Sinemada Şiddet Olgusu Bağlamında Joker Filminin Çözümlemeci Ruhbilimsel Açıdan Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 12, 238 - 251, 26.06.2020

Gözde Sunal , Nil Arkan

Öz

Sinema, gündelik hayatımızda önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle kapitalist sistemin işleyişine göre şekil alan sinema endüstrisi, büyük sermaye kollarının denetimi altındadır. Sinema, çoğunlukla kar amacı güden bir sanat dalı olmanın yanı sıra, kitleler üzerinde ideolojik olarak yönlendirici bir işleve de sahiptir. Toplum içerisinde genel/tüzel kişiler tarafından oluşturulmuş ve oluşturulmaya devam eden ideolojiler ve bu ideolojilerin bir parçası olarak gelişen toplumsal kültür ve siyasal sistem içinde dışlanan ya da bir başka deyişle, ötekileştirilenler, kabul görmemenin verdiği mutsuzluk, aşağılanmışlık, ezilmişlik hissi ve bunun yarattığı bunalımla yaşamına devam etmeye çalışmaktadır. Çalışma kapsamında ele alacağımız Todd Phillips’in yönettiği Joker (2019) filminde anti kahramanın; toplumsal olaylar, bireyin toplumla ilişkileri neticesinde yalnızlaştırılması, günlük hayattan soyutlanması, aşağılanması ve genel olarak toplumda kabul görmemesi nedeniyle yalnızlaşarak suça nasıl itildiği anlatılmaktadır. Söz konusu şiddet kavramı hem gündelik yaşantımızda hem de sinemada önemli bir yer tutmaktadır. Çalışmada önce şiddet kavramına genel bir bakış sonrasında sinemada şiddetin kullanılmasının filmin mizansen öğeleri üzerinden açımlaması yapılmaktadır. Filmde yer alan bu öğelerin öyküleme, görüntüleme, aydınlatma, müzik, oyuncu, kurgu, sanat yönetimi ile Joker filmi bağlamında çözümlemeci ruhbilimsel açıdan değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Şiddet, Gösteri Toplumu, Medya, Kahraman, Ruhbilimsel Çözümleme

Kaynakça

• Akbal, Süalp, Z.,T. (1993). Şehir, Şiddet ve Sinema. Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmaloji Dergisi Şiddet Özel Sayısı, 1(4). Erişim tarihi: 20 Nisan 2020, https://www.academia.edu/5325846/_%C5%9Eehir_%C5%9Eiddet_ve_Sinema_
• Aristoteles (2009). Poetika, (Çev: İsmail Tunalı), İstanbul : Remzi Kitabevi.
• Aristoteles. (2017). Poetika Şiir Sanatı Üzerine. (Çev: Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Baykan, H. & Yargıç, İ. (2013). Ağır Psikiyatrik Bozukluklar, Depresyon ve Sigara Bırakma. Anadolu Psikiyatri Dergisi, Sayı: 14, 77-83.
• Belkaya, G. Ş. (2001). Film Çözümlemede Temel Kavramlar, İstanbul: Der Yayınları.
• Berger, A. A. (1996). Kitle İletişiminde Çözümleme Yöntemleri, (Çev: Uğur Demiray). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Cumalı, N. Şiddet. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2020, https://kelimeler.gen.tr/siddet-nedir-ne-demek-289595
• Çağan, M. (1997). Rengi Rengine- Renklerin Etkisi, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Erkanı E. (2013). Sinemasal Şiddet, Sanat-Tasarım Dergisi. (1) 4: 15-21.
• Floorwalker, M. (2019). Joker director finally explains that crucial last scene. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020, https://www.looper.com/169166/joker-director-finally-explains-that-last-crucial-scene/
• Fromm, E. (1995). İnsandaki Yıkıcılığın Kökenleri, (Çev: Şükrü Alpagut). İstanbul: Payel Yayınları.
• Güleç,G. & Kaptanoğlu,C. (2011). Şiddetin Psikodinamik ve Bilişsel Kökenleri. Türkiye Klinikleri Psikiyatri Özel Dergisi. (4) 2: 14-20.
• Gündeş, S. (2003). Film Olgusu: Kuram ve Uygulayım Yaklaşımları, İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• Gürhan, N. (2017). Kültür ve Şiddet. Türkiye Klinikleri Psychiatr Nurs-Special Topics, 3(2): 93-97.
• Indick, W. (2011). Senaryo Yazarları için Psikoloji, (Çev: Ertan Yılmaz ve Yeliz Karaarslan). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Kıraç, R. (2018). Sinemanın Temelleri, İstanbul: İthakiYayınları.
• Kırık, M. A. (2013). Sinemada Renk Öğesinin Kullanımı: Renk ve Anlatım İlişkisi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2): 71-83.
• Küçükgöncü, S., Sayğılı, İ. ve Kara, H. (2011). Zamanın Aynasında Karşıtlıklar Bilinç ve Bilinçdışı. Başka Psikiyatri ve Düşünce Dergisi. (6).
• Michaud, Y. (1991). Şiddet, (Çev: Cem Muhtaroğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mülayim, S. (1995). Sanat ve Şiddet. (M.Ü. A.E.F. Resim-İş Böl. Mez.) Erişim tarihi:30 Nisan 2020. http://mimoza.marmara.edu.tr/~avni/dersbelgeligi/kunduz/siddet/sanatvesiddet.htm
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Erişim tarihi: 25 Mart 2020. https://sozluk.gov.tr/
• Sunal, G. (2018). Sinemada Bilinçdışı ve Yeni Gözetim, Ankara: Gece Kitaplığı.
• Şentürk, R. (2008). Film, Gerçeklik ve Bilinç. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (13): 159-174.
• Uludağ, İrem Ş. (2011). Sinema, Reklam ve Bilinçaltı. Karşıtlıklar Bilinç ve Bilinçdışı. Hayrettin Kara (ed.). Başka Psikiyatri ve Düşünce Dergisi. (6): 74.h
• Ünsal, A. (1996). Genişletilmiş Bir Şiddet Tipolojisi. Cogito-Şiddet, 6-7: 29-37.İstanbul: YKY.
• Üster, M. Y. (1996). Renkler Geri Geliyor. İstanbul: Zöngür Matbaası.
• Wedding D.&Niemiec M. R. (2015). Sinema ve Akıl Sağlığı, (Çev: Rengin Arvay Aratan). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Weintraub, S. (2019). Joaquin Phoenix and Todd Phillips Go Deep on the Challenges of Making ‘Joker’ and That Ending. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020. https://collider.com/joker-interview-joaquin-phoenix-todd-phillips/
• Yavuzer, Haluk (1982). Çocuk ve Suç. akt. Gölbaşı, H. Özerkmen, N.(2010). Toplumsal Bir Olgu Olarak Şiddet. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 15: 27.
• Yeşildal, M. (2019). Joker Karakteri Psikiyatrik Analizi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2020. https://www.youtube.com/watch?v=JFLaFEiqUaQ,.
• https://www.merriam-webster.com/dictionary/role%20model Erişim tarihi: 3.04.2020.
• https://tr.wikipedia.org/wiki/John_Wayne_Gacy Erişim tarihi: 10.04.2020.
• http://www.psychologies.com.tr/antisosyal-kisilik-bozuklugu/ Erişim tarihi: 25.04.2020.