Deprem Sonrası Zorunlu Göç ve Konut Sorunu: Kahramanmaraş Depreminin Ardından Kırklareli'nde Yeni Bir Hayat Arayışı

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 39, 69 - 89, 04.01.2025

Siyret Ayas Şarman , Mehtap Demir

https://doi.org/10.29224/insanveinsan.1553468

Öz

Çalışmanın amacı, depremin neden olduğu zorunlu göçün etkilerini barınma ihtiyacı temelli ele almak; göçün ortaya çıkardığı konut sorununa deneyimler üzerinden dikkat çekmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır ve fenomenoloji araştırması şeklinde desenlenmiştir. Depremin etkilediği illerden Kırklareli’ne göç etmiş ve hayatlarını bu ilde devam ettiren kişilerle mülakatlar yapılmıştır. Elde edilen veriler Maxqda Analytic Pro (24.5.1) paket programıyla analiz edilmiştir. Bulgular; “Göç kararı öncesi durum”, “Kırklareli’ne göç kararı” ve “Göç kararı sonrası durum” olmak üzere üç tema altında toplanmıştır. Belirlenen temalar kendi içerisinde barınma ihtiyacı ve konut sorunuyla ilişkilendirilen kategoriler içerisinde değerlendirilmiştir. Katılımcılardan elde edilen ortak sonuç şudur: Deprem nedeniyle ortaya çıkan zorunlu göç, insanların sadece barınma ihtiyacını değil, aynı zamanda depremden etkilenmeyen diğer şehirlerdeki konut piyasalarını da derinden etkilemiştir. Göç eden bireylerin güvenli ve sürdürülebilir barınma ihtiyaçları karşılanmadığında, konut sorunu büyümekte ve beraberinde başta ekonomik ve sosyal olmak üzere pek çok sorun ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Doğal Afet, Deprem, Göç, Konut Sorunu, Barınma Problemi

Post-Earthquake Forced Migration and Housing Problem: A Qualitative Research

Öz

Abstract: The aim of this study is to examine the effects of forced migration caused by the earthquake, particularly focusing on the need for shelter, and to highlight the housing problems resulting from this migration based on individuals’ experiences. A qualitative research methodology was ussed, with the study designed as a phenomenological research. Interviews were conducted with participants who migrated to Kırklareli from one of the provinces most affected by the earthquake and decided to settle in this province. The data obtained from the interviews were analyzed with the Maxqda Analytic Pro (24.5.1) package program. The findings were categorized under three themes: “Situation before the migration decision”, “Decision to migrate to Kırklareli” and “Situation after the migration decision”. These themes were evaluated within the context of releated the the need for shelter and housing problems. The effects of earthquake-induced migration on individuals were observed quite clearly. A common finding from the participants is as follows: Forced migration due to the earthquake has significantly impacted not only people's housing needs but also housing markets in cities unaffected by the earthquake. When the safe and sustainable shelter needs of migrants are unmet, the housing problem worsens, leading to various challenges, particularly economic and social issues.

