Turizm Öğrencilerinin Boş Zaman ve Rekreasyon Kavramlarına Yönelik Bilişsel Yaklaşımı: Kelime İlişkilendirme Testi

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 219 - 236, 30.06.2018

Meltem Altınay Özdemir

Öz

Araştırma, turizm programlarında öğrenim gören öğrencilerin boş zaman ve
rekreasyon kavramlarına yönelik bilişsel yapılarını ve kavram yanılgılarını
tespit etmeyi amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemi kullanılarak yapılan
çalışmada kasti örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu yönteme göre araştırma,
Arel Üniversitesi’nin Meslek Yüksekokulunun Aşçılık ve Turist Rehberliği
Programlarında öğrenim gören 63 öğrenciye Kelime İlişkilendirme Testi (KİT)
uygulanarak gerçekleştirilmiştir. KİT’e göre öğrencilere boş zaman ve
rekreasyon anahtar kavramları verilmiş ve belli bir süre içinde bu anahtar
kavramların akıllarına getirdiği kelimeleri yazmaları istenmiştir. Daha sonra,
öğrencilerin boş zaman ve rekreasyon kavramlarına verdikleri yanıtlara (523)
göre, NVivo programı kullanılarak frekans tabloları ve kavram haritaları
oluşturulmuştur.  Araştırma sonucuna
göre, boş zaman kavramının en fazla dinlenmek ve kitap okumak kelimeleriyle
ilişkilendirildiği görülürken; rekreasyon kavramının seyahat etmek, kitap
okumak, müzik dinlemek ve yürüyüş yapmak kelimeleriyle ilişkilendirildiği
görülmektedir. Bunun yanı sıra veriler, boş zaman kavramının rekreasyon
kavramına göre daha kapsamlı bir bilişsel algıyı ifade ettiğini ortaya
koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Boş zaman, Rekreasyon, Kelime İlişkilendirme Testi (Kit), Aşçılık Programı, Turist Rehberliği Programı

Examining Tourism Students’ Cognitive Structures towards Leisure Time and Recreation Concepts through Word Association Test

Öz

This
research is aimed to reveal cognitive structures about leisure time and
recreation related concepts of students who are studying in tourism programs at
Istanbul Arel University and to determine misconseptions.  A deliberate sampling method was used in the
research using qualitative research method. According to this sampling method,
63 (42 female, 21 male)  students who
study at İstanbul Arel University, Vocational School Culinary and Tourist
Guidance Programs have been applied Word Association Test (WAT). According to
WAT, students are given key concepts of leisure time and recreation, and they
are asked to write the words that these key concepts brings to their minds
within a certain period of time. The answers given by the students to the
concepts of leisure time and recreation were created frequency tables and
concept maps using the NVivo program. As a result, 523 responses were collected
from the students as total, leisure time and recreation responses. Leisure
cognitive perceptions of students are more dominant than recreation. The
concept of leisure time is mostly associated with "resting" and
"reading" words. "Traveling", "reading",
"listening to music" and "walking" are associated with the
concept of recreation. Finally, It is seen that recreation usually has a
cognitive perception based on activities when leisure time has a comprehensive
cognitive perception in terms of tourism students. 

Anahtar Kelimeler

Leisure time, Recreation Culinary program, Tourist Guidance program, Word Association Test (WAT)

