Serbesti Gazetesinin Osmanlı Basın Hayatında Yeri ve Önemi

Yıl 2023, Cilt: 2023 Sayı: 2, 135 - 164, 23.07.2023

Tuba Özhazinedar

https://doi.org/10.55543/insan.1257276

Öz

Basının ortaya çıkması ve gelişmesi dünya tarihi kadar eskidir. Basın ve yayın hareketlerinin gelişmesi ülkelerin siyasal, ekonomik ve kültürel gelişimlerine göre paralellik göstermiştir. Basının gelişmesinde son derece önemli rol oynayan teknik gelişmeler bilginin çok hızlı bir şekilde yayılmasını sağlamıştır. Bu süreç, gazetelerin siyasal ve toplumsal yaşamdaki önemini artırmış ve basının bir güç olarak doğmasına neden olmuştur. Basının eleştirel güce sahip olması siyaset ve ülke gündemi hakkında yazılar yazma geleneğini ortaya çıkarmıştır. Böylece gazeteler, siyasal ve toplumsal etkileşimde halk ve iktidar arasında koordinasyon görevi üstlenmiştir. Bu durum hükümetlerle basını karşı karşıya getirmiştir. Siyasi konulara ilişkin fikirlerin açığa çıkması basın üzerinde baskılara sebebiyet vermiştir. Her türlü baskıya karşı basın var gücüyle mücadele etmiştir. Dünyadaki benzerleriyle aynı koşullarla ortaya çıkan Osmanlı Basını da tüm baskılara rağmen direnmiştir. II. Meşrutiyetin getirmiş olduğu özgürlük ortamıyla yayın hayatına başlayan Serbesti gazetesi döneme damgasını vurmuştur. Liberal fikirleri savunan gazete; temel hak ve özgürlüklerin korunmasını, hukukun üstünlüğünü, sıklıkla dile getirmiştir. Serbesti, Meşrutiyet rejiminin tam manasıyla yerleşmesini savunmuş, gördüğü aksaklıkları hiç çekinmeden eleştirmiş, bu sebeple dönemin en muhalif gazetesi olmuştur. Bu çalışma, II. Meşrutiyet dönemi basınında önemli yer teşkil eden Serbesti gazetesinin genel yayın anlayışını, iktidar mekanizması karşısındaki tutumunu, gücünü, kitle hareketi meydana getirmesini ve meşruiyet kaynağını ele almıştır.

Anahtar Kelimeler

Press, Freedom Newspaper, II. The Period of Legitimacy, Right, Law, Justice, Freedom

Teşekkür

teşekkür ederim.

Kaynakça

• Afyoncu, E. (2014). Sorularla Osmanlı İmparatorluğu, Yeditepe Yayınları.
• Başer, S. (2019). The London Gazette’de İran (1665-1747). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Uşak Üniversitesi.
• Berkes, N. (2016). Türkiye’de Çağdaşlaşma. Yapı Kredi Yayınları.
• Beydilli, K. (2019). İki İbrahim- Müteferrika ve halefi. Kronik Kitap.
• Black, J. (1987). English press in the eighteenth century, London &Sydney: Croom Helm.
• Connerton, P. (1999). Toplumlar nasıl anımsar. (A. Şenel, çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Çavuşoğlu, S. “Kadızâdeliler”, "KADIZÂDELİLER", TDV İslâm Ansiklopedisi,
• https://islamansiklopedisi.org.tr/kadizadeliler Erişim Tar: 19.05.2021
• Frazee, C. (2009). Katolikler ve Sultanlar: Kilise ve Osmanlı İmparatorluğu 1453-1923. (C. Erdek, çev.). Küre Yayınları.