1199/1784 Tarihli Bir Belgeye Göre Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyûn’da Eğitim Araç Gereçleri ve Diğer Eşyalar

Yıl 2022, Cilt: 2022 Sayı: 2, 1 - 18, 05.07.2022

Evren Gökçe

https://doi.org/10.55543/insan.1038072

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nda Lale Devri olarak adlandırılan dönemle birlikte yaşanan sorunlara çözüm bulmak amacıyla ilk defa batı tarzı reformların uygulamaya geçirilmesi devlet gündemine alınmıştı. İlerleyen tarihlerde planlı ve programlı olarak yürürlüğe konan reformlar arasında askeri nitelikli olanlar önemli yer tutmaktaydı. Bu doğrultuda Osmanlı donanmasına ve tersaneye teknik personel yetiştirmek amacıyla kısaca Mühendishâne olarak bilinen Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyûn kurulmuştu.
Kaynaklara göre 1773 veya 1775 tarihinde kurulan okul ilk yıllarında sınırlı sayıda öğrenci ile Tersâne-i Âmire bünyesinde eğitim vermekteydi. İlerleyen tarihlerde öğrenci sayısının artması ile birlikte eğitim kalitesini de artıran Mühendishâne’nin kurulduğu yıllarda mütevazi bir yapıya sahip olduğu anlaşılmaktadır. Bu makalede hicrî 1199, milâdî 1784 tarihli bir Osmanlı arşiv belgesinden hareketle bu tarihte Hendesehâne veya Hendese Odası adıyla anılan okulda bulunan eğitim araçları ile eşyalar incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Mühendishâne, Eğitim, Araçlar, Eşyalar

According The Document Dated 1199/1784 Education Tools and Other Objects at The Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyûn

Öz

İn the Ottoman Empire finding solutions to problems, implementing western type reforms had been under thinking with the period of the Tulip Era. The reforms were implemented within the direction of plans and programs, especially being the military ones had taken an important place among them. Thus, Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyûn (The İmperial Naval Engineering Scholl), briefly known as Mühendishâne designated for raising technically İ personals to the Ottoman navy and shipyard.
According to the sources established 1773 or 1775, Mühendishâne had a few trainees and educated them in the square of the Tersâne-i Âmîre (The İmperial Shipyard). But, in the future years, with the increase of student and progressed education, it’s understood that Mühendishâne’s conditions had been simple. İn that article, referring to an Ottoman archive document dated 1199/1784, education tools and other objects be examined and analyzed which subsistence at the Mühendishâne settled on the Tersâne-i Âmîre.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Naval Engineering Scholl, Education, Tools, Objects

Kaynakça

• Devellioğlu F. (2003) Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara: Aydın Kitabevi
• Düzcü, L. (2019) “Tersane Mühendishânesi’nde Eğitim (Gemi İnşa, Coğrafya, Harita ve Seyrüsefer) (1773-1838)”, Özel Sayı, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 121-131
• Beydilli, K. (2006) “Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyûn”, C.31, İstanbul, TDVİA, 514-516.
• Ünal, M. (2011) Osmanlı Tarih Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları
• Polat, G.D. (2016) “16. Yüzyılda Osmanlılarda Deniz Astronomisi ile Astronomi Aletleri” Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Kaçalin, M (2012) “Vankulu” C.42, İstanbul, TDVİA., 513.