Türkiye’de Seçim Hileleri: Gerrymandering

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 34, 61 - 77, 01.10.2022

Ali Çiçek

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.1142025

Öz

Çağdaş demokrasilerin kalitesi, halkın iradesini özgürce temsil organlarına yansıtabilmeleri ve seçim hukukunun da demokrasinin evrensel değerlerine dayanması ile mümkün olabilir. Kuşkusuz ki güçlü ve nitelikli bir demokratik rejimin oluşturulmasında genel, eşit ve gizli oy prensipleri, özgür seçimler ve siyasi partilerin ya da adayların eşit şartlarda yarışabildiği sistemler elzemdir. Günümüz çağdaş demokrasileri, bahsi geçen ilkeleri uyguluyormuş gibi görünüp bazı durumlarda sistem içinde hilelere müsaade edebilmektedir. Demokrasinin niteliksizleşmesine neden olan bu uygulamalardan bir tanesi gerrymandering’tir. Gerrymandering, siyasal iktidarın ya da belirli bir zümrenin lehine olacak şekilde seçim çevresinde düzenleme yapılmasını ifade etmektedir. Gerrymandering yöntemiyle siyasal iktidarda bulunan parti kendi oylarını artırmak ya da rakip oyları düşürmek için seçim çevresiyle oynamaktadır. Türkiye’de örneklerine daha çok Demokrat Parti döneminde rastladığımız gerrymandering uygulamalarına, bu çalışma özelinde 6360 Sayılı Kanun da örnek olarak gösterilecektir. Çalışmada, 6360 Sayılı Kanun’un getirdiği partizan gerrymandering uygulamasının Ak Parti lehine sonuçlar verdiği ve temsilde adaletsiz sonuçlar doğurduğu hipotezleri savunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Seçimler, Seçim hilesi, Gerrymandering, Partizan gerrymandering, 6360 sayılı kanun, 6360 sayılı kanun

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

The Election Cheatings in Turkey: Gerrymandering

Öz

The quality of contemporary democracies can only be possible if the will of the people is freely reflected in the institutions of representation and electoral law is based on the universal values of democracy. Undoubtedly, general, equal and secret voting principles, free elections and systems in which political parties or candidates can compete on equal terms are essential for the establishment of a strong and qualified democratic regime. Today’s contemporary democracies seem to apply the aforementioned principles and, in some cases, allow cheating within the system. One of these practices that cause the democratization to be unqualified is gerrymandering. Gerrymandering refers to the regulation of the electoral environment in favor of the political power or a certain group. With the Gerrymandering method, the party in power plays with the constituency in order to increase its own votes or decrease the rival votes. In this study, Law No. 6360 will be shown as an example to the gerrymandering practices, which we encountered mostly during the Democratic Party period in Turkey. In the study, the hypotheses that the partisan gerrymandering practice brought by the Law No. 6360 gave results in favor of the AK Party and resulted in unfair results in representation were defended.

Anahtar Kelimeler

Elections, Election cheating, Gerrymandering, Partizan gerrymandering, Law no. 6360

