İnternet Çağında Gösteri Toplumu ve Popüler Annelik

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 98 - 115, 31.12.2023

Aşkın Yıldız

Öz

İnternetin toplumların hayatına bilgi teknolojisi olarak girişi, zaman
içinde bireyi her yönüyle kuşatmış ve özellikle kültürel hayatta etkili olmuştur.
Bilgisayardan sonra bilhassa cep telefonlarının ayrılmaz bir parçası olan
internet, sosyal medya uygulamalarının ortaya çıkmasını sağlayarak iletişimi
çok daha yaygın ve kolay hale getirmiştir. Sosyal medya üzerinden yapılan
paylaşımlar dünyanın herhangi bir yerinden takip edilebilirken, bu sayede
kültürlerarası iletişim ve etkileşim artmıştır.
İnternet tabanlı bilgisayar teknolojisi, uydu sistemleri ve bilişim teknolojilerinin
bir araya gelmesiyle ortaya çıkan ve tüm dünyada karşılık bulan sosyal
medya, hemen her şeyin bir gösteriye dönüştürüldüğü popüler kültürün bir
mecrası durumundadır. Öyle ki insanlığın en kadim kavramlarından olan annelik
gibi bir değerin bile sosyal medyada beğeni ve takipçi kazanmak uğruna
feda edilebilmesi, anneliğin ve gösteri kültürünün internet sonrasında bir dönüşüm
yaşadığını göstermektedir.
Özellikle Instagram’da yapılan paylaşımlar milyonlara varan beğeni ve takip
almaktadır. Bu mânâda çocukların sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlarla
bilinçli ya da bilinçsiz olarak kullanıldığı, istismara uğradığı durumlar
yaşanmaktadır. Popüler anne, instamom ya da blogger anne olarak isimlendirilen
bu kullanım şekli, anneliğin internet sonrası dönüşümünün bir sonucu
olarak okunabilir. Annelik olgusunun sosyal medyadan sonra geçirdiği dönüşümü
ortaya koymak amacıyla ortaya çıkan bu çalışmada takipçi sayısı yüksek
beş fenomen anne hesabının paylaşımları görsel ve söylemsel olarak analiz
edilmiştir. Çalışma, sosyal medyada anneliğin gösteri mantığıyla popüler bir
tüketim unsuruna dönüştüğü sonucuna varmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fenomen annelik, popüler anne, instamom, gösteri toplumu, sosyal medya

Society of the Spectacle and Popular Motherhood in the Internet Age

Öz

The introduction of the internet into the lives of societies as information
technology has surrounded the individual in every aspect over time
and has been especially effective in cultural life. The internet, which is an integral
part of mobile phones after computers, has made communication much
more widespread and easier by enabling the emergence of social media applications.
While posts on social media can be followed from anywhere in the
world, intercultural communication and interaction has increased.
Social media, which emerged as a result of the combination of internet–based
computer technology, satellite systems and information technologies, and found
a response all over the world; It is a medium of popular culture where almost
everything is turned into a show. So much so that even a value such as motherhood,
one of the most ancient concepts of humanity, can be sacrificed for the
sake of gaining likes and followers on social media; It shows that motherhood
and performance culture have experienced a transformation after the internet.
Especially posts made on Instagram receive millions of likes and follows. In
this sense, there are cases where children are used and abused consciously
or unconsciously through posts made on social media. This form of usage,
called popular mother, instamom or blogger mother, can be read as a result
of the post–internet transformation of motherhood. In this study, which aims
to reveal the transformation of motherhood after social media, the shares of
phenomenon mothers with a high number of followers were analyzed visually
and discursively. The study concluded that motherhood has become a popular
consumption element on social media with the logic of spectacle.

Anahtar Kelimeler

Phenomenal motherhood, popular mother, instamom, society of the spectacle, social media

Kaynakça

• Al, Eyüp. “Görüntünün Gerçeklikle Olan İlişkisinin Kurgu ve Bağlam Açısından Tartışılması”, E Kurgu 27 (2019), 247–259.
• Bauman, Zygmunt–Lyon, David. Akışkan Gözetim. çev. Elçin Yılmaz. İstanbul, 2013.
• Adorno, T. W. Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. çev. Nihat Ülner, Mustafa Tüzel–Elçin Gen. İstanbul: İletişim Yayınları, 2007.
• Aktaş, G. “Günümüz Toplumlarında Anneliğin Değişen Biçimlerini Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerinden Değerlendirmek”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (2019), 253–271.
• Başoğlu, Rabia. “Annelerin Sosyal Medya Kullanımı ve Instagramda Olan Popüler Anneler”. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi 7(1) (2020), 857–873.
• Baudrillard, Jean. Tüketim Toplumu. çev. Hazal Deliceçaylı–Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı, 1997.
• Baudrillard, Jean. Anahtar Sözcükler. çev. Oğuz Adanır–Leyla Yıldırım. Ankara: Paragraf Yayınevi, 2005.
• Bulut, E. (2023.2.7). İnstatakipci. https://www.instatakipci.com/blog/instagram–kullanici–sayisi adresinden alındı.
• Castells, Manuel. Enformasyon Çağı: Ekonomi Toplum ve Kültür (Cilt 1 – Ağ Toplumunun Yükselişi). çev. Ebru Kılıç. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005.
• Çakır, Mukadder. İnternette Gösteri ve Gözetim. Ankara: Ütopya, 2015.
• Çakır, Mukadder. Medya ve Sanat. İstanbul: Parşömen, 2013.
• Çakır, Mukadder. Görsel Kültür Küresel Kitle Kültürü. Ankara: Ütopya, 2014.
• Debord, Guy. Gösteri Toplumu. çev. Ayşen Ekmekçi–Okşan Taşkent. İstanbul: Ayrıntı, 1996.
• Dellaloğlu, F. Besim. Frankfurt Okulu’nda Sanat ve Toplum. İstanbul: Say Yayınları, 1996.
• Dinç, Mehmet. İnternet Bağımlılığı. İstanbul: Ferfir Yayınları, 2010.