Sporun Etimolojisi ve Tarihsel Kökeninin Toplayıcılık Menşeli Yorumlanması Üzerine Nitel Bir Araştırma

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 316 - 334, 20.07.2021

Serhat Kaya , Çiğdem Öner

Öz

Sporun bilinen tarihi çok sayıda spor bilimci, spor sosyoloğu ve spor tarihçisi tarafından avcılıkla başlatılmaktadır. Bununla birlikte, büyük bir sporcu kitlesi de dahil olmak üzere, farklı disiplinlerde çalışan sayıca çok insanın avcılığın spor olmadığı, bilakis içinde barındırdığı ve teşvik ettiği rekabet üzerinden savaşın yeniden üretim alanı olduğu yönündeki savunularının her geçen gün daha fazla taraf bulduğu izlenmektedir. Halihazırda günümüzde avcılığın bir spor olup olmadığı hakkındaki güncel tartışmalar ve sahaya egemen olduğu gözlemlenen ikilem bu çalışmanın ortaya konmasına yön vermiştir. Mevcut spor paradigmasının çelişkilerine ek olarak eksik tarih anlayışı kaynaklı bu durumun literatürde bir boşluğa işaret ettiği kanısı edinilmiştir. Bu kanıdan hareketle, bu çalışmada sporun etimolojik analizinin yapılarak, tarihsel kökeninin toplayıcılık menşeli yorumlanması amaçlanmıştır. Nitel araştırma desenlerinden doküman ve içerik analizlerinden yararlanılan çalışmada Google Scholar, EBSCO, Sobiad, ULAKBİM veritabanlarına ulaşılmış "spor", "avcılık", "spor etimolojisi", "spor tarihi" anahtar kelimeleri kullanılarak 44 adet farklı esere ulaşılmış, çalışmaya doğrudan katkı sağlayacağı öngörülen 31 eser incelemeye alınmıştır. Bulgular, “avcılık spor değildir” sorunsalına karşın mevcut sporun temellerinin sarsıldığını ve avcılıktan daha eski olduğu varsayılan toplayıcılık kültürünün sporun temeli olabileceğini ortaya koymuştur. Bulgulara dayanarak, sporun "tohum ekmek, saçmak" anlamının, sporun toplayıcılık ve tarım menşeli geliştiğini ortaya koyan değerli bir referans olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Spor, spor etimolojisi, toplayıcılık, avcılık, spor tarihi

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

A Qualitative Research on the Etymology and the Interpretation of the Historical Origin of Sport with the Origin of Foraging

Öz

The known history of sports started with hunting by many sports scientists, sports sociologists, and sports historians. However, it is observed that the argument of many people working in different disciplines, including a large audience of athletes, that hunting is not a sport, but instead that war is a field of reproduction through competition that it hosts and encourages is increasingly finding more and more sides with each passing day. Current debates about whether hunting is a sport or not and the dilemma observed to dominate the field has led to the preparation of this study. Additionally, the current sports paradigm contradictions have concluded that this situation, which is due to an incomplete understanding of history, points to a gap in the literature. Based on this opinion, interpreting the historical origin of the sport in terms of collectivism, it is aimed to analyze the etymology of sports. The study was designed using qualitative research patterns, document and content analysis were utilized. In the study, Google Scholar, EBSCO, Sobiad, ULAKBİM databases were accessed, and 44 different works were reached by using the keywords "sport", "hunting", "sport etymology", "sports history", 31 works that were predicted to contribute directly to the study were examined. The findings revealed that despite the problem of "hunting is not a sport", the foundations of the current sport have been shaken, and the foraging culture, which is supposed to be older than hunting, may be the basis of the sport. The findings concluded that the meaning of the sport "sowing seeds, scattering" is a valuable reference that reveals that the sport developed from gathering and agricultural origin.