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Ahmad, Feroz. Modern Türkiye’nin Oluşumu. Çev. Yavuz Aloğan. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2016.
• Akın, Rıdvan. Türk Siyasal Tarihi 1908-2000. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2. bs, 2012.
• Aktan, Coşkun Can. “Hileli Seçim Bölgesi Taksimatı (Gerrymandering): Kamu Tercihi Perspektifi”. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi. 14/1 (2022): 2-22.
• Çiçek, Ali. “Demokrasi Yerel Yönetimler ve Siyasal Katılma”, Türk Yerel Yönetimleri: Yönetişim Siyaset ve Kurumlar, Der., Konur Alp Demir ve Ali Çiçek, Ankara: Detay Yayınları, 2022: 25-47.
• Arıkboğa, Erbay. “Büyükşehir Belediye Meclislerindeki Temsil Adaletsizliğinin Coğrafi ve Siyasi Görünümleri”. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi. 2 (2014): 35-61.
• Arslan, Erkan. “Fransa’da ve Türkiye’de Yerelleşme Politikaları: İl Özel İdareleri ve Büyükşehir Belediyeleri Üzerinden Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme”. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi. 28 (2019): 43-71.
• Avaner, Tekin. “Prof. Dr. Hikmet Sami Türk ile Röportaj- Hukuk ve Siyaset Temelinde Yerel Seçimler: Yerel Seçim Sistemi ve Mart 2009 Seçimleri Üzerine Değerlendirmeler”. Memleket Siyaset Yönetim Dergisi. 9 (2009): 33-54.
• Bickerstaff, Steve. Election Systems and Gerrymandering Worldwide. Switzerland: Springer Cham, 2017.
• Dahl, Robert A. Polyarchy: Participation and Opposition. New Heaven CT: Yale University Press, 1971.
• Dahl, Robert, A. Demokrasi Üzerine. Çev. Betül Kadıoğlu. Ankara: Phoenix Yayınları, 3. bs., 2015.
• Demirel, Ahmet ve Sezgin Durgun. “Temsiliyet ve Seçimler”. Siyaset Kavramlar Kurumlar ve Süreçler. İstanbul: İletişim Yayınları, 2014: 355-380.
• Derleme Seçim Sonuçları 1. Türkiye İstatistik Kurumu Resmî Web Sayfası. Erişim 1 Temmuz 2022, https://www.tuik.gov.tr/.
• Derleme Seçim Sonuçları 2. Yüksek Seçim Kurulu Resmî Web Sayfası. Erişim 1 Temmuz 2022, https://www.ysk.gov.tr/.
• Erdoğan, Haşim ve Çağrı Pişkin, “Demokrat Parti Dönemi İktidar-Muhalefet Çekişmesinin Bir Ürünü: Nevşehir’in İl, Kırşehir’in İlçe Olması”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 10 (2020): 577-590.
• Eroğul, Cem. Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi. İstanbul: Yordam Kitap, 2. bs, 2017.
• Eryılmaz, Bilal. Kamu Yönetimi Düşünceler Yapılar Fonksiyonlar Politikalar. Kocaeli: Umuttepe Yayınları, 8. bs, 2015.
• İba, Şeref. Siyasi Partiler ve Seçim Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2. bs, 2017.
• Kırıt, Emrah. “Gerrymandering ve Demokratik Seçimler Üzerine”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi. 16 (2010): 15-38.
• Koçak, Mustafa. Siyasal Partiler ve Türkiye’de Parti Yasakları. Ankara: Turhan Yayınevi, 2002.
• Mckenzie, John. “Gerrymandering and Legislator Efficiency”. https://studylib.net/doc/10582035/gerrymandering-and-legislator-efficiency-john-mackenzie--...?ysclid=l4y3i011gw120430200 (erişim: 28.6.2022).
• Oder, Burak. “1983’ten Bu Yana Seçim Sisteminde Yapılan Değişiklikler ve 24 Aralık 1995 Seçimi Sonuçlarının Çeşitli Varsayımlarla Değerlendirilmesi”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. 55/4 (2011): 85-110.
• Okonta, Patricia. “Race-Based Political Exclusion And Social Subjugation: Racial Gerrymandering As A Badge Of Slavery”. Columbia Human Rights Law Review. 49 (2017): 254-296.
• Özbudun, Ergun. Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 19. bs., 2019.
• Safi, İsmail ve Talip Kurşuncu, “Siyasal Partizanlığın Bir Göstergesi Olarak Seçim Hileleri ve Türkiye’deki Bazı Uygulamaları”. İktisadi İdari ve Siyasi Araştırmalar Dergisi. 8 (2019): 46-71.
• Sartori, Giovanni. Karşılaştırmalı Anayasa Mühendisliği: Yapılar, Özendiriciler ve Sonuçlar Üzerine Bir İnceleme. Çev. Ergun Özbudun. Ankara: Yetkin Yayınları, 1997.
• Seabrook, Nick. One Person One Vote: A Surprising History of Gerrymandering in America. New York: Pantheon Books, 2022.
• Sevinç, Hüseyin. Seçim Sistemleri ve Türkiye’de Seçimlerin Siyasal Manipülasyonu. Ankara: Detay Yayıncılık, 2021.
• Tanör, Bülent. Osmanlı Türk Anayasal Gelişmeleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 35. bs, 2021.
• Tunç, Hasan, Murat Erdoğan, Fatih Yurtlu, Gökhan Ölmez ve Alperen Çıtak. Seçim Sistemleri ve Türkiye’de (Gerrymandering) Seçim Hilesi Uygulamaları. Ankara: Adalet Yayınları, 2014.
• Yavaşgel, Emine. Temsilde Adalet ve Siyasal İstikrar Açısından Seçim Sistemleri ve Türkiye’deki Durum. Ankara: Nobel Yayınları, 2004.