Kaynakça

• Akoğlan Kozak, M. (2017). Rekreasyonel Liderlik ve Turist Rehberliği. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Akpinar, A. (2016). Factors Influencing The Use Of Urban Greenways: A Case Study Of Aydın, Turkey. Urban Forestry and Urban Greening, 16, 123-131. (doi:10.1016/j.ufug.2016.02.004).
• Altınay, M. (2016). Kentsel Rekreasyon Alanlarında hizmet kalitesinin ölçümü. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Ayaz, E., Karakaş, H., Sarıkaya, R. (2016). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Nükleer Enerji Kavramına Yönelik Düşünceleri: Bağımsız Kelime İlişkilendirme Örneği. Cumhuriyet Üniversitesi, Fen Bilimleri Dergisi, 37, 42-54.
• Aytaç, Ö. (2002). Boş Zaman Üzerine Kuramsal Yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1), 231-260.
• Bahar, M., Johnstone, A., Sutcliffe, R. (1999). Investigation Of Students’ Cognitive Structure In Elementary Genetics Through Word Association Tests. Journal of Biological Education, 33, 134-141.
• Bahar, Mehmet ve Fergül Kılıç (2001). Kelime İletişim Testi Yöntemi ile Atatürk İlkeleri Arasındaki Kavramsal Bağların Araştırılması. IX. Eğitim Bilimleri Kongresi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye.
• Bahar, M., Özatlı, N. S. (2003). Kelime İletişim Test Yöntemi ile Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Canlıların Temel Bileşenleri Konusundaki Bilişsel Yapılarının Araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 75-85.
• Bayer, M. Z. (1992). Turizme Giriş. İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi. Yayın no: 146253.
• Bucher, C., Bucher, R. (1974). Recreation For Today’s Society. New Jersey: Frentice-Hall.
• Canbazoğlu, S. B. (2016). An Examination Of Science Teachers’ Knowledge Structures Towards Technology. International Journal of Environmental and Science Education, 11(5), 571-586.
• Clawson, M., Kenetsch, J. L. (1971). Economic of Outdoor Recreation. The John Hopkins Press. Baltimore and London.
• Çardak, O. (2009). The Determination Of The Knowledge Level Of Science Students On Energy Flow Through A Word Association Test. Energy Education Science and Technology, 1(1), 139-155.
• Çiftçi, S. (2009). Kelime Çağrışımlarının Cinsiyet Değişkenine Göre Gösterdiği Temel Nitelikler Üzerine Bir Deneme. Turkish Studies, 4(3), 633-654.
• Dikmenli, M. (2010a). Biology Students’ Conceptual Structures Regarding Global Warming Education Science and Technology, 2(1), 21-38.
• Dikmenli, M. (2010b). Biology Student Teachers’ Conceptual Frameworks Regarding Biodiversity. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 130(3), 479-489.
• Edginton, C., Ford, M., P. (1985). Leadership in Recreation and Leisure Service Organizations. J. Wiley Sons, 5.
• Ekici, G., Gökmen, A., Kurt, H. (2014). Öğretmen Adaylarının “Bilgisayar” Kavramı Konusundaki Bilişsel Yapılarının Belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 357-401.
• Ekici, G., Kurt, H. (2014). Öğretmen Adaylarının “Aids” Kavramı Konusundaki Bilişsel Yapıları: Bağımsız Kelime Ilişkilendirme Testi Örneği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(3), 267-306.
• Ercan, F., Taşder, A., Ercan, N. (2010). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Bilişsel Yapının ve Kavramsal Değişimin Gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), 136-154.
• Eren, F. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin Bilişim Teknolojileri Algılarının Kelime İlişkilendirme Testi Kullanılarak İncelenmesi. Yükseklisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri, 1-97.
• Gilbert, J. K., Boulter, C., Rutherford, M. (1998). “Models in Explanations, Part 2, Whose voice? Whose ears?” International Journal of Science Education, 20, 187-203.
• Güneş, H., Gözüm, A. İ. C.(2013). İlköğretimde İşlenen Ekoloji Konusunun 10. Sınıf Öğrencilerin Ekosistem Ekolojisi Konusundaki Hazırbulunuşluk Düzeyleri Üzerindeki Etkisinin Saptanmasında Kelime Ilişkilendirmenin Kullanılması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 252-264.
• Holba, A. (2007). Philosophy Leisure: Recuperative Practise For Human Communication. Marquette University Press, Milwaukee.
• Işıklı, M., Taşdere, A., Göz, N. L. (2011). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Öğretmen Adaylarının Atatürk Ilkelerine Yönelik Bilişsel Yapılarının İncelenmesi. Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 50-72.
• Karaküçük, S. (1999). Rekreasyon. Ankara:Bağırgan Kitapevi.
• Karaküçük, S. (2001). Rekreasyon Boş Zamanları Değerlendirme (Dördüncü baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Karaküçük, S. (2016). Ekorekreasyon, Rekreasyon ve Çevre. Ankara:Gazi Kitapevi,
• Kempa, R. F., Nicholls, C. E. (1983). Problem Solving Ability and Cognitive Structure An Explanatory Investigation. European Journal of Science Education, 5, 171-184.
• Keskin, E., Örgün, E. (2015). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Sürdürülebilir Turizm Olgusunun Kavramsal Analizi: Ürgüp Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(1), 30-40.
• Keskin, E., Örgün, E., Akbaş Tuna, A., Tuna, M. (2016). Conceptual Analysis Of Quality Through Word Association Test. Proceedings of 33rd International Business Research Conference,4 - 5 January 2016, Flora Grand Hotel, Dubai, UAE.
