İslamî Devrim Nedir?: 1979 İran Örneği

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 20, 307 - 323, 26.04.2019

Mehmet Talha Paşaoğlu

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.409392

Cited By: 3

Öz

İran Devrimi (1979)
sosyal bilimler literatüründe “İslamî devrim” adıyla anılmaktadır. Bu çalışmada,
İslamî devrim kavramı, İran Devrimi örneğiyle ilişkili olarak ele alınmaktadır.
İlk olarak devrim nedir sorusu etrafındaki tartışmalara göz atılmış ve kavramın
hem sosyal bilimler literatüründe hem de İslam kaynaklarında nasıl geçtiğine
bakılmıştır. Bu tartışmalardan hareketle İslamî devrimin tarifi yapıldıktan
sonra, İran Devrimi hem bir süreklilik hem de kopuş olarak anlamlandırılmıştır.
İslamî Devrim, Allah’ın el-Adl isminin bir yansıması olarak adaletin er ya da
geç tecelli edeceği inancına referans verirken, aynı zamanda modernite tecrübesinin
etkisiyle halkın kendi hayatının öznesi olduğu düşüncesiyle iç içe yorumlanmıştır.
20. yüzyılın bu açıdan bakıldığında en özgün ani ve köklü değişim örneği olan İran
Devrimi, silinmez bir iz bırakmıştır.

Anahtar Kelimeler

Devrim, İran, İslamî devrim, İslam

What is Islamic Revolution?: The Case of Iran (1979)

Öz

Iranian Revolution
(1979) is known within the literature of social sciences as the “Islamic
Revolution”. In this study, Islamic Revolution will be discussed in relation to
the example of Iranian Revolution. First, we will look at the discussions
regarding the question of “what is revolution” and we will focus on the issue
of how the concept is used both within the literature of social sciences and
within Islamic sources. After making a definition of Islamic Revolution with
reference to these discussions, Iranian Revolution will be analyzed both as
continuity and as rupture. Islamic Revolution in this study refers to the faith
that justice, soon or late, will become a fact as a reflection of Allah’s name,
al-Adl. And from this perspective, Iranian Revolution, a unique example of the
radical and rapid change in the 20th century, has left an indelible mark.

Anahtar Kelimeler

Revolution, Iran, Islamic Revolution, Islam

Kaynakça

• Abrahamian, Ervand. Iran Between Two Revolutions. Princeton: Princeton University Press, 1982.
• Afary, Janet ve Kevin B. Anderson. Foucault ve İran Devrimi: Toplumsal Cinsiyet ve İslamcılığın Ayartmaları. Çev., Mehmet Doğan. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2015.
• Aktay, Yasin. “Sunuş”. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce: İslâmcılık. İstanbul: İletişim Yayınları, 2004.
• Amman, Peter. “Revolution: A Redefinition”. Political Science Quarterly. LXXVII (1962): 36-53.
• Arendt, Hannah. On Revolution. New York: Viking Press, 1963.
• Bayat, Asef. Workers and Revolution in Iran: A Third World of Experience of Workers’ Control. London: Zed Books Ltd., 1987.
• Boroujerdi, Mehrzad. İran Entelektüelleri ve Batı. Çev., Fethi Gedikli. İstanbul: Yöneliş Yayınları, 2011.
• Çelebi, Aykut. “Bir Parıltı... Sonra Gece”. Şiddetin Eleştirisi Üzerine. İstanbul: Metis Yayınları, 2010.
• Dabashi, Hamid. Iran: A People Interrupted. New York: New Press, 2008.
• Felsefe Ansiklopedisi. Ed., Ahmet Cevizci . 4. cilt. Ankara: Babil Yayınları, 2006.
• Griewank, Karl. Der neuzetliche Revolutionsbegriff. Suhrkamp: Frankfurt-am-Main, 1973.
• Guha, Ranajit. Dominance without hegemony: History and power in colonial India. Cambridge: Harvard University Press, 1997.
• Hatto, Arthur. “Revolution: An Inquiry into the Usefulness of an Historical Term”. Revolution: Critical Concepts in Political Science. Ed., Rosemary H. T. O’Kane. London: Routledge, 2000.
• Hobsbawm, Eric. “Revolution”. Revolutions in History. Ed., Roy Porter and Mikulas Teich. Cambridge: Cambridge University Press, 1986.
• Hobsbawm, Eric J. ve Terence Ranger. Geleneğin İcadı. Çev., Mehmet Murat Şahin. Ankara: Agora Kitaplığı. 2005.
• “Kur’an-ı Kerim Türkçe Meali”. Haz., Elmalılı Hamdi Yazır. Son güncelleme 25 Mart, 2018, http://www.kuran.gen.tr/?x=s_main&y=s_middle&kid=31&sid=26.
• “Kur’an Mesajı Meal ve Tefsir”. Haz., Ahmet Ertürk ve Cahit Koytak. Son güncelleme 25 Mart, 2018, http://www.kuran.gen.tr/?x=s_main&kid=31&sid=1&y=s_middle.
• Kurzman, Charles. The Unthinkable Revolution in Iran. Cambridge: Harvard University Press, 2009.
• Kramnick, Isaac. “Reflections on Revolution: Definition and Explanation in Recent Scholarship”. History and Theory. 11 (1972): 26-63.
• Mirsepassi, Ali. Political Islam, Iran, and the Enlightenment: Philosophies of Hope and Despair. Cambridge: Cambridge University Press, 2010.
• Muhammed, Hamide. İran İslam İnkılabı. Çev., M. Selman. Ankara: Kevser Yayınları, 1993.
• Parsa, Misagh. Social Origins of the Iranian Revolution. Rutgers: Rutgers University Press, 1989.
• Parsa, Misagh. “Ideology and Political Action in the Iranian Revolution”. Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East, 31/1 (2011): 53-68.
• Rey, Alain. “Révolution”. Histoire d’un mot. Paris: Gallimard, 1989.
• Schrecker, Paul. “Revolution as a Problem in the History of Philosophy”. Revolution. Ed., Card J.Friedrich, Atherton: Atherton Press, 2009.
• Shakibi, Zhand. Revolution and the Collapse of the Monarchy: Human Agency and the Making of Revolution in France, Russia and Iran. London: I.B.Tauris, 2007.
• Skocpol, Theda. “Rentier State and Shia Islam in the Iranian Revolution”. Theory and Society. 11/3 (1982): 265-283.
• Sorel, Georges. Réflexions sur la Violence. Paris: Libraire des Sciences Politiques et Sociales, 1910.
• Stone, Lawrence. “Theories of Revolution”. World Politics 18, 1966.
• Tazmini, Choncheh. Revolution and Reform in Russia and Iran. I.B.Tauris, New York 2012.
• “The Message of the Qur’an”. Haz., Muhammad Asad. Son güncelleme 25 Mart, 2018. http://www.kuran.gen.tr/?x=s_main&y=s_middle&kid=33&sid=26.
• Tilly, Charles. “Does Modernization Breed Revolution?”. Comparative Politics. 5 (1973): 425-447.
• Yar-Shater, Ehsan. Iran Faces the Seventies. New York: Praeger Publishers, 1971.
• Zagorin, Perez. “Prolegomena to the Comparative History of Revolution in Early Modern Europe”. Comparative Studies in Society and History. XVIII (1976): 151-174.