OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE ÇOCUĞU OLAN ANNELERİN İSTİSMAR FARKINDALIK DÜZEYLERİNİN ÖRSELENMİŞ ÇOCUKLUK YAŞANTILARI AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 321 - 335, 21.06.2020

Nazan Kaytez , Bayram Deleş

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.724662

Cited By: 2

Öz

Çocuk istismarı, gerek dünyada gerekse ülkemizde önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Ne yazık ki istismar vakalarının birçoğu çocukların ebeveynleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Ebeveynler bazen bilerek bazen de bilmeyerek çocuklarını istismar edebilmektedir. Oysa gelecek nesillerin korunması, toplumların sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi için çocuğun bakımı ve korunmasından sorumlu olan ailenin çocuk istismarı konusunda bilinçli olması gerekmektedir. Bu düşünceden hareketle araştırmada okul öncesi dönemde çocuğu olan annelerin istismar farkındalık düzeylerinin örselenmiş çocukluk yaşantıları ile bazı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, çocuğu Gümüşhane il merkezinde bulunan özel bir okul öncesi eğitim kurumuna devam eden toplam 252 anne oluşturmuştur. Araştırma verileri “Kişisel Bilgi Formu”, “İstismar Farkındalık Ölçeği Ebeveyn Formu” ve “Çocukluk Dönemi Örselenme Yaşantıları Ölçeği” ile toplanmıştır. Toplanan veriler Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis H testi ve Spearman Korelasyon testi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda annelerin istismar farkındalık düzeylerinde yaş, öğrenim durumu, eş öğrenim durumu, çocuğun doğum sırası ve anaokuluna devam etme süresi değişkeninin anlamlı bir farklılığa neden olduğu belirlenmiştir. İstismar Farkındalık Ölçeği Ebeveyn Formu ile Çocukluk Dönemi Örselenme Yaşantıları Ölçeği’nin tüm alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk yaşantıları, İhmal, İstismar, Sosyo-demografik değişkenler

An Investigation of Abuse Awareness Levels of Mothers with Children in Preschool Period in Terms of Improved Childhood Experience

Öz

Child abuse emerges as an important problem both in the world and in our country. Unfortunately, most of the abuse cases are carried out by the parents of the children. Parents exploit their children sometimes intensionally and sometimes unintensionally. However, the family responsible for the care and protection of the child should be conscious about child abuse in order to protect future generations and develop a healthy society. Based on this idea, it has been aimed to investigate the abuse awareness levels of mothers with children in the preschool period in terms of their abused childhood experiences and some variables. The study group of the research is consisted of a total of 252 mothers whose children attend a private preschool education institution located in the city center of Gümüşhane. The research data have been collected with "Personal Information Form", "Abuse Awareness Scale Parent Form" and "Childhood Trauma Scale". The collected data have been analyzed by Mann Whitney U test, Kruskal Wallis H test and Spearman Correlation test. As the result of the research; age, education level, partner education level, child’s order of birth and duration of the kindergarten attendment have been determined to cause a significant difference in the level of awareness of the mothers. It has been found that there is a significant relationship between the Abuse Awareness Scale Parent Form and all sub-dimensions of Childhood Trauma Scale. 

