AŞI KABULÜNÜ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 706 - 719, 25.06.2021

Fuat Yalman

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.827895

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, aşı kabulünü etkileyen faktörleri ve bu faktörler arasındaki yapısal ilişkileri tespit etmektir. Araştırmanın evrenini Zonguldak ili oluşturmaktadır. Zonguldak il merkezinde ikamet eden ve sağlık hizmetlerini kullanan genç, orta ve ileri yaş grubu her bir birey, araştırma birimi olarak kabul edilmiştir. Değerlendirmeye alınan ve verilerin analizinde kullanılan toplam anket sayısı ise 400 dür. Verilerin analizinde SPSS ve AMOS paket programları kullanılmıştır. Araştırmada açıklayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) teknikleri kullanılarak faktörler belirlenmiştir. Açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ile elde edilen bulgular, modelin geçerliliğinin sağlandığını göstermektedir. Açıklayıcı faktör analizi ile ortaya konulan yapı geçerliliği, doğrulayıcı faktör analizi ile de teyit edilmiştir. Geçerlilik ve güvenilirliğin sağlanması; aşı kabulünü etkileyen faktörler arasındaki yapısal ilişkinin varlığını göstermektedir. Ayrıca geçerlilik ve güvenilirlik sağlandığından dolayı, “aşı kabulünü etkileyen faktörler arasındaki ilişki ölçeği”, aşı kabulünü etkileyen faktörler arasındaki ilişkileri ve beklentileri ölçmek için rehber ölçek olarak kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Aşı, Aşı kabulü, Aşı kabulünü etkileyen faktörler

Destekleyen Kurum

Destekleyen bir kuruluş yoktur.

A Research to Determination of the Factors Affecting the Vaccine Acceptance

Öz

The main purpose of this study is to determine the factors affecting vaccine acceptance and the structural relationships between these factors. The universe of the research is the province of Zonguldak. Each individual, young, middle and advanced age group who lives in Zonguldak city center and uses health services has been accepted as a research unit. The total number of surveys evaluated and used in data analysis is 400. SPSS 26.0 and AMOS 24.0 package programs were used for the analysis of the data. Factors were determined using exploratory factor analysis (EFA) and confirmatory factor analysis (CFA) techniques. Findings obtained with exploratory and confirmatory factor analyzes show that the validity of the model is ensured. The construct validity revealed by the exploratory factor analysis was also confirmed by the confirmatory factor analysis. Ensuring validity and reliability indicates the existence of a structural relationship between factors affecting vaccine acceptance. In addition, since validity and reliability are provided, the "scale of relationship between factors affecting vaccine acceptance" can be used as a guiding scale to measure the relationships and expectations between factors affecting vaccine acceptance.

