Ayakta İdrar Yapmakla İlgili Hadisler ve Yorumları Üzerine Bir Analiz ve Değerlendirme

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 154 - 177, 30.12.2016

Osman Oruçhan

Öz

Hadisler, İslam dünyasında
Kur’an’dan sonra ikinci sırada bilgi kaynağı olarak kabul edilmektedir.
Onların, Müslümanların günlük dini yaşantısına etkisi büyüktür. Biz, bu
makalemizde, Müslümanların günlük hayatını etkileyen, Hz. Peygamber’in ayakta
ya da çömelerek idrar yaptığına dair hadisleri incelemeyi tercih ettik. Bu
hadis gurubu üzerine yapılan yorumlar, Müslüman erkeklerin günlük ibadet
hayatını etkilemektedir. İncelememize göre temel hadis kaynaklarında Hz.
Peygamber’e dayandırılan üç gurup rivayet bulunmaktadır: Ayakta idrar yaptığına
dair rivayetler, kendisine peygamberlik görevi verildikten sonra kesinlikle
ayakta idrar yapmadığına dair rivayetler ve Hz. Peygamber’in ayakta idrar
yapmayı yasakladığına dair rivayetler. Klasik hadis şerhlerinde, bu
rivayetlerle temizlik arasında bağ kurulmuştur. Günümüzde ise bazı yorumcular
bu hadis rivayetlerini yanlış yorumlayarak onları sağlıkla
ilişkilendirmişlerdir. Bazı sağlık uzmanları ve haber kaynakları,  tıbben doğru olmamasına rağmen ayakta idrar
yapmanın erkek sağlığına zarar verdiği bilgisini yaymışlardır. Sonuç olarak,
ayakta idrar yapmak dinde yasak olmadığı gibi sağlık açısından iddia edildiği
gibi sakıncalı görünmemektedir.

Anahtar Kelimeler

Ayakta idrar yapmak, hadis, analiz ve değerlendirme, yorum

An Analysis and Evaluation on Hadiths about Urinating Standing and Comments about it

Öz

Hadiths are accepted as the second
source of knowledge after Quran in Islamic world. It’s influence on Muslims
daily lives is very large. In this article, we preferred to study the hadiths
about Prophet Muhammad’s urinating standing up or sitting down. The comments on
this group of hadiths affect Muslim men’s daily lives. According to our study there
are three stories on Prophet Muhammad in primary hadith books. Hadiths about
him urinating standing up, hadiths about him never urinating standing up after
he became a prophet and hadiths about him forbidding urinating standing up. In
classical hadith explanations, there is a connection between these hadiths and
cleanliness. However, nowadays some scholiasts associated these hadith stories
with health by misinterpreting. Some health profession and news sources,
despite not being correct medically, disseminated the information that
urinating standing up is harmful on men’s health. As a result, urinating
standing up is not only not forbidden in religion, but also is not harmful as
claimed medically.