Anahtar Kelimeler

Natural Disaster, Earthquake, Migration, Housing Problem, Qualitative Research

Kaynakça

• Abbas Khan, K., Zaman, K., Shoukry, A. M., Sharkawy, A., Gani, S., Ahmad, J., & Hishan, S. S. (2019). Natural disasters and economic losses: controlling external migration, energy and environmental resources, water demand, and financial development for global prosperity. Environmental Science and Pollution Research, 26 (14), 14287-14299. https://doi.org/10.1007/s11356-019-04755-5
• AFAD. (2023, Haziran 22). 06 Şubat 2023 Pazarcık-Elbistan Kahramanmaraş (Mw: 7.7 – Mw: 7.6) Depremleri Raporu. Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürlüğü Deprem Dairesi Başkanlığı. https://deprem.afad.gov.tr/assets/pdf/Kahramanmara%C5%9F%20Depremi%20%20Raporu_02.06.2023.pdf
• Akay, G., Oğuzhan, H., & Tüfekci, F. G. (2024). Kahramanmaraş depremi sonrası üniversite öğrencilerinde algılanan stres düzeyleriyle öznel iyi oluş durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 7(1), 40-47. https://doi.org/10.32329/uad.1358958
• Artantaş, E., & Gürsoy, H. (2024). Depremin yıkıcı ve ekonomik etkilerini azaltmaya yönelik stratejiler ve Türkiye’nin deprem deneyimlerinden çıkarılacak dersler, Kahramanmaraş ve Gölcük depremleri örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 192-214. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1331580
• Aslan, A. (2023). Disasters and migration: Kahramanmaras earthquakes. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 787-789.
• Bolgün, C. (2022). Sosyal uyum: Kavramsal bir çerçeve. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(Özel Sayı), 171-190. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1098197
• Bozkurt, V. (2023). Depremin toplumsal boyutu. Avrasya Dosyası, 14(1), 77-99.
• Deniz, O., Yıldız, M.Z., Parin, S., & Erdoğan, R. (2017). Deprem ve göç: 2011 Van depremi örneği. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 3(10), 1426-1444. https://doi.org/10.26449/sssj.202
• Duruel, M. (2023). Afetlerde göçmen olmak: 6 Şubat depremi Hatay örneği. Mukaddime, 14(2), 227-255. https://doi.org/10.19059/mukaddime.1381750
• Duruel, M. (2023). Sivil toplum kuruluşlarının afet yönetimindeki rolü: 6 şubat depremi Hatay örneği. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, 9(2), 1-18. https://doi.org/10.25272/icps.1332511
• Endeksa. (2024). Türkiye Kiralık Konut m² Birim Kiraları. Erişim Şubat 2, 2024. https://www.endeksa.com/tr/analiz/turkiye/endeks/kiralik/konut
• Epstein, A., Treleaven, E., Ghimire, D. J., & Diamond-Smith, N. (2022). Drought and migration: An analysis of the effects of drought on temporary labor and return migration from a migrant-sending area in Nepal. Population and Environment, 44(3-4), 145-167.
• Erdoğan, B. (2023). Depremin sosyolojisi: 6 Şubat felaketinin toplumsal ve kültürel boyutları. TRT Akademi, 8(18), 718-725. https://doi.org/10.37679/trta.1306900
• Fırat, M. (2022). Deprem ve toplumsal etkileri. Tezkire Dergisi, 80, 47-72.
• Filiz, M. & Avcı, H. (2013). Trabzon ilinde meydana gelen heyelanlar ve heyelanların bölgeye etkileri. International Journal of Technological Sciences (IJTS), 5(3), 31-38.
• Frankenberg, E., Laurito, M. M., & Thomas, D. (2017, April). Should I stay or should I go? Long-Term migration after the Indian ocean tsunami. In Population Association of American Annual Meeting , (pp. 1-10).
• Fussell, E., Sastry, N., & VanLandingham, M. (2010). Race, socioeconomic status, and return migration to New Orleans after Hurricane Katrina. Population and Environment, 31, 20-42.
• GAR (Göç Araştırmaları Derneği). (2023a). Durum tespit raporu göç ve deprem. D. Sert, D. Danış, & E. Sevinin (Eds.). Erişim Mart 7, 2024, https://gocarastirmalaridernegi.org
• GAR (Göç Araştırmaları Derneği). (2023b). Durum tespit raporu göç ve deprem. D. Danış, K. Biehl & E. Kablan (Eds.). Erişim Haziran9, 2023, https://gocarastirmalaridernegi.org.
• Genç, F. (2008). Kriz iletişimi: Marmara depremi örneği. Selçuk İletişim, 5(3), 161-175.
• Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş. A. Ersoy & P. Yalçınoğlu (Çev.). Anı Yayıncılık.
• Gören, A. B. (2023). Afet sonrası ikincil travmatik stres ve dini başa çıkma: Kahramanmaraş Depremi örneği. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 23(1), 80-100. https://doi.org/10.33420/marife.1280604
• Grote, U., Engel, S., & Schraven, B. (2006). Migration due to the tsunami in Sri Lanka: analyzing vulnerability and migration at the household level (No. 106). ZEF Discussion Papers on Development Policy.
• Güngör, M. (2023). Kahramanmaraş depremine maruz kalanların depremi tanımlama, değişim ve sonrasına ilişkin değerlendirmeleri: Paranteze alınan yaşamlar. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (44), 446-468. https://doi.org/10.14520/adyusbd.1339156
• Güreşçi, E. (2023). Kahramanmaraş depremi sonrası yeni bir tartışma konusu olarak deprem göçü. İçinde M. Öztürk & M. Kırca (Eds.), Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası için akademik öneriler (ss. 47-60). Özgür Yayınları.