Anahtar Kelimeler

sport, foraging, hunting, sport etymology, sports history

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Aça, H. (2017). Bizler, halen avcı toplayıcı bedenler içerisinde yaşayan "modernleşmiş" bireyleriz!. https://evrimagaci.org/bizler-halen-avci-toplayici-bedenler-icerisinde-yasayan-modernlesmis-bireyleriz-4955. (14 Mart 2021 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Akıncı, A. Y. ve Türkay, İ. K. (2020). Filozof doktorlardan moderniteye sporcu beslenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 246-255.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı. 6.baskı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Bookchin, M. (1996). Ekolojik bir topluma doğru. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Childe, G. (1974). Tarihte neler oldu? Ankara: Odak Yayınları.
• Cıbıroğlu, Y. (2016). Kadının yazısız tarihi. Payel Yayınları.
• Dalton, M. (1967). Sociologist at work. New York: Anchor.
• Duru, T. (2020). Ağrı’da boksör olmak: Elit sporcuların deneyimleri üzerine nitel bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Engels, F. (2021). Ailenin, özel mülkiyetin ve devletin kökeni. İstanbul: Yordam Kitap.
• Faucault, M. (2018). Toplumu tanımak gerekir. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Fişek, K. (1985). 100 soruda Türkiye spor tarihi. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Güllü, M. (2021). Beden eğitimi ve sporun temellerine giriş. https://www.cbaakademi.com/ (14 Mart 2021 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Harari, Y. N. (2018). Hayvanlardan tanrılara sapiens. 43. Baskı. İstanbul: Kolektif Kitap.
• İşler, H. (2012). Beden eğitimi ve spor bilgileri rehber el kitabı. İstanbul: Bedray Yayınları.
• Kadı, T. Ç. (2020). Atalarımız vegan mıydı? https://vegangazete.com/atalarimiz-vegan-miydi/. (20 Nisan 2021 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Karasu, A. Ö. (2003). Av palavraları Taş Devri'nde başlamış. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/av-palavralari-tas-devrinde-baslamis-38532250. (1 Nisan 2021 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Kaya, S. (2020). Oyunu okumak: spor paradigmasını yeniden yorumlamak. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Kılıçay, B. (2016). Efes antik kentinin gladyatörleri vejetaryendi. https://arkeofili.com/efes-antik-kentinin-gladyatorleri-vejeteryandi/. (12 Nisan 2021 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15) 170-189.
• Kropotkin, P. (2008). Karşılıklı yardımlaşma. İstanbul: Kaos yayınları.
• Melin, A. (2017). Hindsight wasn't 20/20 nor as colorful: The evolution of primate vision. AAAS ' American Association for the Advancement of Science' 2017 Annual Meeting. (15 Mart 2021 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Mem, H. (2003). Filozof Xani'nin tasarımı. İstanbul: Bir Yayınları.
• Nişanyan, S. (2018). Nişanyan sözlük: Çağdaş Türkçenin etimolojisi. İstanbul: Liber Plus Yayınları.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Plehanov, G. V. (1987). Sanat ve toplumsal hayat. Sosyal yayınları.
• Perlman, F. (2006). Er-tarihe karşı, Leviathana karşı. İstanbul: Kaos Yayınları.
• Psihoyos, L. (2019). The game changers. (L. H. James Wilks, Hazırlayan) https://www.filmmodu.org/the-game-changers-izle. (30 Nisan 2021 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Şenel, A. (2006). Kemirgenlerde sömürgenlere insanlık tarihi. 3. Baskı. İstanbul: İmge kitabevi.
• Weingartner, H. (2018). 303 Filmi. https://720pizle.org/izle/altyazi/303.html. (8 Mart 2021 tarihinde erişim sağlanmıştır).
• Yalçın, K. Y. ve Kazak, Ö. O. (2019). Spor lisesi beden eğitimi ve spor tarihi. Ankara: MEB Yayınları. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, 6. Baskı. Ankara: Seçkin yayıncılık.