Mehdilik Temelli Yeni Dini Hareket Olarak “Darul Erkam”

Yıl 2023, , 55 - 83, 20.06.2023

Özcan Güngör , Zeynep Tuğba Albakır

https://doi.org/10.12658/M0693

Öz

Toplumda farklı dini yapılanmalar, kaos ve kriz durumundan faydalanarak artmakta; bilhassa mehdici dini hareketler, geleceğe dair ümidini yitiren kesimlere daha mutlu yarınlar için vaatler vermektedir. Bu bağlamda Malezya temelli Darul Erkam dini grubu da üyelerinin değişik sosyal hizmet temelli ihtiyaçlarını gidererek yola çıkmış sufi karakterli bir hareket olarak artan gücü sonrası ülkede siyasal roller oynamak istemiştir. Bu bağlamda çalışmanın konusu, yeni dini hareket olarak Darul Erkam grubunun sosyolojik olarak incelenmesidir. Amacı ise bu dini grubu yeni dini hareketler bağlamında grubun kimliği, ben algısı, teşkilat ve kurumları ile toplumsal alanda görünür oldukları kimi dini uygulama ve fikirleriyle ele almaktır. Çalışma makro perspektiften dolaylı gözlem tekniğine uygun olarak yürütülmüştür. Çalışmada, yeni dini hareketler özelliği gösteren Darul Erkam’ın insanların yoksunluklarını dile getirerek kazandığı manevi gücü belirli bir zaman sonra siyaset, ticaret gibi çeşitli maddi alanlara taşıdığı; söz konusu taşıma süreçlerinin grubu devlet ve toplum nezdinde zor durumda bıraktığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Din sosyolojisi, dini gruplar, Mehdilik temelli gruplar, Darul Erkam, Malezya

Dar al-Arqam as a New Religious Movement Based on Mahdism

Öz

New religious Mahdist movements are known to have effectively increased their activities, especially where Western exploitation is intense and people have lost hope in their future. The most basic features of Mahdi movements is the attitude of giving hope to the discouraged segments of society for the future, preparing for a happier tomorrow now, supporting the religious group with all available means, ensuring that better days will come in the near future, and maintaining the feeling of being unique through personal belonging. Mahdi movements provide the opportunity to find a more comfortable foundation. In this context, the Malaysian-based Dar al-Arqam religious group is a Sufi- based movement that started out by meeting the various social service needs of its members and wanted to undertake political roles in the country after growing in power. In this context, the subject of this study is a sociological analysis of the Dar al-Arqam religious group as a new religious movement. This study aims to analyze this religious group in the context of new religious movements through the group’s identity, self-perception, organization, and institutions, as well as some of their religious practices and ideas that are visible in the social arena. The study was conducted using the indirect observation technique from a macro perspective. This study states the religious Mahdi groups (Dar al-Arqam) that show the characteristics of new religious movements carried the spiritual power they gained by expressing the deprivation of people in various material fields such as politics and commerce, and this put the group in a difficult position after a certain time in front of the public and the government.

Anahtar Kelimeler

Sociology of religion, religious groups, Mahdi-based religious groups, Dar al-Arqam, Malaysia

