İktidar Aracı Olarak Seyir Amaçlı (Aleni) Fiziksel Anatomiden Sosyal Anatomiye: İnsan Bedeni Üzerinden İktidarın Form Değiştiren Hikâyesi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 18, 317 - 340, 10.10.2018

Ali Taş , Oğuzhan Öztürk , Umut Orhan

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.427986

Öz

Bu çalışmanın amacı, Foucault’un iktidar olgusuna ilişkin
açıklamalarından hareketle bireylerin disipline edilerek itaatkâr bir varlığa
dönüştürülmelerinde fiziksel ve sosyal aleni anatominin nasıl rol
oynadıklarının izini sürmektir. Bu çerçevede, çalışmada, iktidar
mekanizmalarının insanları itaatkâr birer varlığa dönüştüren zihinsel arka
planı hangi insani duygular üzerinden inşa ettiği sorusuna cevap aranmıştır.
Cevap aranan bir diğer soru da kendini gizleme zorunluluğunda olan iktidarın,
anatominin farklı biçimleri üzerinden sağlamış olduğu hükmetme esnasında
kendisini gizlemeyi nasıl başardığıdır. Çalışmadaki veriler dokuz psikiyatrist
hekimle yapılan mülakatlar aracılığıyla toplanmıştır. Mülakatlar sonucunda elde
edilen veriler fiziksel aleni anatominin korku ve utanç, sosyal aleni anatominin
ise beğenilme, popüler olma, dışlanma ve hor görülme şeklindeki zihinsel
karşılıkları üzerinden işleyen etkin iktidar araçları olarak önemli işlevler
üstlendiklerine işaret etmektedir. Diğer bir bulgu da, bilimin iktidarın
kendini gizlemede etkin bir rol oynadığına ve sosyal aleni anatomiyle
iktidarın, hem bireye yönelik hükmetme alanının genişlediği hem de kendisini
gizleme konusunda daha mahir bir beceriye ulaştığı yönündedir.

 

Anahtar Kelimeler

İktidar, Foucault, Fiziksel aleni anatomi, Fiziksel sosyal anatomi

As A Power from (Open) Physical Anatomy to Social Anatomy: The Form- Changing Story of the Power on the Human BodyAs A Power from (Open) Physical Anatomy to Social Anatomy: The Form- Changing Story of the Power on the Human Body

Öz

In the context of Foucault’s statement about power, the aim
of this research is to trace how the physical and social anatomy play a role in
transforming people into obedient persons. In this framework, it is focused on
the question of which human emotions that power mechanisms have built mental
background turn people into obedience. Another focal point of this research is
to consider how the power in need of concealing itself can achieve its goal of
concealing itself successfully. The data were collected through interviews with
nine psychiatrist. The data indicate that “physical anatomy” through fear and
embarrasment, “social anatomy” through favour, popularity and exlusion
feellings have important functions as effective instruments of power. Another
finding is that science plays an active role in concealing itself and that by
social anatomy, power is both augmenting the domain of individual domination
and achieving a more subtle skill in concealing itself.

Anahtar Kelimeler

Social Power, Foucault, Physical Anatomy, Social anatomy

Kaynakça

• Akgündüz, Gülay Özdemir. “Foucault’da İktidar ve Beden İlişkisi”. Akademik Bakış Dergisi. 38 (2013): 1-16.
• Çelebi, Vedat. “Michel Foucault’da Bilgi İktidar ve Özne İlişkisi”. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. 5/1 (2013): 512-523.
• Foucault, Michel. Özne ve İktidar. Çev., Işık Ergüden, Osman Akınhay. Ayrıntı Yayınları, 2014.
• Foucault, Michel. Cinselliğin Tarihi. Çev., Hülya Uğur Tanrıöver. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012.
• Foucault, Michel. Deliliğin Tarihi. Çev., Mehmet Ali Kılıçbay. İstanbul: İmge Yayınevi, 2014.
• Guattari, Felix. Kaçış Çizgileri. Çev., Işık Ergüden. İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2014.
• Kızılaslan, Aydın, S. Levent Zorluoğlu, Ali Yücel ve Mustafa Sözbilir. “Yeti Yitimi Modellerinin Tarihsel Gelişimi”. İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 16/1 (2015): 183-197.
• Lazzarato, Maurizio. Göstergeler ve Makineler. Çev., Ferda Nur Demirci. İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2016.
• McNally, David. Piyasanın Ucubeleri Zombiler Vampirler ve Küresel Kapitalizm. Çev., İdil Çetin. İstanbul: Dipnot Yayınları, 2015.
• Palancı, Cihan. “Biyo-iktidarı Siponaza ile Okumak”. Toplum ve Demokrasi. 10/21 (2016): 13-21.
• Revel, Judith. Güncelliğin Bir Ontolojisi. Çev., Kemal Atakay. İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2006.
• Uluğer, Çağrı. “Yaşam ve Ölüm Arasında Sallanan İktidar Sarkacı: Biyo Politika”. Mesele Dergisi. 88 (2014): 49-53.