INVESTIGATION OF THE EFFECT OF DİSTORTION IN THE SUPPLY CHAIN ON THE STOCK LEVEL OF THE BUSINESSES WITHIN THE FRAMEWORK OF STOCKPİLİNG

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 2, 385 - 397, 31.12.2023

Mehmet Tursun

https://doi.org/10.54282/inijoss.1358043

Öz

Technological developments in the world make the competitive conditions of businesses very difficult today. Businesses, which have to ensure their continuity and operate in line with the objectives of the business, have had to constantly engage in market research. In order to compete in the globalizing world, businesses that expand their fields of activity day by day have started to operate on a global scale. Businesses operating both on a national scale and on a global scale, on the one hand, determine consumer interests and demands and present the product produced according to the demand to the consumer, while on the other hand, consumer demands must be determined, analyzed and moved to the production stage. Therefore, businesses need to manage the supply chain process very well. In this study, the reasons that create the bullwhip effect that businesses encounter in the supply chain process and the "stockpiling" accusations made against businesses in this process are examined. In the results of working; It has been determined that events that cause disruptions in the supply chain of enterprises on a global scale, such as Covid-19 and the Ukraine-Russia war, can cause uncontrolled stock levels of enterprises. In addition, due to the uncontrolled stock level, which is also known as the bullwhip effect in the literature, businesses can be accused of stockpiling. It has been evaluated that the experts who will act as experts in the process of prosecuting the enterprises accused of hoarding should take into account the bullwhip effect and prevent the enterprises from being accused unjustly.

Anahtar Kelimeler

Supply chain, Bullwhip effect, Stockpiling, Management accounting

TEDARİK ZİNCİRİNDEKİ BOZULMANIN İŞLETMELERİN STOK SEVİYESİNE ETKİSİNİN STOKÇULUK ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ

Öz

Dünyadaki teknolojik gelişmeler günümüzde işletmelerin rekabet koşullarını oldukça zorlaştırmaktadır. Devamlılığını sağlamak ve işletmenin amaçları doğrultusunda faaliyet göstermek durumunda bulunan işletmeler, sürekli olarak pazar araştırması içerisinde bulunmak zorunda kalmışlardır. Küreselleşen dünyada rekabet edebilmek amacıyla faaliyet alanlarını gün geçtikçe genişleten işletmeler adeta küresel ölçekte faaliyet göstermeye başlamışlardır. Gerek ülke ölçeğinde gerek ise küresel ölçekte faaliyet gösteren işletmeler, bir yandan tüketici ilgi ve isteklerini belirleyerek oluşan talebe göre üretilen ürünün tüketiciye sunması işlemini yürütürken diğer yandan tüketici taleplerinin belirlenerek analiz edilmesi ve üretim aşamasına taşınması gerekmektedir. Dolayısıyla işletmelerin tedarik zinciri sürecini çok iyi yönetmesi gerekmektedir. Bu çalışmada işletmelerin tedarik zinciri sürecinde karşılaştıkları kırbaç etkisini oluşturan nedenler ve bu sürçte işletmelere yapılan “stokçuluk” suçlamaları incelenmiştir. Çalışma sonucunda; Covid-19 ve Ukrayna-Rusya savaşı gibi küresel ölçekte işletmelerin tedarik zincirinde bozulmalara neden olan olayların, işletmelerin stok seviyelerinde kontrolsüzlüklere neden olabildiği belirlenmiştir. Ayrıca literatürde kırbaç etkisi olarak da bilinen stok seviyesindeki kontrolsüzlükler nedeniyle işletmelerin stokçuluk yapmakla suçlanabilmektedir. Stokçuluk yapmakla suçlanan işletmelerin yargılanması sürecinde bu konuda bilirkişilik yapacak olan uzmanların kırbaç etkisini dikkate almaları, işletmelerin haksız yere suçlanmalarının önüne geçeceği değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tedarik zinciri, Kırbaç etkisi, Stokçuluk, Yönetim Muhasebesi

Etik Beyan

Bu çalışmada bilimsel araştırma ve etik ilkelere uyulduğu ayrıca çalışma boyunca yararlanılan eserlerin tamamının kaynakçada verildiği beyan olunur. Bu araştırma için etik kurul iznine ihtiyaç yoktur.

Kaynakça

• Buffa, E. S., & Taubert, W. H. (1972). Production-inventory systems planning and control. Irwin.
• Cao, B. B., Xiao, Z. D., & Sun, J. N. (2017). A study of the bullwhip effect in supply-and demand driven supply chain. Journal of Industrial and Production Engineering, 34(2), 124–134. https://doi.org/10.1080/21681015.2016.1239659
• Forrester, J.W. (1961). Industrial Dynamics, MIT Press, Cambridge.
• Geary, S., Disney, S.M. & Towill, D.R. (2006). On bullwhip in supply chains historical review, present practice and expected future impact, International Journal of Production Economics, 101, 2–18.
• Gülten, S., & Kocaer, İ. (2010). Adli muhasebe uygulamaları. Ankara Ofset.
• http://www.beergame.org , 15.08.2023
• https://www.google.com , 30.10.2023
• Karayalçın, İ. (1986). Endüstri mühendisliği ve üretim yönetimi el kitabı, (1. Baskı). Çağlayan Basımevi.
• Koç, E. (2021). Hizmet tedakirk zincirinde kamçı etkisine neden olan faktörlerin belirlenmesi. Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 30-45.
• Kurt, S. (2020). Koronavirüsün etkisi ve ortaya çıkan stokçuluğun TCK ile VUK’ta yer alan suçlar açısından değerlendirilmesi: “limon piyasası örneği”. Vergi Raporu, (249), 214-223.
• Lee, H. L., Padmanabhan, P., & Whang, S. (1997). The bullwhip effect in supply chains, Sloan Management Rewiew 38 (3), 93-102.
• Lummus, R.R., Duclos, L.K., Vokurka, R.J. (2003). The impact of marketing initiatives on the supply chain, Supply Chain Management, 8, 317–323.
• Ma, J., & Ma, X. (2017). Measure of the bullwhip effect considering the market competition between two retailers. International Journal of Production Research, 55(2), 313–326. https://doi.org/10.1080/00207543.2016.1154996
• Mangan, J. Lalwani, C., Butcher, T. (2008). Global logistics and supply chain management. John Wiley & Sons Ltd.
• Michna, Z., Nielsen, P., & Nielsen, I. E. (2018). The impact of stochastic lead times on the bullwhip effect a theoretical insight. Production & Manufacturing Research, 6(1), 190–200. https://doi.org/10.1080/21693277.2018.1484822
• Min, H., & Zhou, G. (2002). Supply chain modeling: past, present and future, Computers& Industrial Engineering, 43(1-2), 231-249.
• Miragliotta, G. (2006). Layers and mechanisms: A new taxonomy for the Bullwhip Effect, Inernational Journal of Production Economics, 104, 365–381.
• Özdağoğlu, A. (2016). Tedarik zincirinde kamçı etkisini oluşturan faktörlerin simülasyon programı ile analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(Özel Sayı), 161-178.
• Özdemir, F. S. (2021). Adli muhasebe ve bilimsel mütalaa müessesesi: ceza yargılaması örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 688-705.
• Paksoy, T., & Keskin, E. (2006). Tedarik zincirinde bilgi çarpıtmasının etisi: kırbaç etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 483-496.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.