Relationship between Successful Aging and Perceptions of Social Support Among Older People with Chronic Disease

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 3, 946 - 959, 21.10.2024

Tülay Kars Fertelli

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1446179

Öz

This study was conducted descriptively and cross-sectional to determine the successful aging and social support perceptions of chronically ill elderly people and the relationship between these two factors. The study sample consists of 258 elderly individuals with a diagnosis of chronic disease. Introductory Information Form, Successful Aging Scale, and Multidimensional Scale of Perceived Social Support were used to collect data. It was found that the perceptions of successful aging of elderly individuals with chronic diseases were high and their perceptions of social support were moderate. A positive significant (p<0.05) relationship was found between successful aging and social support scores. It was found that the perceptions of successful aging and social support were significantly (p<0.05) and higher in the elderly who lived with their spouses, evaluated their health as moderate, met their relatives frequently, and were eager for social activities. The results show that older people's perceptions of successful aging are affected by social support. For this reason, healthcare professionals should support and develop social support factors for the elderly with chronic diseases to perceive themselves as aging successfully.

Anahtar Kelimeler

Aging, Chronic disease, Social support, Successful aging.

Proje Numarası

-

KRONİK HASTALIKLI YAŞLI BİREYLERİN BAŞARILI YAŞLANMA VE SOSYAL DESTEK ALGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz

Bu çalışma, kronik hastalıklı yaşlıların başarılı yaşlanma ve sosyal destek algıları ve bu iki faktör arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapıldı. Çalışma örneklemini, kronik hastalık tanısı olan 258 yaşlı birey oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında Tanıtıcı Bilgi Formu, Başarılı yaşlanma Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanıldı. Kronik hastalığı olan yaşlı bireylerin başarılı yaşlanma algılarının yüksek ve sosyal destek algılarının ise orta düzeyde olduğu bulundu. Başarılı yaşlanma ve sosyal destek puanları arasında pozitif yönde anlamlı (p<0.05) ilişki olduğu saptandı. Eşiyle birlikte yaşayan, sağlığını orta olarak değerlendiren, akrabalarıyla sık sık görüşen ve sosyal aktivite için istekli olan yaşlıların başarılı yaşlanma ve sosyal destek algılarının anlamlı (p<0.05) ve daha yüksek olduğu bulundu. Sonuçlar, yaşlıların başarılı yaşlanmaya ilişkin algılarının sosyal destekten etkilendiğini göstermektedir. Bu nedenle, sağlık bakım profesyonelleri kronik hastalığı olan yaşlıların kendilerini başarılı yaşlanmış olarak algılamalarında sosyal destek faktörlerini desteklemeli ve geliştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Başarılı yaşlanma, Kronik hastalık, Sosyal destek algısı, Yaşlılık