• Keskin, E., Örgün, E., Akbulut, B. A. (2017). Gastronomi Kavramının Kelime Ilişkilendirme Testi Aracılığıyla Analizi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(3), 255-267.
• Kılbaş, Ş. (2010). Rekreasyon-Boş Zamanı Değerlendirme. Genişletilmiş 5. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kırtak Ad, V. N., Demirci, N. (2012). Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarını Bilim Dalları ve Termodinamik Yasaları İle İlişkilendirme Düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi,, 13(3), 19-46.
• Köseoğlu, F., Bayır, E. (2011). Kelime İlişkilendirme Test Yöntemiyle Kimya Öğretmen Adaylarının Gravimetrik Analize İlişkin Bilişsel Yapılarının İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 107-125.
• Kraus, R. G. (1985). Recreation Program Planning Today. Scott Foresman and Company, London.
• Kurt, H. (2013). Biyoloji Öğretmen Adaylarının “Bağışıklık” Konusundaki Bilişsel Yapıları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 242-264.
• McLean, D. J. (2006). Philosophy and Leisure. Human Kinetics (Ed.,Introduction to Recreation and Leisure içinde). Human Kinetics, USA., 37-51.
• McLean, D., Hurd, A., Rogers, N. (2008). Kraus’ Recreation And Leisure In Modern Society. Jones and Barlett Publishers, Sudbury, MA.
• Mieczkowski, Z. (1990). World Trends In Tourism And Recreation. Peter Lang Publishing, New York.
• Mirzeoğlu, N.(2003). Spor bilimlerine Giriş. Bağırgan Kitapevi,İstanbul.
• Nakiboğlu, C. (2008). Using Word Associations For Assessing Non Major Science Students’ Knowledge Structure Before And After General Chemistry Instruction: The Case Of Atomic Structure. Chemistry Education Research and Practice, 9, 309-322.
• Oxford Dictionaries (1478).“Recreation”.Erişim:https://en.oxforddictionaries.com/definition/ Recreation. (Erişim tarihi: 10.01.2018).
• Ozankaya, Ö.(1980). Toplum Bilim Terimleri Sözlüğü (II. Baskı). TDK, Ankara.
• Önel, A., Yüce, Z. (2016). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının “Evrim” Konusundaki Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi İle Belirlenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 23-39.
• Özata Yücel, E., Özkan, M. (2010). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Çevre Algılarının Kelime Ilişkilendirme Aracılığıyla Belirlenmesi. E-international journal of educational research, 1(1), 1-16.
• Özatlı, N. S. (2006). Öğrencilerin Biyoloji Derslerinde Zor Olarak Algıladıkları Konuların Tespiti ve Boşaltım Sistemi Konusundaki Bilişsel Yapılarının Yeni Teknikler ile Ortaya Konması. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalı, Balıkesir, Türkiye.
• Özatlı, N. S., Bahar, M. (2010). Öğrencilerin Boşaltım Sistemi Konusundaki Bilişsel Yapılarının Yeni Teknikler İle Ortaya Konması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 9-26.
• Polat, G. (2013). 9. Sınıf Öğrencilerinin Çevreye Ilişkin Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Test Tekniği ile Tespiti. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(1), 97-120.
• Sağcan, M. (1986). Rekreasyon ve Turizm. Cumhuriyet Basımevi, İzmir.
• Sarım, S. (1996). Emeklilerin Zamanlarını Değerlendirme Durumlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M., Dündar, H. (2014). “Eğitim ve Bilim Dergisinde Yayınlanan Araştırmaların Eğilimleri: İçerik Analizi”. Eğitim ve Bilim, 39(173), 430-453.
• Sevil, T. (2012). Boş Zaman ve Rekreasyon: Kavram ve Özellikler. Kocaeski, S. (Ed) Boş Zaman ve Rekreasyon Yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Şimsek, M. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Coğrafi Bilgi Sistemleri (Cbs) Konusundaki Bilişsel Yapılarının ve Alternatif Kavramlarının Kelime İlişkilendirmesi Testi İle Belirlenmesi. Researcher: Social Science Studies, 1(1), 6475.
• Taştan, K. Ö., Kaya, H. (2014). 6. Sınıf Öğrencilerinin Hücre Konusundaki Kavramsal Yapıları Hakkında Nitel Bir Çalışma. International Online Journal of Educational Sciences, 6(3), 737-760.
• Tokcan, H., Yiter, E. (2017). 5. Sınıf Öğrencilerinin Doğal Afetlere Ilişkin Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi (KİT) Aracılığıyla İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (1), 115-129.
• Türk Dil Kurumu (1932). Rekreasyon. Güncel Türkçe Sözlük. Erişim: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5af4659ebe8602.12324558. (Erişim tarihi: 10.01.2018).
• Türkmen, M., Kul, M., Genç, E., Sarıkabak, M. (2013). Konaklama İşletmesi Yöneticelerinin rekreasyon Algı ve Tutumlarının Değerlendirilmesi: Batı Karadeniz Örneği. Turkish Studies, 8(8), 2139-2152.
• Yücel Güngör, M., Doğan, S. ve Güngör, O. (2017). Aşçılık Programı Öğrencilerinin Sosyal Medyaya Yönelik Bilişsel Yapılarının Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla İncelenmesi (Examining Culinary Students’ Cognitive Structure Towards Social Media Through Word Association Test). Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 206-218. doi:10.21325/jotags.2017.124
• Zorba, E. (2007). Türkiye’de Rekreasyona Bakış Açısı ve Gelişimi. Gazi Haber Dergisi, Eylül 2008, 52-55.