmanlı İmparatorluğunda dönemin önemli bir değişikliği
sayılan Mehterhanenin kapatılıp yerine askeri bando olan Musikâ-i Hümâyûn’un kurulması
Osmanlıda ki müzik yapılanmasının farklı bir boyuta geçmesine olanak
sağlamıştır. Osmanlıda batı müziği hareketinin başlamasının en önemli etkenlerinin
devletin yetiştirdiği sanatkâr sultanlar ve bestekârların olduğunu
gözlemlenmektedir. İmparatorluğun merkezi olan Saray sanatında merkezi haline
gelmiştir.

Osmanlıda dönemin müziğe yön veren yenilikçi Sultanları ve bestekârları
sayılan III. Selim, Sultan II. Mahmud, Donizetti Paşa, Sultan Abdülmecid, Sultan
Abdülaziz ve Sultan II. Abdülhamid gibi sanatkâr isimler makalede
incelenmiştir.

     Bu araştırmada, 19.yüzyılda Osmanlıda
müziğin konumu, gelişimi, müzikteki batılılaşma sürecinde dönemin bestekâr olan
Osmanlı Sultanları ve müzisyenlerinin döneme nasıl etki ettikleri ve bu
etkilerin sonuçları incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

: 19.Yüzyılda Osmanlı’da Müzik, Muzika-i Hümâyûn, III. Selim, Yenilikçi Padişahlar

MUSİC IN OTTOMAN IN THE 19TH CENTURY AND INNOVATİVE SULTANS OF THE PERİOD

Öz

In the 19th century, music played an
important role in the management of the state in the Ottoman Empire. With the
influence of the westernization movement of the 19th century, the musical
culture in the artistic field on the state has also changed through political,
military, economic and cultural reforms. The sultans of the period grew up in
the palace together with the music culture.
Although it is possible to say that there are music elements in the Ottoman
palaces, the policies carried out have led to changes in some types of music.

Mehterhane, which was considered an
important change in the Ottoman Empire, was closed and the establishment of the
military band Musikâ-i Hümâyûn, which replaced the Ottoman musical structure,
allowed a new dimension to the Ottoman Empire. It is observed that the most
important factors in the initiation of the Western music movement in the
Ottoman Empire were the artful sultans and composers trained by the state. The
palace, the center of the empire, has become a center for art.

Innovative Sultans and composers of the
period in the Ottoman music, III. Selim, Sultan II. Mahmud, Donizetti Pasha,
Sultan Abdulmecid, Sultan Abdulaziz and Sultan II. Artist names such as
Abdulhamid are examined in the article.

In this research, the position,
development of music in the Ottoman Empire in the 19th century, the effects of
the Ottoman Sultans and musicians who were composers of the period in the
process of westernization in music and the results of these effects will be
examined.

Anahtar Kelimeler

19.century Music in Ottoman, Musikâ-i Hümâyûn, III. Selim, Ottoman Composers

Kaynakça

• KAYNAKÇAAkdeniz, H. B. (2018). Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi.
• Andıç, F. (2014). Bir Padişah Portresi II.Mahmud. Ankara: Hitabevi Yayınları.
• Aracı, E. (2006). Donizetti Paşa-Osmanlı Sarayının İtalyan Maestrosu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bayındır, S. (2018). II. Abdülhamid’in Sanata ve Sanatçıya Bakışı. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi.
• Beydilli,K.(2003).II.Mahmud.https://islamansiklopedisi.org.tr/: https://islamansiklopedisi.org.tr/mahmud-ii--osmanli adresinden alındı
• Bicik, M. (2008). Bilinmeyen yönleriyle II. Abdülhamid. İstanbul: Akis Kitap Yayınevi.
• Eğecioğlu, Ö. (2006). E.Strauss’un Sultan Abdülaziz’e İthaf Ettiği Beste. Musiki Mecmuası, İstanbul.
• Engin, V. (2001). Sultan Abdülhamid ve İstanbul’u. İstanbul: Simurg Yayınları.
• Gazimihal, R. M. (1955). Türk Askeri Muzıkaları Tarihi. İstanbul: Maarif Basımevi.
• Güdek, Adem, Kılıç-Bahar (2016). Muzıka-ı Hümayun’dan Günümüze Klasik Batı Müziğinin Türkiye’deki Tarihsel Gelişimi. The Journal Of Academic Social Science Studies.
• Güntekin, M. (2010). İstanbul’un 100 Musikişinası. İstanbul: İstanbul Belediyesi Kültür Yayınları.
• Okumuş, E. (2005). III. Selim Dönemi Yenileşme Çabaları. Kamu Hukuku Arşivi Dergisi.
• Ortaylı, İ. (2007). Batılılaşma Yolunda. İstanbul: Merkez Kitapçılık Yayıncılık.
• Osmanoğlu, A. (2008). Babam Sultan Abdülhamid. İstanbul: Selis Kitaplar.
• Özcan, N. (2009). TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. TDV İslâm Ansiklopedisi: https://islamansiklopedisi.org.tr/selim-iii#2-musiki adresinden alındı
• Öztuna, Y. (1987). Dede Efendi. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Öztuna, Y. (2006). Türk Musikisi Akademik Klasik Türk Sanat Musikisinin Ansiklopedik Sözlüğü. Ankara: Orient Yayınları.
• Öztuna, Y. (2014). Sultan II. Mahmud Cihan Hakanı ve Yenileşme Padişahı. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Salgar, M. (2001). III. Selim Hayatı-Sanatı-Eserleri. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Salgar, M. (2005). 50 Türk Müziği Bestekarı. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Sarı, G. Ç. (2014). Osmanlı-Türk Müziğin’de Padişahların İzleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(35).
• Sevengil, A. R. (1970). Türk Tiyatrosu Tarihi IV Saray Tiyatrosu. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Sözer, V. (1964). Müzik ve Müzisyenler Ansiklopedisi. İstanbul: Atlas Kitapevi.
• Uçan, A. (2000). Türk Müzik Kültürü. Ankara: Evrensel Müzik Yayınevi.
• Yüksel, A. E. (2017). Sultan II. Abdülhamid’in Sanat Hamiliği. Ege Üniversitesi,Edebiyat Fakültesi Sanat Dergisi.