DİSİPLİNLERARASI BİR YAKLAŞIM OLARAK, RESİMSEL PERSPEKTİFİN EDEBİ METİNLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİ ÖRNEK ESERLER ÜZERİNDEN OKUMAK

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 281 - 292, 05.01.2024

Yunus Kaya

Öz

Temelde bir bilim alanı olan, ancak daha çok resim sanatı ile anılan “perspektif”in özelde, yazınsal metinler üzerinden nasıl okunabileceğini merkezine alan bu makale, daha geniş çerçevede, görsel ve yazınsal sanat dallarındaki karmaşık ilişkileri derinlemesine anlamayı amaçlamaktadır.
Bu perspektifle temel odak noktalarından biri, görsel ve edebi sanat eserlerinin izleyici üzerindeki diyalektik etkisi önemli kazanmaktadır. Sanatçıların, eserlerini oluştururken izleyiciyi nasıl etkilemeyi amaçladıkları ve bu süreçte algı ve yanılsama kavramlarını nasıl kullandıkları da incelenmektedir. Farklı örneklerle desteklenen bu çalışma, görsel ve edebi sanatların bir araya gelerek izleyiciye farklı bir bakış açısı sunma potansiyelini ele alırken edebi metinlerde perspektifin nasıl işlendiğini ve yazarların bu teknikleri nasıl kullandığını anlamak adına örnekler sunmaktadır.
Edebiyat alanında, anlatıcı perspektifi, karakter perspektifi ve olay örgüsündeki perspektif değişiklikleri gibi unsurlar ele alınarak, perspektifin metin içindeki rolleri açıklanmaktadır. Özellikle bu araştırma, resimsel perspektifin enstrümanları kullanılarak edebi eserlerde derinlik, olay örgüsüne dahil olma, sunuşa katmanlılık kazandırma ve okuyucuya farklı açılardan bakmayı öğretme açısında yazar/sanatçı, okuyucu ve eser arasındaki etkileşimi güçlendiren bir araç olma özelliğine de sahip olacaktır. Bu bağlamda, perspektifin edebi metinler üzerindeki etkisini anlamak ve bu etkinin farklı boyutlarını keşfetmek isteyen okuyucular için önemli bir kaynak olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Disiplinlerarası Sanat, Edebiyat, Perspektif, Shakespeare

Kaynakça

• Alkan, B. (2020). Oscar Wilde Estetiği: Sanat ve Eleştiri. Notos, 56-59 Web: https://www.researchgate.net/publication/351968751_Oscar_Wilde_Estetigi_Sanat_ve _Elestiri
• Baltrusaitis, J. (1977). Anamorphic Art. (İngilizceye Çev. WJ Strachan). Cambridge: Chadwyck-Healey.
• Berger, J. (2013). Görme Biçimleri. (Çev. Y. Salman), İstanbul: Metis Yayınları Castelluber, L. M. (2014). Optical Misperception and Shakespearean Drama. Montclair Eyalet Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Castillo, D. R. (2011). (A) Wry Views: Anamorphosis, Cervantes, And The Early Picaresque. Cilt 23, İndiana: Purdue University Press Books.
• Dugan, H. (2009). Shakespeare and the Senses. Literature Compass, 6(3), 726-740. Habib, I. H. (1993). Shakespeare's Pluralistic Concepts of Character: A Study in Dramatic Anamorphism. Cranbury: Associated University Press
• Kimmel, L. (2005). Reality and Illusion in the Work of Art: In Human Creation Between Reality and Illusion. Dordrecht: Springer Press.
• Lomet, J. (2017). L’acte de faire croire: du trompe-l’oeil de chevalet à la réalité virtuelle (The act of making believe: from easel trompe-l'oeil to virtual reality). Sciences de l’Homme et Société, dumas-01566950
• Maravall, J. A. (1976). Utopía y contrautopía en el “Quijote.” Santiago de Compostela: Pico Sacro.
• Riehl, A. (2009). Eying The Thought Awry: The Anamorphosis Of John Donne's Poetry. English Literary Renaissance, (39)1 141-162.
• Shakespeare, W. (1998). Bir Yaz Gecesi Rüyası. 3. Basım, (Çev. B. Bozkurt), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Wilde, O. (2016). “An Ideal Husband”, Complete Works of Oscar Wilde, Oakshot Press, (ekitap)