21. Yüzyılda Suyun Ekonomi Politiği ve Küresel Su Şirketlerinin “Küresel Ekonomik Kriz”i Fırsata Dönüştürme Olanakları

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 1, 82 - 96, 30.06.2012

Yusuf Karakılçık , Levent Gökdemir

Öz

Son çeyrek yüzyıldır yaşanan küresel gelişmeler suyun ekonomik ve stratejik önemini artırmıştır. 1990’lara kadar “kamu malı” ve “insan hakkı” olarak görülen su, 2000’li yıllarla birlikte bir “insan gereksinimi” ve “ekonomik mal” olarak görülmeye başlanmıştır. Suyun piyasalaştırılması, pazar ve rekabet konusu yapılması, “su ekonomisi” denilen yeni bir sektörün oluşumuna yol açmıştır. Geçtiğimiz yüzyılda petrol kaynakları için yapılan gizli ya da açık mücadelelerin, yakın gelecekte su kaynakları için yapılacağı söylenebilir. Halen yaşanmakta olan “küresel ekonomik kriz”, su kaynaklarına yönelik ekonomik, stratejik ve politik beklentileri daha da yükseltmiştir. Yıllık 1 trilyon dolarlık pazar olanağı ile su, küresel su şirketlerinin iştahını kabartmaktadır. Onu “mavi altın” olarak niteleyen bu şirketler için su, en kazançlı pazar alanı haline gelmiştir. Bu çalışmada küresel su şirketlerinin küresel krizi fırsata dönüştürme söylemleri içinde su kaynaklarının yeri ve önemi üzerinde durulmakta, dünya su kaynaklarının yeni bir ekonomik sektör olarak nasıl bir potansiyel sunduğu irdelenmekte ve küresel su şirketlerinin su kaynaklarını ele geçirme ve yönetme politikaları tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Su kaynakları, su politikası, su ekonomisi, küresel su şirketleri, krizin fırsata dönüştürülmesi.