Anahtar Kelimeler

Urinating standing up, hadith, analysis and critisize, interpretation

Kaynakça

• Abdurrazzak b. Hemmâm (1403). el-Musannef. (Thk. Habiburrahman el-A’zamî). Beyrut: el-Mektebetu’l-İslami.
• Alâî, Ebû Said b. Halil (1986). Camiu’t-Tahsîl, Beyrut: Âlemu’l-Kutub.
• Aynî, B. (t.y.). Umdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru’l-İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî
• Aynî, B. (1999). Şerhu Suneni Ebî Davud. (thk. Ebu’lMunzir Halid b. İbrahim el-Mısrî). Riyad: Mektebetu’r-Ruşd.
• Azîmâbâdî, M. (1415). Avnu’l-Ma’bûd Şerhu Suneni Ebî Davud. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye.
• Baş, H. (2009). http://www.hurriyet.com.tr/ayakta-isemeye-ekonomik-kriz-freni-12266955 Erişim: 28.10.2016
• Beyhaki, A. (1994). es-Sunenu’l-Kubra, (thk, Muhammed Abdulkadir Atâ’). Mekke: Mektebetu Dâru Elbâz.
• Bezzâr (1405). el-Musned. Medîne: Mektebetu’l-Ulûm ve’l-Hikem.
• Buhârî, M. (1986) Kitâbü’d-Duafâi’s-Sağîr. (thk. Mahmud İbrahim Zâyed). Beyrut.
• Buhârî, M. (1990). es-Sahîh. (thk. Mustafa Dîb el-Buğâ). Beyrut: Dâru İbn Kesîr.
• Buhârî, M. (t.y.) et-Tarihu’l Kebîr. (thk.: es-Seyyid Hâşim en-Nedvî), Beyrut: Dâru’l Fikr.
• Cûzecânî, İbrahim b. Y. (1405). Ahvalu’r-Ricâl. (thk, Subhî el-Bedrî es-Sâmirâî). Beyrut: Muessesetu’r-Risâle.
• Dârekutnî, Ali b. O. (1985). el-Ilelu’l-Vâride fi’l-Ehâdîsi’n-Nebeviyye. (thk, Muhfuzurrahman Zeynullah). Riyâd.
• Darekutnî, Ali b. O. (1404). Suâlâtu’l-Burkânî. (thk, Dr. Abdurrahim Muhammed Ahmed el-Kaşkarî). Pakistan: Kutubhane Cemîlî
• Darekutnî, Ali b. O. (1966). es-Sunen. (thk, es-Seyyid Abdulah Haşim el-Yemânî el-Medenî). Beyrut: Dâru’l-Ma’rife.
• Dârimî (1407). es-Sunen. Beyrut. Dâru’l-Kutubi’l-Arabî.
• Ebû, A. (1998). el-Musned. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife.
• Ebû, Y. (1984). el-Musned. Dımaşk.
• Galata Tıp (t.y). http://www.galatatip.com.tr/mesane-iltihabi-belirtileri.html Erişim: 28.10.2016
• Haber3 (2012). http://www.haber3.com/samsun-muftusu-ozturk-ayakta-idrar-yapmak-mekruh-1644191h.htm Erişim: 28.10.2016
• Haberim Van (2013). http://www.haberimvan.com/saglik/ayakta-idrar-yapmanin-zararlari-h1272.html Erişim: 28.10.2016
• Haber Sol (2014). http://haber.sol.org.tr/kent-gundemleri/ayakta-iseme-kabir-azabi-cekme-haberi-99529
• Hâkim, en-Neysâbûrî (1990). el-Mustedrek ale’s-Sahîhayn. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye.
• Hatay, A. (t.y.) “Mesane Hastalıkları”. http://www.dralihatay.com/mesane.htm Erişim: 28.10.2016
• Hatay A (t.y.). “Prostat Hastalıkları ve Prostat İltihabı”. http://www.dralihatay.com/prostat.htm
• Hatay, A. (2012).Tıbbî ve İslâmî Yönden İstibrahttp://www.dralihatay.com/islam/istibra1.htm Erişim: 28.10.2016
• Hatîb el-Bağdâdî (t.y.).Tarîhu Bağdâd. Beyrut.
• Heysemî, Ali b. Ebi Bekr. (1412). Mecmeu’z-Zevâid. Daru’l-Fikr. Beyrut.
• Hizmet Günlük Siyasi Gazete (2014). “Prostatta Erken Tanı Hayat Kurtarıyor”. http://www.hizmetgazetesi.com.tr/icerik.asp?Sayfa=HaberDetay&id=19098 Erişim: 28.10.2016
• Humeydî, A. (t.y.). el-Musned. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye.
• Iclî, A. (1985). Ma’rifetu’s-Sikât. Medine.
• İbn Adîy, Abdullah, el-Curcânî (1988). el-Kâmil fî Duafâir-Ricâl. Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• İbn Battâl, Ebu’l-Husyen (2003). Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. (thk. Ebû Temîm Yasir b. İbrahim). Riyad: Mektebetu’r-Ruşd.
• İbn Ebî Şeybe (1409). el-Musannef. Riyad: Mektebetu’r-Ruşd.
• İbn, H. (1379). Fethu’l-Bâri. (thk.: M. F. Abdulbâkî-Muhyiddin el-Hatib). Beyrut: Dâru’l-Marife.
• İbn, H. (1984). Tehzîbu’t-Tehzîb. Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• İbn, H.A. (1999). el-Musned. (thk, Şuayb el-Arnavut). Beyrut: Muessesetu’r-Risâle.
• İbn, H. (1975). Kitâbu’s-Sikât. (thk., es-Seyyid Şerefuddin Ahmed). Beyrut: Dâru’l Fikr.
• İbn, H. (1993). es-Sahih. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle.
• İbn, H., Muhammed b.İ. (1970). es-Sahîh. (thk. Muhammed Mustafa el-A’zamî). Beyrut: el-Mektebetu’l-İslâmî
• İbn, E.H. (1952). Kitâbul-Cerh ve’t-Ta’dîl. Beyrut: İhyâu’t-Turâs el-Arabî.