• Islam, M. Z., Kolade, O., & Kibreab, G. (2018). Post‐disaster housing reconstruction: the impact of resourcing in post‐cyclones Sidr and Aila in Bangladesh. Journal of International Development, 30(6), 934-960. https://doi.org/10.1002/jid.3367
• İbiş E, & Kesgin, B. (2015). Türkiye’de Sosyal Hizmet ve Medikal Kurtarma Açısından Yalova, Van ve Simav Depremlerinin İncelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 41, 225-234.
• Kanat, E., & Tetik, N. (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerin Bist (Borsa İstanbul) üzerindeki etkileri. İçinde M. Öztürk & M. Kırca (Eds.), Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası için akademik öneriler (ss. 113-123). Özgür Yayınları.
• Kutsal, S. & Polatoğlu, Ç. (2023). Türkiye’de artan konut ihtiyacı ve konut sorununun dinamikleri. Topkapı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 133-158.
• McLeman, R., & Smit, B. (2006). Migration as an adaptation to climate change. Climatic Change, 76(1-2), 31-53.
• Menekşe, M. (2020). Bingazi’de meydana gelen kuraklık ve etkileri: kıtlık ve göç (1892-1893). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (49), 451-474. https://doi.org/10.21563/sutad.857535
• Muir, J. A., Cope, M. R., Angeningsih, L. R., Jackson, J. E., & Brown, R. B. (2019). Migration and mental health in the aftermath of disaster: evidence from Mt. Merapi, Indonesia. International journal of environmental research and public health, 16(15), 2726. https://doi.org/10.3390/ijerph16152726
• Ökten Sipahioğlu, B. (2024). Göç ve doğal afet ilişkisi: deprem göçü. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 15(1) (Deprem Özel Sayısı), 292-313. https://doi.org/10.54688/ayd.1375491
• Özdemir, A. F., & Engin, C. (2024). Depremin sosyal, ekonomik ve iç göçe etkileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 15-26. https://doi.org/10.47147/ksuiibf.1469029
• Özdemir, N. (2023). Depremin ardında kadınlar ve kız çocukları. UN Women Türkiye Raporu.
• Özmen, S., Gül, M. K., Sertkaya, B., & Demirci, E. (2024). Kahramanmaraş depremi sonrasında depremzede çocuklarda görülen psikiyatrik bulgular, sosyodemografik özellikler, akut stres belirtileri. Turk J Child Adolesc Ment Health, 31(2), 168-173. https://doi.org/10.4274/tjcamh.galenos.2024.58561
• Paxson, C. & Rouse, C.E. (2008). Returning to New Orleans after Hurricane Katrina. American Economic Review, 98(2), 38-42. https://doi.org/10.1257/aer.98.2.38b
• Peker, A.E. & Şanlı İ. (2022). Deprem ve göç ilişkisi: 24 Ocak 2020 Elâzığ deprem örneği. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 125-154. https://dergipark.org.tr/tr/pub/fuuiibfdergi/issue/70477/1102278
• Sağıroğlu, A. Z., Ünsal, R., & Özenci, F. (2023, Mart 1). 6 Şubat 2023 Deprem sonrası göç ve insan hareketlilikleri: durum değerlendirme raporu. AYBÜ-GPM https://aybu.edu.tr/GetFile?id=89c8b6eb-c9a1-482a-8e22-065eb9b71006.pdf
• Sheldon, T. L., & Zhan, C. (2022). The impact of hurricanes and floods on domestic migration. Journal of Environmental Economics and Management, 115, 102726. https://doi.org/10.1016/j.jeem.2022.102726
• Şahin, E. & Baştopuz, M. (2021). Covid-19 pandemisi döneminde Türkiye’deki aşk markalarının Twitter kapsamında kelime ilişkilendirme testi ile değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(2), 326-345. https://doi.org/10.47097/piar.984316
• Şen, S. (2023). Kahramanmaraş depremlerinin ekonomiye etkisi. Diplomasi ve Strateji Dergisi, 1, 1-55.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023). 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/03/2023-Kahramanmaras-ve-Hatay-Depremleri-Raporu.pdf
• Tiryaki Yenilmez, D. (2023). Deprem ve göç ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Akademik Düşünce Dergisi, (7), 39-52. https://doi.org/10.53507/akademikdusunce.1282303
• Trinh, T. A., Feeny, S., & Posso, A. (2021). The impact of natural disasters on migration: findings from Vietnam. Journal of Demographic Economics, 87(3), 479-510. https://doi.org/10.1017/dem.2020.14
• Türk Tabipler Birliği. (2011). Van Depremi İkinci Ay Değerlendirme Raporu. https://ses.org.tr/wp-content/uploads/vandepremikinciayraporu.pdf
• UNDP (2023). Recovery and reconstruction after the 2023 Earthquakes in Turkiye UNDP Project Catalogue, https://www.undp.org/turkiye/publications/recovery-and-reconstruction-after-2023-earthquakes-turkiye-undp-project-catalogue
• UNFPA Türkiye. (2023). Türkiye depremi durum raporu 4, 3 Mart 2023, https://turkiye.unfpa.org/tr/turkiye-depremi-durum-raporu-no-4
• Yaman Yüce, M. & Bostan, S. (2020). Afetlerde lojistik yönetimi: Çanakkale depremi örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 18(37), 499-519.
• Yürüdür, E. (2008). Koyulhisar ilçesinde (Sivas) göç hareketleri. Doğu Coğrafya Dergisi, 13(20), 19-34.
• Zander, K. K., Wilson, T., & Garnett, S. T. (2020). Understanding the role of natural hazards in internal labour mobility in Australia. Weather and Climate Extremes, 29, 100261.