Kaynakça

• Arpa, Yasemin (2009), Su Savaşları Başlıyor, (NTVMSNBC), http://www.sendika.org /yazi .php? yazi _ no=18177. Balsak, Erdal (2008), “5. Dünya Su Forumuna Karşı Duralım”, Teknik Güç, 15 Mart 2008, Sayı:179. Başkaya, Cengiz (2008), Su Savaşları ve Küresel Şirketler, ozguruniversite.org Erişim: 16.02.2009. Bird, Maryan, (2001), “Dried Out”, Time, May 7, 2001, p, 48-51. Cumhuriyet Gazetesi (2007), “Su Üzerine Küresel Politikalar-Makale”, 15 Ağustos 2007. Çınar, Tayfun (2006), “Su Yönetimi ve Finansmanında Strateji, Model ve Aktörler”, Su Yönetimi: Küresel Politika ve uygulamalara Eleştiri, (Ed: Tayfun Çınar ve Hülya K. Özdinç), Ankara: Memleket yayınları, s, 43-91. Emek Araştırma Dergisi, (1999), Dünya Su Özelleştirmeleri, Sayı: 1999/1, Ankara. Evcimen, Ulaş Taylan (2009), Sürdürülebilir Kalkınmadan Dünya Su Forumu‟na, http://en.wikipedia. org, Erişim: 22.02.2010) Güler, Birgül Ayman (2006), Sunuş Yazısı-Su Yönetimi-Küresel Politika ve Uygulamalara Eleştiri, (Der: Tayfun Çınar ve Hülya K. Özdinç), Ankara: Memleket Yayınları. Günaydın, Gökhan (2008), Küreselleşme Sürecinde Türkiye Su Politikalarında Değişim Ve Tarımsal Sulamada Özelleştirme Uygulamaları, ZMO, HalkinHaklari.com. (2007), Suyun Tatlı Karı (Express), Powered By Sendika TV, 18 Ocak 2008, Erişim: 16.02.2009 Hall, David, (2002), “The Water Multinationals-2002”, Financial and Other Problems, August 2002. Hall, David and Emanuele Lobina (2006), Water as a Public Service, PSIRU, Business School, University of Greenwich, England-15 December 2006, www.world-psi.org , Erişim: 22.02.2010 Hizmet-iş Sendikası (2008), “Su ve Küresel Aktörler”, Hizmet-iş Dergisi, 2008/II, Yıl:19, Sayı:128"in EKİ. İnşaat Mühendisleri Odası (2006), “Su Üzerine Küresel Politikalar”, TMMOB Su Politikaları Kongresi Bildiriler Kitabı, İnşaat Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Su Kaynakları Planlama ve Elektrik Enerjisi Komisyonu, Ankara: TMMOB Yayını. Karakılçık, Yusuf ve Şükrü İnan, (2007), “Su Kaynaklarının Ekostratejik Önemi Ve Türk Cumhuriyetleri “Ortak Su Politikası” Önerisi”, 5.Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi Bildiriler Kitabı, Celalabat-KırgızistanHaziran 2007, s: 141-150. Kılıçbay, Mehmet Ali (2006), “İnsanlar Yeryüzüne Suya Göre Dağılmışlar”, Karizma Dergisi-Beyaz Petrol: Su Özel Sayısı, Yıl. 7, Sayı: 27, TemmuzAğustos-Eylül 2006, İstanbul Entegre Matbaacılık. Kıran, Abdullah, (2005), Ortadoğu‟da Su: Bir Çatışma ya da Uzlaşma Alanı, İstanbul: Kitap Yayınevi. Kilim, Esra Ergüzeloğlu ve Şener Mustafa (2009), “Su Politiktir: Küresel Su Politikalarının Ulusal Ve Yerel Ölçekte Yansımaları”, Çevre Sorunlarına Öğrenci Yaklaşımları, www.csoy.biz/index.php?option=com _ content &view=article&id=9:su-poltktr İnd. Tar: 16.03.2009 Marım, Gökhan (2009), “Ankara‟nın Su Sorunundan Dünya Su Forumu‟na”, İMO Ankara Şube Haber Bülteni, Ocak 2009. Mazlum, İbrahim, (2006), “Su Kaynakları, Çatışma ve Fırat-Dicle Havzasında Sürdürülebilirlik”, Karizma Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 27, Temmuz-Ağustos-Eylül 2006, İstanbul: Entegre Matbaacılık, s,25-40. Öngür, Tahir (2009), Su Savaşları Kimin Savaşı?, Suplatformu-net, Erişim: 20.02.2009. Public Citizen (2002), “Dünya Bankasının Su Politikaları: Değişen Yaklaşımlar”, Profit Streams The World Bank & Greedy Global Water Companies, New York-USA, www.wateractivist.org, www.citizen.org/california/water, Erişim: 14.02.2010. Salihoğlu, Serhat, (2006), “Küresel Su Siyaseti Nedir?”, Su Yönetimi: Küresel Politika ve uygulamalara Eleştiri, (Ed: Tayfun Çınar ve Hülya K. Özdinç), Ankara: Memleket Yayınları, s, 3-34. Sevindi, Nevval (2007), “Kazakistan ve Su Kaynakları Yönetimi”, Zaman Gazetesi Cumartesi Eki, 17 Ağustos 2005. Shiva, Vandana, (2003), Su Savaşları, (Çev: Ali Kerem), İstanbul: Aram Yayıncılık. Swain, Ashok, (1998), “A New Challenge: Water Scarcity in the Arab World”, Arab Studies Quarterly, Winter 1998, p, 2-3. Şehsuvaroğlu, Lütfü, (1997), Su Barışı (Türkiye ve Ortadoğu Su Politikaları), İstanbul: Gümüşmotif Yayınları. TMMOB (2009), Küresel Su Politikaları ve Türkiye-TMMOB Su Raporu, Mart 2009, Ankara: TMMOB Yayınları TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu (2007), 2007 Su Raporu - Çevre Mühendisleri Odası 22 Ekim 2007 - TODAİE (1999a), Su Hizmetleri Yönetimi-Genel Yapı, (Ed: Birgül Ayman Güler), Ankara: TODAİE Yayını, No 289. TODAİE (1999b), Su Hizmetleri Yönetimi Antalya İncelemesi, Ankara: TODAİE Yayınları No:10. Tomanbay, Mehmet (1998), Dünya Su Bütçesi ve Ortadoğu Gerçeği, Ankara: Gazi Kitabevi. USİAD, (2007), Su Raporu-Ulusal Su Politikası İhtiyacımız, Ankara: Ertem Matbaası, Haziran 2007. Wikipedia, (2008), Küreselleşme ve Su Ticareti, Bottled Water (Şişe Suyu) maddesi, http://en.wikipedia.org/wiki/Bottled_water. World Bank (1993), “Water Resources Management”, World Bank Policy Paper, Washington D.C. USA.