DOĞUMHANEDE ÇALIŞAN EBELERDE İŞE BAĞLI GERGİNLİK DÜZEYİ İLE TÜKENMİŞLİK, ÖRGÜTSEL BAĞLILIK VE ÖRGÜTSEL ADALET DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 3, 893 - 905, 30.11.2020

Hacer Ünver , Yeşim Aksoy Derya , Tuba Uçar

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.747322

Cited By: 5

Öz

Doğumhaneler ebelerin sıklıkla stres yaratıcı olaylarla karşılaştıkları ve ruhsal olarak zorlukların yoğun yaşandığı en önemli alanlardandır. Bu araştırma; doğumhanede çalışan ebelerde işe bağlı gerginlik düzeyi ile tükenmişlik, örgütsel bağlılık ve örgütsel adalet düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. İlişkisel tanımlayıcı nitelikteki bu araştırma Kasım 2017–Ocak 2018 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Bu araştırma, Türkiye’nin doğusunda bulunan bir ildeki kamu hastaneler birliğine bağlı 8 hastanenin doğumhanelerinde çalışan 156 ebe ile yürütüldü. Veriler kişisel tanıtım formu, işe bağlı gerginlik ölçeği, örgütsel bağlılık ölçeği, örgütsel adalet ölçeği ve Maslach tükenmişlik envanteri ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemlerin yanı sıra pearson korelasyon analizi kullanıldı. Bu araştırmada; işe bağlı gerginlik düzeyi arttıkça duygusal tükenme ve duyarsızlaşma düzeyinin önemli düzeyde arttığı, buna karşın kişisel başarının, örgütsel devamlı bağlılık düzeyinin ve örgütsel adaletin önemli düzeyde azaldığı saptandı (p<0.05). Ebelerde işe bağlı gerginlik, duygusal tükenme ve duyarsızlaşmanın örgütsel adalet düzeyini azaltan önemli değişkenler olduğu görüldü. Buna karşın ebelerde işlemsel adalet düzeyi arttıkça duygusal ve devamlı bağlılık düzeyinin de arttığı belirlendi (p<0.05). Bu araştırmada işe bağlı gerginlik ve tükenmişliğin örgütsel adalet düzeyini etkileyen önemli yordayıcılar olduğu ve işlemsel adalet algısı arttıkça örgütsel bağlılığın da arttığı belirlendi.

Anahtar Kelimeler

Ebe, İşe Bağlı Gerginlik, Örgütsel Adalet, Örgütsel Bağlılık

Relationship between Work-Related Tension Level and Burnout, Organizational Commitment and Justice Levels of the Midwifes Working in Delivery Units

Öz

Delivery rooms are one of the most important areas where midwives are often confronted with stressful events and intense psychological difficulties are experienced. This research has been carried out to determine the relationship between job-related tension level and burnout, organizational commitment and organizational justice levels in midwives working in delivery room. This correlational descriptive study was conducted between November 2017-January 2018. This research has been carried out with 156 midwives working 8 delivery units of public hospitals in a province in the east of Turkey. The data were collected by personal presentation form, work-related tension scale, organizational commitment scale, organizational justice scale and Maslach burnout inventory. In addition to descriptive statistical methods, Pearson correlation analysis was used to evaluate the data. In this study; it was found that emotional exhaustion and depersonalization significantly increased as work-related tension increased, whereas personal success, level of organizational commitment and organizational justice decreased significantly (p<0.05). It was seen that work-related tension, emotional exhaustion and desensitization in midwives are important variables that decrease organizational justice level. On the other hand, it was determined that as the level of operational justice increased, the level of emotional and continuing commitment increased in midwives (p<0.05). In this study, it was determined that work-related tension and burnout were important predictors affecting the level of organizational justice, and organizational commitment increased as the perception of operational justice increased.