Kaynakça

• Abd Rahman, K. A. (2009). Rufaqa´: A study of its teachings and doctrinal implications. International Islamic University Malaysia.
• Abdul Hamid, A. (2007). The futuristic thought of Ustaz Ashaari Muhammad of Malaysia. I. Abu-Rabi (Ed.)., The blackwell companion to contemporary Islamic thought içinde (ss. 195-212). Blackwell
• Publishing. https://doi.org/10.1002/9780470996188.ch12
• Abdul Hamid, A. F. (2010). Islamic education in Malaysia. S. Rajaratnam School of International Studies.
• Almaany, T. (2021). Rufaqa [Online Sözlük]. Almaany. https://www.almaany.com/tr/dict/ar-tr/%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%A7/
• Anderson, P. S. (2006). Postmodernizm ve din. İçinde S. Sim (Ed.)., Postmodern düşüncenin eleştirel sözlüğü (1. Baskı, ss. 59-67). Babil Yayıncılık.
• Arslan, M. (2006). Değişim sürecinde yeni dindarlık formları: “Yeni çağ” inanışları örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 4(11), 9-25.
• Ashaari Mohammad. (2020, Haziran 21). Wikipedia. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ashaari_Mohammad&oldid=963798112
• Bangadert, B. (2012). Sonic discourses on Muslim Malay modernity: The Arqam sound. Contemporary Islam; Dordrecht, 6(3), 315-360.
• Bıçkı, D. (2001). Modernizm ve post-modernizm. İŞGÜÇ - Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 3(1). http://www.isguc.org/?p=article&id=113&cilt=3&sayi=1&yil=2001
• Bilgin, V. (2003). Yeni dinî hareketler. T. Küçükcan (Ed.)., Din sosyolojisi içinde (3. Baskı). Anadolu Üniversitesi.
• Campo, J. E. (2009). Encyclopedia of Islam. Facts On File.
• Çınar, M. (2014). Bir kurtarıcı modeli olarak mehdi ve mehdilik. Diyanet Dergi. https://dergi.diyanet.gov.tr/makaledetay.php?ID=12315
• Güngör, Ö. (2020). Türkiye’de dini gruplar. Son Çağ Yayıncılık.
• Hassan, Ş. Z. S. (2006). Political Islam in Malaysia: The rise and fall of Al Erkam. Asian Cultural Studies, 15, 43-55.
• Hussin, M. (1993). Islam in Malaysia: From revivalism to Islamic state? Singapore Univ. Press.
• Kamarulnizam, A. (2003). The Politics of Islam in contemporary Malaysia. Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.
• Kanık, C. (2017). Batı’da ortaya çıkan yeni dinî hareketlere genel bir bakış. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(17), 177-188.
• Kirman, M. A. (2003). Yeni dinî hareketleri tanımlama problemi ve tipolojik yaklaşımlar. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 3(4), 27-43.
• Köse, A. (2017). Milenyum tarikatları batıda yeni dini akımlar (5. Baskı). Timaş Yayınları.
• Kurşunoğlu, M. S. (2016). Gnosik düşünce kurumsal yapılara karşı: Yeni kolonyalizmin sofistik silahı. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 13(49), 119-144.
• Nagata, J. (2004). Alternative models of İslamic governance in Southeast Asia: Neo-sufism and the Erkam experiment in Malaysia. Global Change, Peace & Security, 16(2), 99-114.
• Ocak, A. Y. (2017). İslam tarihinin mitolojik kültüründen kaynaklanan sosyo-politik problemi: Mehdilik ve mehdici hareketler. Y. Ş. Yavuz (Ed.)., Beklenen kurtarıcı inancı içinde (1. Baskı). İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Kur’an Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Rufaqa. (2006). Meta religion
• https://meta-religion.com/New_religious_groups/Groups/Islamic/rufaqa.htm adresinden 18 Ocak 2021 tarihinde alınmıştır.
• Saat, N. (2010). State, ulama and religiosity: Rethinking Islamization in contemporary Malaysia. Secularization, Religion, and the State (UTCP Booklet 17), 131-141.
• Sarıkçıoğlu, E. (2003). Mehdi. TDV İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/mehdi#1
• Sözalmaz, E. (2014). İslam medeniyetinin yaşadığı krizlere Malezyalı Müslümanlardan tepkiler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Uluç, Ö. (2006). Yeni dini hareketler. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yavuz, Y. Ş. (2003). Mehdi. TDV İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/mehdi#2-islam-inancinda-mehdi
• Yeşiltepe, S. (2018). Yeni dini hareketler üzerine sosyolojik bir değerlendirme. USE Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Dergisi, 1, 60-75.