İstanbul Hatıralar ve Şehir’de Gotik Bir Unsur Olarak Karanlık ve Kasvetli Ev/Apartman

Yıl 2023, Cilt: 2023 Sayı: 1, 1 - 16, 16.01.2023

Derya Kılıçkaya

https://doi.org/10.55543/insan.1121264

Cited By: 2

Öz

Korku edebiyatı da denen gotik edebiyat, geniş sur ve kalelerle çevrili konakları/ şatoları, bu konutlardaki esrarlı ve ürpertici odaları ile dikkat çeker. Bu makalede, Orhan Pamuk tarafından 2003’te yayımlanan İstanbul Hatıralar ve Şehir isimli kitaba değinilmiştir. Eserde Pamuk’un yaşadığı ve bahsini ettiği evler, gotik edebiyatın /sinemanın karanlık, kasvetli ve gölgeli konaklarını, şatolarını hatırlatır. Çocukluğunu ve gençliğini ışığı az, sıkıcı ve boğucu mekânlarda geçirmek zorunda kalan Pamuk, bu evlerdeki eşyaların üzerindeki tesirinden uzun uzadıya bahseder. Gotik edebiyatın/sinemanın mekânlarında yaşamaya mahkûm olmuş Pamuk’un üzerinde, bu evlerin/apartmanların kuvvetli tesiri olur. Şahsiyetinin ve kimliğinin inşasında, gotik denebilecek bu evlerin ne gibi değişikliklere sebep olduğunu eserinde anlatır. Bu makalede, Pamuk’un anlattığı apartman daireleri ile gotik edebiyat ve sinemanın mekânı karşılaştırılmıştır. Gotik mekân ile Pamuk’un evlerinin benzerlikleri ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Apartman, Orhan Pamuk, İstanbul Hatıralar ve Şehir, Gotik, Ev

Teşekkür

Bu makaleyi, 11 Nisan 2020’de 22 yaşında koronadan kaybettiğim İTÜ Uçak Mühendisliği son sınıf öğrencisi kardeşim Emircan Kılıçkaya’ya ithaf ediyorum.

Kaynakça

• Bayhan, A. A. (2010). Osmanlı döneminde batılılaşma sürecinin ortadoğu’ya ve afrika’ya yansıması: mısır ve israil’den örnekler . Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi , 0 (19) , 23-65 .
• Buhara, O. (2008). Emily Bronte’nin Wuthering Heights, Charlotte Bronte’nin Villette, Anne Bronte’nin The Tenant of Wildfell Hall romanlarında ‘gotik’ unsurların incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Doğan, Ü. (2008). Emily Bronte ve “uğultulu tepeler” . Adıyaman üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi , (1) , 161-165 .
• Doğan, Ş. (2019). Orhan Pamuk'un romanlarında kent algısı. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Batman Üniversitesi.
• Erdoğan, S. K. & Birol, G. (2021). Cevdet bey ve oğulları romanında “ev” ve mekânsal aidiyet kavramı . Afyon kocatepe üniversitesi sosyal bilimler dergisi , 23 (4) , 1567-1580 . DOI: 10.32709/akusosbil.905524
• Erol, V. & Terek Ünal, G. (2017). Dexter ve bates motel dizilerinde travma ve şiddetin sunumunun karşılaştırmalı analizi. Kesit Akademi Dergisi , (11) , 457-475 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/kesitakademi/issue/59833/864537
• Gezeroğlu, S. (2015). Nezihe meriç’in öykülerinde kronotop (zaman-uzam). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Görgülü, T. (2012). Türki̇ye’de “modernleşme” ve çok katlı konutlar. Modernite ve Mimari içinde (95-117). Esenler Şehir Düşünce Merkezi.
• İşlek, S. T. (2019). Guillermo del Toro’nun fantastik figürleri hangi türlerin sınırlarında gezer?. Sekans sinema kültürü dergisi, (e11), 101-127
• Kanter, B. (2020). Halide Edib’in romanlarında İstanbul’un geleneksel ve modern yüzü . Uluslararası Türkçe edebiyat kültür eğitim (teke) dergisi , 9 (3) , 1033-1049 .
• Kılıçkaya, D. (2016). Oğuz Atay’ın “unutulan” ve “korkuyu beklerken” adlı hikâyelerinde gotik unsurlar. Çankırı karatekin üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi, 7(1): 685-696.
• Kılıçkaya, D. (2022). İki abdullah’ın oynadığı köşe kapmacada veyahut alicengiz oyununda edgar allan poe izleri. Fikriyat sosyal bilimler araştırmaları dergisi, 2 (1), s.1-22.
• Kısmet, B. (2021). Tasarlanan ve algılanan tekinsizlik kavramının mimarlıkta boşluk ve ışık üzerinden ölçülmesi. Journal of computational design, 2 (1), 189-216.
• Koçsoy, F. G. (2010). Shirley Jackson’ın hill house’un büyüsü adlı romanında gotik mekân ve anne-kız ilişkileri. Fırat üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 20(2), 91-104.
• Morkoç, H.. (2021). Charles Nodier ve fantastik evreni [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi. Özakın, D. (2018). Rus edebiyatında gotik estetiğin temel kavramları olarak yüce (sublime) ve tekinsiz (unheimlich). ulakbilge, 6 (25), 687-701.
• Özgör, C. O. (2017). Kara romantizm, düşsel imgeler ve kâbus resimleri [Yayımlanmamış sanatta yeterlik tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Özgör, C.O. (2018). Güzel sanatlardan popüler kültüre, metinlerarası ve transmedya bağlamında silent hill video oyunu. ulakbilge, 6 (27), 967-979.
• Özgör, C. O. (2020). Batıl inançların korku sinemasındaki yansımaları. Sinefilozofi, 5(9), 504-520.
• Pamuk, O. (1983). Orhan Kemal roman ödülü'nü kazanan Orhan Pamuk: yazmak, bir yaşama biçimidir. Milliyet Aktüalite. 17 Ocak 2022 tarihinde, http://openaccess.marmara.edu.tr/bitstream/handle/11424/166400/001520124006.pdf?sequence=3 adresinden erişildi.
• Pamuk, O. (2021). İstanbul hatıralar ve şehir. İstanbul: YKY.
• Şimşek, F. B. (2019). Bireysel tarihin kronotopu olarak kent ve kent unsurları: demir özlü örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Yavuz, M. Ertuğ; Geçikli, K. (2008). Gotik romanda aydınlanma karşıtlığı. Cumhuriyet üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 32(1),171-188