Anahtar Kelimeler

Abuse, Abused childhood experiences, Neglect

Kaynakça

• Aksel Ş, Yılmaz Irmak T. Çocuk cinsel istismarı konusunda öğretmenlerin bilgi ve deneyimleri, Ege Eğitim Dergisi, 2015; 16(2): 373-391.
• Altıparmak S, Yıldırım G, Yardımcı F, Ergin, D. Annelerden alınan bilgilerle çocuk istismarı ve etkileyen etkenler, Anatolian Journal of Psychiatry, 2013; 14:354-361.
• Bağçeli Kahraman G, Çubukçu A. Okul öncesi dönem çocuklarının annelerinin istismar düzeyleri, ebeveyn tutumları ve çocuklarının davranış problemleri arasındaki ilişki. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2019; 19(17): 1306-1331.
• Bilim G. Çocukluk çağı örselenme yaşantıları: Duygu düzenleme, kişilerarası tarz ve genel psikolojik sağlık açısından bir inceleme, Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2012.
• Bostancı N, Akbayrak B, Bakoğlu B, Çoban Ş. Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmalarının depresif belirtileri üzerine etkisi, Yeni Sempozyum Dergisi, 2006;44 (2): 100–106.
• Büyüköztürk Ş. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi, 2012.
• Can G, Beyazıt, U. Çocuk istismarı potansiyelini yordayan faktörlerin incelenmesi, Mediterranean Journal of Humanities, 2018; 8(1): 87-99
• Corby B. Child abuse: Towards a knowledge base. New York: Open University Press, 2006.
• Ercan N. 4-6 yaş grubunda çocuğu olan ebeveynlerin istismar farkındalıkları (Diyarbakır örneği), Yüksek lisans tezi, Çağ Üniversitesi, Mersin, 2019.
• Ekinci S. Fiziksel çocuk istismarı, Katkı Pediatri Dergisi, 2010; 32 (5): 625- 631.
• Felitti V. J. The relationship of adverse childhood experiences to adult health: Turning gold into Lead. Zeitschrift für Psychosomatische Medizin und Psychotherapie, 2002; 48(4): 359-369.
• Finzi Dottan R, Harel G. Parents’ potential for child abuse: An Intergenerational perspective. Journal of Family Violence, 2014; 29, 397–408.
• Giardino A.P, Lyn M.A., Giardino E.R. A practical guide to the evaluation of child physical abuse and neglect, springer, second edition, London: Finkelhor, 2010.
• Gibb E.B, Chelminski I, Zimmerman M. Childhood emotional, physical and sexual abuse and diagnosis of depressive and anxiety disorders in adult psychiatric outpatients. Depression and Anxiety, 2007; 24:256–263.
• Güler N, Uzun S, Boztaş Z, Aydoğan S. Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2002; 24 (3): 128-134
• Güldeste A. Çocuk cinsel istismarının medyada değerlendirilme biçimi (Habertürk gazetesi üzerinden medyaya sosyolojik bir bakış), The Journal of International Social Research, 2018; 11 (55): 490-497.
• Hatiboğlu N. The Socio-demographic predictors of child abuse and relationships between child abuse, attachment patterns and psychopathology in a group of Turkish university students. Yüksek lisans tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul, 2011.
• Holman K. Treatment of young perpetrators of sexual abuse. ınternational save the children. alliance europe group project. 2001.
• Johnson,C. F. Child Sexual Abuse. Lancet, 2004; 364: 462-470.
• Joslyn H, Shivakumara K.. Self-esteem and psychological distress among sexually abused and sexually non-abused adolescents. International Journal of Science and Research, 2013;6 (14): 438.
• Karadeniz S. Çocukluk çağı örselenme yaşantıları ile psikolojik doğum sırası arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun, 2008.
• Karasu F, Bilgen F. Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışları, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2017; 7(13): 22-34.
• Kaya S. Çocukluk dönemi örselenme yaşantıları ölçeği kısa formu’nun Türkçe’ye uyarlanması. Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla, 2014.
• Kaya İ, Çecen Eroğul A. R. Ergenlerde çocukluk dönemi istismar yaşantılarının yordanmasında aile işlevlerinin rolü. XI. Ulusal PDR Kongresi. 3-5 Ekim 2011, Selçuk-İzmir. .Erişim Tarihi:17.03.2020.
• Keser N, Odabaş E, Elibüyük S. Ana-babaların çocuk istismarı ve ihmali konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 2010; 4(3):150-157.
• Korkut Ş. (2012). Lise öğrencilerinde çocukluk örselenme yaşantıları ve öfke ifade biçimleri ile benlik saygısı ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana, 2012.
• Matyja A. The impact of childhood physical and psychological abuse on emotion regulationand psychological distress. Master’s thesis. Northern Illinois University, 2005.
• Meraki S. Sosyal ve ekonomik destek hizmetinden faydalandırılan ailelerin çocuk istismarı ve ihmali konusunda farkındalık düzeylerinin incelenmesi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara, 2019.
• Onat, G., Dinç, H., Günaydın, S. & Uğurlu, F. (2016). Çocukluk döneminde yaşanan ihmal veya istismarın benlik saygısına etkisinin incelenmesi. 3(1), 9-15.
• Öner Demirci A. 4-6 yaş arası çocuğa sahip ebeveynlerin istismar farkındalıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesi, Selçuk Üniversitesi, Konya, 2019.
• Paavilainen E, Tarkka MT. Definition and identification of child abuse by Fin Public Health Nurses. Public Health Nurs, 2003; 20:49-55.
• Pears K. C, Capaldi D. M. 2001. Intergenerational transmission of abuse: a two-generational prospective study of an at-risk sample. Child Abuse & Neglect, 2001; 25: 1439-1461.
• Pekdoğan S. Annelerin istismar potansiyellerinin bazı değişkenler acısından incelenmesi, Ege Eğitim Dergisi, 2016; 17 (2): 425-441.
• Pekdoğan S, Kanak M. 4-6 yaş çocuğa sahip annelerin istismar düzeylerinin kadının çalışması ve algılanan cinsiyet rolleri ile olan ilişkisinin incelenmesi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2017; 19(48):510-516.
• Richards F, O'Keeffe Z C. Resilience and risk factors associated with experiencing childhood sexual abuse. Child Abuse Review, 2004;13(5): 338-352.
• Sarıbeyoğlu N S. Lise öğrencilerinde aile içi çocuk istismarı ile zorbalık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 2007.
• Shannon, J.B. Child abuse sourcebook. Omnigraphics, Inc, 2009.
• Şahin F. Fiziksel istismar. Çocuk istismarına ve ihmaline yaklaşım. Temel bilgiler. Akademisyen Tıp Kitabevi: Ankara, 2014.
• Tuna S. Aile içi çocuk istismarı: annelerin bazı risk faktörleri açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 2010.
• Yanık M, Özmen M. Psikiyatri polikliniğine başvuran hastalarda çocukluk çağı kötüye kullanımı/ihmal yaşantıları ile intihar, kendine fiziksel zarar verme ve dissosiyatif belirtiler arasındaki ilişki. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2002; 3(3):140-146.
• Yaşar Z F, Akduman G G. Çocuk ihmali istismarı ve adli diş hekimliği. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2007; 6(5): 389- 394.
• Yücel D. Çocukluk çağı istismar yaşantılarının genç yetişkinlik dönemindeki bağlanma süreçleri, psikopatolojik semptomlar, ilişki yeterlilikleri ve aşk tutumları ile ilişkilerinin incelenmesi. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 2014.