Etik Beyan

Araştırmanın uygulanabilmesi için bir üniversitenin Girişimsel Olmayan Etik Kurulundan onay (Etik Kurul onay No: 2021-11/50) ve çalışmanın yapıldığı kurumdan izin alındı. “Helsinki Bildirgesi”nin ilkeleri doğrultusunda, katılımcılara araştırma hakkında bilgi verildi, yazılı ve sözlü onamlar alındı.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Akyıl, R. Ç., Adıbelli, D., Erdem, N., Kırağ, N., Aktaş, B. ve Karadakovan, A. (2018). Huzurevinde ve evde kalan yaşlılarda yalnızlık ve algılanan sosyal destek ile mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 21(1), 33-41. 30.01.2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/464376 adresinden erişildi.
• Amin, I. (2017). Perceptions of successful aging among older adults in Bangladesh: an exploratory study. Journal of Cross-Cultural Gerontology. 32(2):191‐207. https://doi.org/10.1007/s10823-017-9319-3.
• Annele, U., Satu, K. J. & Timo, E. S. (2019). Definitions of successful ageing: a brief review of a multidimensional concept. Acta Bio Medica: Atenei Parmensis, 90(2), 359-363. https://doi.org/10.23750/abm.v90i2.8376
• Apak, E. ve Apak, H. (2020). Yaşlılarda sosyal dışlanma ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kadim Akademi SBD, 4, 1-15. 30.01.2024 https://dergipark.org.tr/tr/pub/kadimsbd/issue/54134/693586 adresinden erişildi.
• Aydın, A. ve Sayılan, A. A (2022). 65 Yaş ve üstü bireylerin sosyal dışlanma ile başarılı yaşlanma durumları arasındaki ilişki. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 15(2), 52-56.
• Cosco, T. D., Prina, A. M., Perales, J., Stephan, B. & Brayne, C. (2014). Operational definitions of successful aging: a systematic review. International Psychogeriatrics, 26, 373–381. https://doi.org/10.1017/S1041610213002287
• Curcio, C. L., Pineda, A., Quintero, P., Rojas, Á., Muñoz, S. & Gómez, F. (2018). Successful Aging in Colombia: the role of disease. Gerontology and Geriatric Medicine, 4, 2333721418804052. https://doi.org/10.1177/2333721418804052
• Çunkuş, N., Yiğitoğlu, G. T. ve Akbaş, E. (2019). Yaşlılık ve toplumsal dışlanma. Geriatrik Bilimler Dergisi, 2(2), 58-67. 30.01.2024 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/797844 adresinden erişildi.
• Demir B, Erbil, D. ve Hazer, O. (2021). Yaşlıların günlük yaşam aktivitelerinin ve sosyal ağlarının başarılı yaşlanmaya etkisi. Electronic Journal of Social Sciences, 20(80),1846-1857. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1529551 adresinden erişildi.
• Dumitrache, C. G., Rubio, L. & Cordón-Pozo, E. (2019). Successful aging in Spanish older adults: the role of psychosocial resources. International Psychogeriatrics, 31(2), 181-191. https://doi.org/10.1017/S1041610218000388
• Eker, H. ve Arkar, H. (1995). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği’nin faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi. 34, 17-25.
• Eskimez, Z., Demirci, P. Y., TosunOz, I. K., Oztunç, G. & Kumas, G. (2019). Loneliness and social support level of elderly people living in nursing homes. International Journal of Caring Science, 12(1), 465-474. http://www.internationaljournalofcaringsciences.org/docs/52_eskimez_12_1_1.pdf adresinden erişildi.
• Fertelli, T. K,, & Deliktas, T. (2019). A study on the relationship between perceptions of successful aging and life satisfaction of Turkish elderly people. Perspectives in Psychiatric Care, 56(2), 386-392. https://doi.org/10.1111/ppc.12446
• Hazer, O., Özsungur, F. (2017). Başarılı Yaşlanma Ölçeği (BYÖ) Türkçe versiyonu. International Journal of Education Technology and Scientific Researche,s 2(4), 184‐206. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijetsar/issue/33837/351301 adresinden erişildi.
• Hodge, A. M., English, D. R., Giles, G. G. & Flicker, L. (2013). Social connectedness and predictors of successful ageing. Maturitas, 75(4), 361-366. https://doi.org/10.1016/j.maturitas.2013.05.002
• İnce, A. (2017). Değer” ile “sorun” arasında Türkiye’de yaşlılarla ilgili toplumsal değer yargıları (din bilimleri perspektifinden bir inceleme). Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(36), 83-112. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sakaifd/issue/32834/339104 adresinden erişildi.
• Jeste, D. V., Savla, G. N., Thompson, W. K., Vahia, I. V., Glorioso, D. K., Martin, A. V. S., ... & Depp, C. A. (2013). Association between older age and more successful aging: Critical role of resilience and depression. American Journal of Psychiatry, 170(2), 188-196. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2012.12030386
• Jopp, D. S., Wozniak, D., Damarin, A. K., De Feo, M., Jung, S. & Jeswani, S. (2015). How could lay perspectives on successful aging complement scientific theory? Findings from a U.S. and a German life-span sample. The Gerontologist, 55, 91–106. https://doi.org/10.1093/geront/gnu059
• Karakaş, S. A. ve Durmaz, H. (2017). Yaşlılık Dönemi Psikolojik Özellikleri ve Moral. Kocatepe Tıp Dergisi, 18(1), 32-36. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/347113 adresinden erişildi.
