Milliyetçilik Tartışmalarında Tarih ve Geçmişin Rolü: Eric J. Hobsbawm ve Anthony D. Smith’in Teorilerinin Karşılaştırmalı Analizi

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 7 - 26, 15.12.2016

Süleyman Güder

Öz

Milliyetçilik konusunda yetkin yazarların önemli eserlerinin 1980 sonrasında peş peşe çıkmasıyla ulusçuluk tartışmaları akademi dünyasında yeniden canlanmış ve milliyetçilik farklı boyutlarıyla yeni bir düzlemde ince- lenmeye başlanmıştır. Kültür, siyaset, etnisite ve ırk gibi farklı yönleriyle tartışma konusu olan milliyetçiliğin geçmiş ve tarih kavramları açısından yeterince gün ışığına çıkmadığı görülmektedir. Bu çalışma ile milliyetçiliğin “tarih” ve “geçmiş” ile ilişkisi ele alınarak bu konuda literatüre katkı yapması beklenmektedir. Bunun için milli- yetçilik tartışmalarından iki ismin, Eric J. Hobsbawm ve Anthony D. Smith, çalışmalarında “geçmiş”i ve “tarih”i nasıl yorumladıkları ve bunlara biçmiş oldukları roller tartışmanın ana konusu olacaktır. Hobsbawm ve Smith’in seçilmesinde her iki ismin de milliyetçilik çalışmalarında etkili olan en yaygın iki ekolün (ilki modernist; ikincisi etno-sembolist) önemli temsilcileri olmaları ve son zamanlarda literatürde en fazla tartışılan isimlerin başında gelmeleri etkili olmuştur. Makalede, milliyetçilik tartışmalarında sıkça rastlanılan kadimlik-modernlik, milliyet- çiliğin meşrulaştırıcı zemini ve dayandığı temel dayanak gibi tartışmaların odağında ya “tarih” ya da bununla ilintili olarak “geçmiş” meselesi tartışmaların ortak paydası olarak yer aldığı iddia edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, tarih, geçmiş, modernizm, etno-sembolizm, Hobsbawm, Smith.

Kaynakça

• Anderson, B. R. O. (1991). Imagined communities: reflections on the origin and spread of nationalism. London;New York: Verso.
• Anderson, B. R. O. (1995). Hayali cemaatler: milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması. (İ. Savaşır, Çev.) İstanbul: MetisYayınları.
• Aysevener, K. ve Barutca, E. M. (2003). Tarih felsefesi. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Eric J. Hobsbawm (1996). Ethnicity and nationalism in Europe today. G. Balakrishnan (Ed.), Mapping the Nationiçinde (s. 255–266). London: Verso Books.
• Bernal, M. (1998). Kara Atena: eski Yunanistan uydurmacası nasıl imal edildi? 1785-1985. (Ö. Buze, Çev.) İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Calhoun, C. J. (2009). Milliyetçilik. (B. Sütçüoğlu, Çev.) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Carr, E. H. (2003). Tarih nedir? (M. G. Gürtürk, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Carvalho, S. ve Gemenne, F. (Ed.). (2009). Nations and their histories: constructions and representations. Houndmills, Basingstoke, Hampshire; New York: Palgrave Macmillan.
• Chatterjee, P. (1996). Milliyetçi düşünce ve sömürge dünyası. (S. Oğuz, Çev.) İstanbul: İletişim yayınları.
• Erözden, O. (2008). Ulus-Devlet (2. Baskı). İstanbul: XII Levha Yayıncılık.
• Geertz, C. (1973). The interpretation of cultures: selected essays. New York: Basic Books.
• Hobsbawm, E. J. (1990). Nations and nationalism since 1780: programme, myth, reality (2. Baskı). Cambridge; New York: Cambridge University Press.
• Hobsbawm, E. J. (1997). On history. New York: New Press.
• Hobsbawm, E. J. ve Ranger, T. O. (2006). Geleneğin icadı. (M. M. Şahin ve A. Kaylı, Çev.) İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Hobson, J. M. (2007). Batı medeniyetinin doğulu kökenleri. (E. Ermert, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.