The Fate of a Village School: Bafra-Tekkesarmaşık Primary School

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 97 - 128, 28.12.2021

Zafer Gölen

https://doi.org/10.51533/insanbilimleri.1014687

Öz

With the establishment of the Republic of Turkey, in the entire country, a full-scale education campaign was launched. However, due to the economic constriction of the country and the unfavourable conditions caused by the World War II, the primary school could be opened in Tekkesarmaşık Village, which is only 10 km away from the Bafra district of Samsun, 27 years after the proclamation of the Republic. The so-called school building consisted of a small lodging and a single classroom building. Village residents with a lower-middle income level, all of whom lived on farming, embraced the school. They immediately sent boys and girls to school, indiscriminately. However, the expectations of the villagers from education were different. Most children were sent to school to learn just reading and writing and math enough to do four operations. Many children had to leave school before they could even graduate. Still, the school functioned as the heart of the village during its 56 years of education. It became both the academic and the most important social venue of the village. The years 1965-1990 were golden times for the school. It was the most crowded period especially in terms of the number of students. Then, with the decrease in the village population, the number of schools and teachers also decreased. Finally, by the transition to the mobile teaching in 2006, it was left to its fate. In this study, the history of the school is revealed based on the documents about the school. The sole purpose of his work is not only to contribute to the history of education, but also to draw attention to the archives of these schools, abandoned to their fate and are regarded as the memory of the villages and to attract notice to the importance of preserving the buildings, if possible.

Anahtar Kelimeler

Tekkesarmaşık Village Primary School, Bafra, Village Teacher, School Archive

Bir Köy Okulunun Serencamı: Bafra-Tekkesarmaşık İlkokulu

Öz

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla birlikte ülke sathında topyekûn eğitim seferberliği başlatıldı. Ancak ülkenin içinde bulunduğu iktisadî darlık ve II. Dünya Savaşı’nın ortaya çıkardığı olumsuz şartlar yüzünden Samsun’un Bafra ilçesine sadece 10 km uzakta bulunan Tekkesarmaşık Köyü’ne ilkokul, Cumhuriyet’in ilanından 27 yıl sonra gelebildi. Okul denilen bina küçük bir lojman ve tek sınıftan ibaret bir yapı idi. Orta altı gelir düzeyine sahip, tamamı çiftçilikle geçinen köy sakinleri okulu sahiplendiler. Kız ve erkek çocuklarını ayırt etmeksizin derhal okula yolladılar. Ne var ki köylülerin eğitimden beklentileri farklı idi. Çoğu çocuk okula sadece okuma yazma ve dört işlem yapacak kadar matematik öğrenmesi için gönderildi. 1960’ların ortalarına kadar birçok çocuk mezun dahi olamadan okuldan ayrılmak zorunda kaldı. Yine de okul eğitime devam ettiği 56 yıl boyunca köyün adeta kalbi işlevini gördü. Köyün hem akademik hem de en önemli sosyal mekânı haline geldi. 1965-1990 yılları okulun altın dönemleriydi. Özellikle öğrenci sayısı bakımından okulun en kalabalık dönemi bu yıllardı. Ardından köy nüfusundaki azalma ile birlikte okul ve öğretmen sayısı da düştü. Nihayet 2006’da taşımalı sisteme geçilmesi ile okul kaderine terkedildi. Bu çalışmada okuldan arta kalan belgelere dayalı olarak okulun tarihi ortaya konulmaya çalışıldı. Çalışmanı tek amacı eğitim tarihine katkı değil, aynı zamanda köylerin hafızası niteliğinde olan ve kaderine terkedilen bu okulların arşivlerine, mümkünse de binaların korunmasının önemine dikkat çekmektir.

Anahtar Kelimeler

Tekkesarmaşık Köyü İlkokulu, Bafra, Köy Öğretmeni, Okul Arşivi

Kaynakça

• 1990 Genel Nüfus Sayımı. Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri 20.10.1985. İli:55-Samsun, TC. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara 1994.
• AKYÜZ, Yahya; Türk Eğitim Tarihi, Pegem Akademi, Ankara 2010.
• Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri 12.10.1980. İli:55-Samsun, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara 1983.
• Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri 20.10.1985. İli:55-Samsun, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara 1989.
• Resmi Gazete, 18 Ağustos 1997, Sayı: 23084.
• Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürlüğü, İlköğretim Genel Müdürlüğüne Bağlı Şehir, Kasaba, Köy İlkokulları ve Bu Okullara Ait Bazı Bilgiler, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1966.
• Tekkesarmaşık Köyü İlkokulu Demirbaş Eşya Defteri.
• Tekkesarmaşık Köyü İlkokulu Karar Defteri.
• Tekkesarmaşık Köyü İlkokulu Okul Kütüğü, I.
• Tekkesarmaşık Köyü İlkokulu Öğretmenler İzin Defteri.
• Tekkesarmaşık Köyü İlkokulu Öğretmenler Sicil Defteri.
• Tekkesarmaşık Köyü İlkokulu Öğretmenler Teftiş Rapor Klasörü.
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü, Genel Nüfus Sayımı Kat’î ve Mufassal Neticeler Samsun Vilâyeti, Mehmet İhsan Basımevi, Ankara 1937.