• İbn, K. (1972) Te’vîlu Muhtelifi’l-Hadîs. (thk. Muhammed Zehra en-Neccâr). Beyrut: Dâru’l-Ceyl.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezid (t.y.). es-Sunen. (thk. M. F. Abdulbaki). Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• İbn R.İ. (1991). el-Musned. (thk. Abdulgafur b. Abdulhak el-Bellûşî) Medine: Mektebetu’l-Eyman.
• İbnu’l-Ca’d, A. (1990). el-Musned. (thk, Hudeyr A A). Beyrut: Muessesetu Nadir.
• İbnu’l-Cevzi. (1406). ed-Duafa ve’l Metrûkîn. (thk. Abdullah el-Kadî). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l Ilmiyye.
• Jong Y., Pinckaers J.H.F.M, Brinck R.M., Nijeholt A.A.B.L, Dekkers O.M (2014), “Urinating Standing versus Sitting: Position Is of Influence in Men with Prostate Enlargement. A Systematic Review and Meta-Analysis”. PLoS ONE, Leiden. http://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0101320 http://journals.plos.org/plosone/article? id=10.1371/journal.pone.0101320#abstract0 Erişim: 28.10.2016
• Mâlik b.E. (t.y.). el-Muvatta’. (Thk.: M. F. Abdulbâkî). Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî.
• Mesane Gen Tr (2016). http://www.mesane.gen.tr/mesane-idrar-torbasi.html Erişim: 28.10.2016
• Mizzî (1980). et-Tehzîbu’l-Kemâl. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle.
• Mubarekfûrî, (t.y.). Tuhfetu’l-Ahvezî bi Şerhi Câmii’t-Tirmizî. Beyrut: Dâru’l-Ilmiyye.
• Munâvî, (1994). Feyzu’l-Kadîr, Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-Ilmiyye.
• Muslim. (t.y.). es-Sahîh. (Thk. M. F. Abdulbaki). Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî.
• Müslümanoğlu,AY.(t.y.). Üriner sistem Taş Hastalığı, http://istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/saggel/arsag/resim/ahmet_yaser.pdf Erişim: 28.10.2016
• Nesaî, A.b.Ş.(1986). es-Sunen (el-Mucteba). (thk, Abdulfettah Ebu Gudde). Haleb: el-Mektebetu’l-Matbûâtu’l- İslâmiyye.
• Nevevî, E.Z.(1392). Şerhu Sahihi Muslim, Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî.
• Önal, B.(2009). “Çocuklarda Taş Hastalığı ve Tedavisi”. Üriner Sistem Taş Hastalığı. İstanbul: Doyuran Matbaası
• Posta (2013). http://www.posta.com.tr/ayakta-isemek-prostat-yapmaz-haberi-197511 Erişim: 28.10.2016
• Sağlık Ocağım (2015). http://www.saglikocagim.net/mesane-tas-nedir-mesane-tas-nasl/ Erişim: 28.10.2016
• Sorularla İslamiyet (2012) https://sorularlaislamiyet.com/abdestten-once-taharet-almak-ve-oturarak-bevletmek-farz-mi- ayakta-idrar-yapmak-hakkinda-bilgi-veri-0 Erişim: 28.10.2016
• Suyûtî A. (1986). Şerhu Suneni’n-Nesaî. (thk, Abdulfettah Ebu Gudde). Haleb: Mektebetu’l-Matbûâti’l-İslâmiyye.
• Şanlıurfa Haber (2014). “Prostat Hastaları Ayakta İdrar Yapmasın”. http://www.sanliurfahaber.com.tr/opr-dr-goksu- prostat-hastalari-ayakta-idrar-yapmasin-219719h.html Erişim: 28.10.2016
• Şeybânî, Amr b. ed-Dahhâk (1991). El-Âhâd ve’l-Mesânî. (thk. Faysal B, Ahmed C) Riyad.
• Taberânî. (1983). el-Mu’cemu’l-Kebîr. (thk. Hamdi b. Abdilmecîd)., Musul: Mektebetu’l-Ulûm ve’l-Hikem.
• Taberânî, (1415). el-Mu’cemu’l Evsat. Kahire: Daru’l Harameyn.
• Tahâvî, Ebû Ca’fer (1399). Şerhu Maâni’l-Âsâr. (thk. Muhammed Zehra en-Neccâr). Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye.
• Tayâlisi, Suleyman b. Davud (1999). el-Musned. (thk, Dr. Muhammed b. Abdulmuhsin et-Turkî). Dâru’l-Hecer.
• Tftr (2016). http://www.tftr.org.tr/tr/static/hasta_bolumu/norejenik_mesane Erişim: 28.10.2016
• Tirmizî, Muhammed b. İsa (t.y.). es-Sunen. (Ahmed Muhammed Şakir). Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâs el-Arabî.
• Tokuç R (2013) https://www.youtube.com/watch?v=XoYTi-JyDAs
• Üroloji (t.y.). http://www.urolojihakkinda.com/prostat-bymesi-1.html
• Yeni Asya (2014). “Uzmandan 'ayakta idrar yapmayın' uyarısı”. http://www.yeniasya.com.tr/aile-saglik/uzmandan- ayakta-idrar-yapmayin-uyarisi_306267
• Yeniel, N., Kayapınar, H. (1987). Sünen-i Ebu Davud Terceme ve Şerhi. İstanbul: Şamil Yayıncılık., I, 51.
• Zehebî, Ş.M. (1995). Mizânu’l İtidal fi Nakdi’r-Rical. Beyrut: Dâru’l Kutubi’l Ilmiyye.
• Zehebî, Ş.M. (t.y.) el-Muğnî fi’d-Duafâ’, (Thk. Nûruddin Itr), b.y.
• Zehebî, Ş.M. (1992) er-Ruvâtu’s-Sikâtu’l-Mutekellem fîhi. (thk, Muhammed İbrahim el-Mavsılî). Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l- İslâmiyye.
• Zehebî, Ş.M (1413). Siyeru A’lâmi’n-Nubelâ. Beyrut.
• Zurkânî, Muhammed b. Abdulbâkî . (1411). Şerhu’z-Zurkânî Alâ Muvatta’i İmâm Mâlik. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-Ilmiyye.