• Kim, S. H. & Park, S. (2017). A meta-analysis of the correlates of successful aging in older adults. Research on Aging, 39(5), 657-677. https://doi.org/10.1177/0164027516656040.
• Kok, A. A., Aartsen, M. J., Deeg, D. J. & Huisman, M. (2017). Capturing the diversity of successful aging: An operational definition based on 16-year trajectories of functioning. The Gerontologist, 57(2), 240-251. https://doi.org/10.1093/geront/gnv127
• Kozar‐Westman, M., Troutman‐Jordan, M. & Nies, M.A. (2013). Successful aging among assisted living community older adults. Journal of Nursing Scholarship, 45(3), 238‐246. https://doi.org/10.1111/jnu.12027
• Marks, R. (2018). Successful aging and chronic osteoarthritis. Medicines, 5(3), 105-112. https://doi.org/10.3390/medicines5030105
• Martin, P. & Martin, M. (2002). Proximal and distal influences on development: the model of developmental adaptation. Developmental Review, 22, 78–96. https://doi.org/10.1006/drev.2001.0538.
• Martinson, M. & Berridge, C. (2015). Successful aging and its discontents: A systematic review of the social gerontology literature. The Gerontologist, 55(1), 58-69. https://doi.org/10.1093/geront/gnu037
• Pruchno, R. A., Wilson-Genderson, M. & Cartwright, F. (2010). A two-factor model of successful aging. Journals of Gerontology Series B: Psychological Sciences and Social Sciences, 65(6), 671-679. https://doi.org/10.1093/geronb/gbq051
• Ramirez, L. F., Palacios-Espinosa, X., Dyar, C., Lytle, A. & Levy, S. R. (2019). The relationships among aging stereotypes, aging anxiety, social support, religiosity, and expected health among Colombians. Journal of Adult Development, 26, 57-70. https://doi.org/10.1007/s10804-018-9299-8
• Rasmussen, S. E. V. P., Warsame, F., Eno, A. K., Ying, H., Covarrubias, K., Haugen, C. E., ... & McAdams-DeMarco, M. A. (2020). Perceptions, barriers, and experiences with successful aging before and after kidney transplantation: A focus group study. Transplantation, 104(3), 603-612. https://doi.org/10.1097/TP.0000000000002848
• Reichstadt J, Sengupta G, Depp CA, Palinkas LA, & Jeste DV (2010). Older adults’ perspectives on successful aging: qualitative interviews. American Journal of Geriatr Psychiatry, 18(7), 567–575.
• Reker, G.T. (2009). A brief manual of the Successful Aging Scale (SAS). Peterborough, Trent University, Canada:. https://doi.org/10.13140/2.1.4238.7201
• Rinaldi, J., Souza, G. D. C., Camozzato, A. L. & Chaves, M. L. F. (2018). Sixteen-year predictors of successful aging from a Southern Brazilian cohort The PALA study. Dementia & Neuropsychologia, 12, 228-234. https://doi.org/10.1590/1980-57642018dn12-030002
• Rowe, J. W. & Kahn, R. L. (1997). Successful aging. The Gerontologist, 37, 433–440. https://doi.org/10.1093/geront/37.4.433
• Softa, H., Bayraktar, T. ve Uğuz, C. (2016). Yaşlı bireylerin algılanan sosyal destek sistemleri ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 9(1), 1-12. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/221070 adresinden erişildi.
• Southwell, P. J., Crockett, J., Burton, D. & Gullifer, J. (2018). Successful ageing with COPD: Physical and psychosocial adaption to functional decline. COPD: Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease, 15(5), 439-445. https://doi.org/10.1080/15412555.2018.1487390
• Subramaniam, M., Abdin, E., Vaingankar, J. A., Sambasivam, R., Seow, E., Picco, L., ... & Chong, S. A. (2019). Successful ageing in Singapore: prevalence and correlates from a national survey of older adults. Singapore Medical Journal, 60(1), 22-31. https://doi.org/10.11622/ smedj.2018050
• Sun-Suslow, N., Pasipanodya, E., Morgan, E., Kohli, M., Serrano, V., Letendre, S., Jeste, D. V. & Moore, D. J. (2020). Social support moderates D-dimer and self-rated successful aging within people with HIV and older adults. Journal of Behavioral Medicine, 43(6), 979-988. https://doi.org/10.1007/s10865-020-00141-6
• Şahin, D. Y., Özer, Ö. & Yanardağ, M. Z. (2019) Perceived social support, quality of life and satisfaction with life in elderly people, Educational Gerontology, 45(1), 69-77. https://doi.org/10.1080/03601277.2019.1585065
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2024). İstatistiklerle Yaşlılar, 2022. 27 Mayıs 2024 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Von Faber, M., Bootsma–van der Wiel, A., van Exel, E., Gussekloo, J., Lagaay, A. M., van Dongen, E., ... & Westendorp, R. G. (2001). Successful aging in the oldest old: Who can be characterized as successfully aged?. Archives of İnternal Medicine, 161(22), 2694-2700. https://doi.org/10.1001/archinte.161.22.2694
• Young, Y., Frick, K. D. & Phelan, E. A. (2009). Can successful aging and chronic illness coexist in the same individual? A multidimensional concept of successful aging. Journal of the American Medical Directors Association, 10(2), 87-92. https://doi.org/10.1016/j.jamda.2008.11.003
• Zimet, G., Dahlem, N., Zimet, S. & Farley, G. (1988). The multidimensional scale of the perceived social support. Journal of Personality Assessment. 55, 610-619. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa5201_2