Anahtar Kelimeler

Vaccine, Vaccine acceptance, Factors affecting vaccine acceptance

Kaynakça

• Altun, Ş.(2008). 6-14 yaş arası çocuklarda aşılanma oranı ve ailelerin özel aşılarla ilgili bilgi düzeyi. Uzmanlık Tezi. İstanbul.
• Andrus, J. K., de Quadros, C. A., Solórzano, C. C., Periago, M. R., Henderson, D. A. (2011). Measlesand rubella eradication in the Americas. Vaccine, 29(4), 91-96.
• Argüt, N., Yetim, A., Gökça, G. (2016). Aşı Kabulünü Etkileyen Faktörler. Çocuk Dergisi, 16(1-2), 16-24. doi:10.5222/j.child.2016.016
• Ayçiçek, A. (2004). Şanlıurfa kırsal alanında 2-23 aylık çocukların aşılanma hızları. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47, 183-8.
• Beyazova, U., Aktaş, F. (2007). Çocukluk çağı aşılamaları. Gazi Tıp Dergisi, 18(2), 47-65.
• Chen, S. I. Norman, B. A. Rajgopal, J. Assi, T. M. Lee, B. Y., Brown, S.T. (2014). A planning model for the WHO-EPI vaccine distribution network in developing countries. IIE Trans., 46(8), 853-865.
• Dombkowski, K. J., Lantz, P. M., Freed, G. L. (2004). Risk factors for delay in age-appropriate vaccination. Public Health Rep, 119(2), 144-155.
• Domingues, C. M. A. S., Teixeira, M. A. S., Carvalho, S. M. D. (2012). National ımmunization program: vaccination, compliance and pharmacovigilance. Rev Inst Med Trop Sao Paulo, 54(18), 22-27.
• Dünya Sağlık Örgütü (1986). Expanded program on immunisation-update. Geneva; WHO.
• Dünya Sağlık Örgütü (2013). The SAGE Vaccine Hesitancy Working Group. What Influences Vaccine Acceptance: A Model of Determinants of Vaccine Hesitancy. (Ulaşım Tarihi: 16.10.2020, http://www.who.int/immunization/sage/meetings/2013/april/1_Model_analyze_driversofvaccine Confidence_22_March.pdf)
• Dünya Sağlık Örgütü (2019). [internet]. Immunization (güncellenme tarihi:2019; erişim tarihi:13.11.2019). https://www.who.int/topics/immunization/en/
• Fadnes, L. T., Jackson, D., Engebretsen, I. M. S., Zembe, W., Sanders, D., Sommerfelt, H., Tylleskär, T., the PROMISE-EBF Study Group (2011). Vaccination coverage and timeliness in three South African areas: a prospective study. BMC Public Health, 11, 404, https://bmcpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2458-11-404
• Glatman-Freedman, A., Nichols, K. A. (2012). The effect of social determinants on immunization programs. Hum Vaccin Immunother, 8(3), 293-301.
• Guerra, F. A. (2012). Delays in Immunization Have Potentially Serious Health Consequences. Pediatr-Drugs, 9, 143-148, https://doi.org/10.2165/00148581-200709030-00002
• Gülgün M, Fidancı K, Karaoğlu A, Güneş Ö, Kesik V, Altun S, et al. (2014). Bir askeri hastanenin çocuk polikliniğine başvuran çocukların 0-24 ay arasındaki aşılama durumlarının değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi 2014;56:13-6.
• Halon, P., Byass, P., Yamuach, M., Hayes, R., BennettS, M'Boge B. H. (1998). Factors infuencing vaccination compliance in periurban Gambian children. J Trop MedHyg, 91, 29-33.
• İncili, H. D. (2009). Çocuk polikliniklerimize başvuran çocukların annelerinin aşılar ile ilgili bilgi düzeyi. Uzmanlık Tezi. İstanbul.
• Kurçer, M. A., Şimşek, Z., Solmaz, A. ve Dedeoğlu, Y. (2005). Şanlıurfa Harrankapı Sağlık Ocağı Bölgesi’nde 0-2 yaş çocuk ve gebelerde aşılanma oranları ve aşılanmada sorunlar. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2(2), 10-5.
• Larson, H. ve Karafillakis, E. (2015). Vaccine hesitancy among healthcare workers and their patients in Europe: A Qualitative Study, p.1-32, https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2020.08.029
• Marks, J. S., Halpin, T. J., Irvin, J. J., Johnson, D. A., Keller, J. R. (1979). Risk factors associated with failure to receive vaccination. Pediatrics, 64, 304-9.
• Özkan, Ö., Çatıker, A. (2006). Bolu il merkezindeki çocukların aşılılık durumları ve engelleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 15(10), 171-178.
• Plotkin, S. L., Plotkin S. A.(2018). A Short History of Vaccination. In: Plotkin S. A (Ed). Vaccines (Plotkin). 7th edition. Philadelphia, PA:Elsevier.
• Rainey, J. J., Watkins, M., Ryman, T. K., Sandhu, P., Bo, A., Banerjee, K. (2011). Reasons related to non-vaccination and under-vaccination of children in low andmiddle income countries: Findings from a systematic review of the publishedliterature, Vaccine, 29(46), 8215-8221. doi: 10.1016/j.vaccine.2011.08.096.
• Reading, R., Surridge, H., Adamson, R. (2004). Infant immunization and family size. J Public Health, 26(4), 369-71. https://doi.org/10.1093/pubmed/fdh173
• Rosenstock, I., Derryberry, M., Carriger, B. (1959). Why people fail to seek poliomyelitis vaccination. Public Health Rep, 74, 98-103.
• Roush, S. W., Murphy, T. V. (2007). Vaccine-Preventable Disease Table Working Group. Historical Comparisons of Morbidity and Mortality for Vaccine-Preventable Diseases in the United States. JAMA, 298(18), 2155-2163. doi:10.1001/jama.298.18.2155.
• Sadoh, A. E., Eregie, C.O. (2009). Timeliness and completion rate of immunization among Nigerian children attending a clinic-based immunization service. Journal of Health, Population and Nutrition, 27(3), 391-395.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2009). Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi, 2009/17, Ankara.
• The SAGE Vaccine Hesitancy Working Group (2013). What Influences Vaccine Acceptance: A Model of Determinants of Vaccine Hesitancy. (Ulaşım Tarihi: 16.10.2020, https://www.who.int/immunization/sage/meetings/2013/april/1_Model_analyze_driversofvaccineConfidence_22_March.pdf)
• Yiğitalp, G., Ertem, M. (2008). Diyarbakır ilinde 0-12 aylık çocukların aşıya devamsızlık nedenleri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 7(4), 277-84.
• Zucs, P., Buchholz, U., Haas, W., Uphoff, H. (2005). Influenza associated excess mortality in Germany, 1985-2001. Emerg Themes Epidemiol, 2, 6. doi:10.1186/1742-7622-2-6.