Anahtar Kelimeler

Burnout, Justice, Midwife, Occupational, Tension

Kaynakça

• Allen, J. P., Meyer, N. J. (1990), The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 63(1), 1-18.
• Ağapınar, S., Şahin, H. G. (2014). Ağrı ilinde çalışan ebelerin tükenmişlik düzeylerinin iş doyumları ve empatik eğilimleri üzerine etkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(2).
• Aslan, S., Ünal, M., Aslan, R. (1998). İşe bağlı gerginlik ölçeğinin sağlık alanında çalışanlarda geçerlik ve güvenirliği. Düşünen Adam, 11, 4-8.
• Atalay, D. D. (2007). Denklik duyarlılığı açısından algılanan örgütsel adalet - örgütsel bağlanma ilişkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Başol, G., Yalçın, B. (2009). Eğitim örgütlerinde Meyer ve Allen Üç Boyutlu Örgütsel Bağlılık Ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması [Full Text]. The 5th International Balkan Educational and Science Congress, 5th International Balkan Educational and Science Congress Full Text Book, 2, 497-507, Trakya University, Edirne, Turkey.
• Creedy, D. K., Sidebotham, M., Gamble, J., Pallant, J., Fenwick, J. (2017). Prevalence of burnout, depression, anxiety and stress in Australian midwives: a cross-sectional survey. BMC pregnancy and childbirth, 17(1), 1-8.
• Çelik, Keleş H. N. (2006). “İş tatmininin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisine ilişkin ilaç üretim ve dağıtım firmalarında yapılan bir araştırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Çetin, F., Basım H. N., Aydoğan, O. (2011). Örgütsel bağlılığın tükenmişlik ile ilişkisi: öğretmenler üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 61-70.
• Demir, A., Ulusoy, M., Ulusoy, M. F. (2003). Investigation of factors influencing burnout levels in the professional and private lives of nurses. International Journal of Nursing Studies, 40(8), 807-827.
• Demirel, Y. (2009). Örgütsel bağlılık ve üretkenlik karşıtı davranışlar arasındaki ilişkiye kavramsal yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 115-132.
• Demirel, Y., Tohum, E. U., Kartal, Ö. (2017). Tükenmişliğin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: bir üniversite hastanesinde çalışan hemşireler üzerine araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 444-460.
• Deniz, Ö. G. D. S., Çimen, M., Özsarı, H. (2016).Sağlık Kuruluşu Çalışanlarının Örgütsel Adalet Algısını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. International Journal of Social Science, 42, 329-343.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve MTÖ’nin uyarlanması, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu Ve Türk Psikoloji Derneği Yayını, Ankara, 144–55.
• Fenwick, J., Lubomski, A., Creedy, D. K., Sidebotham, M. (2018). Personal, professional and workplace factors that contribute to burnout in Australian midwives. Journal of advanced nursing, 74(4), 852-863.
• Gönen, T. (2020). Psikolojik sağlamlığın tükenmişliğe etkisi: özel okullarda çalışan öğretmenler üzerine bir araştırma, Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(1), 46-60.
• Kaçmaz N. (2005). Tükenmişlik (burnout) sendromu. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 68(1), 29-32.
• Kaya, B., Akdolun, Balkaya N. (2009). “Ebelerin iş doyumu ve tükenmişlik durumlarını etkileyen faktörler” Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Kivimaki, M., Ferrie, J. E., Brunner, E., Head, J., Shipley, M. J., Vahtera, J., … Marmot, M. G. (2005). Justice at work and reduced risk of coronary heart disease among employees. Archives of Internal Medicine, 165(19), 2245-2251.
• Maslach, C. (2003). Job burnout: New directions in research and intervention. Current Directions in Psychological Science, 12(5), 189-192.
• Maslach, C., Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
• Mercan, M. (2006). “Ögretmenlerde örgütsel bağlılık örgütsel yabancılaşma ve örgütsel vatandaşlık”, Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Metin, Ö., Özer, F. G. (2007). Hemşirelerin tükenmişlik düzeyinin belirlenmesi. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 10(1), 58-66.
• Niehoff, B. P. Moorman, R. H. (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior. Academy of Management Journal, 36(3), 527-566.
• Özşahin, Z., Nacar, G., Derya, Y. A. (2019) Ebelerin İşe Bağlı Gerginlikleri İle Çatışma Çözüm Stilleri Arasındaki İlişki. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 7(2), 187-195.
• Pines, A. M. Keinan G. (2005). Stress and burnout: the significant difference. Personality and Individual Differences, 39, 625–635.
• Revicki, D. A., May, H. J., Whitley, T. W. (1991). Reliability and validity of the work related strain inventory among health professionals. Behavioral Medicine, 17, 20.
• Saunders, M. N. K., Thornhill, A. (2004). “Trust and mistrust in organizations: an exploration using an organizational justice framework”. European Journal of Work and Organızational Psychology, 13(4), 493–515.
• Sivrikaya, S. K., Erişen, M. (2019). Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Ve İşe Bağlı Gerginlik Düzeylerinin İncelenmesİ. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(2), 121-129.
• Şahin, B., Taşkaya, S . (2010). Sağlık çalışanlarının örgütsel adalet algılarını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 13(2), 85-114.
• Uzun, L., Mayda, A . (2020). Hemşirelerde Tükenmişlik Düzeyinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi: Bir Üniversite Hastanesi Örneği. Konuralp Medical Journal, 12 (1), 137-143.
• Wasti, S. A. (2000). Meyer ve Allen üç boyutlu örgütsel bağlılık ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlilik analizi. 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirileri, 401-410.
• Wright, E. M., Matthai, M. T., Budhathoki, C. (2018). Midwifery professional stress and its sources: a mixed‐methods study. Journal of midwifery & women's health, 63(6), 660-667.
• Yıldırım, F. (2007). İş doyumu ile örgütsel adalet ilişkisi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 62(1), 253-278.