Cumhuriyetin Modernleşme Projesi Olarak “Ulusal Yayıncılık Kongreleri”

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 229 - 248, 30.06.2021

İrfan Paçacı

https://doi.org/10.46442/intjcss.826281

Cited By: 1

Öz

Yayıncılık alanında ilki 1939 yılında gerçekleştirilen kongre ile başlayan ve uzun aralıklarla sürdürülen “kongreler”de adeta Türk yayıncılığının topografyası çıkarılmıştır. Yayıncılık kongreleri envanteri ile Türkiye’de yayımcılığın zengin ve kalıcı bir gelişim hafızası oluşturulmuştur.
İkinci Dünya Savaşı koşullarında 1939 yılında yapılan ilk kongreyi 1975 yılında ikincisi, 1991 yılında üçüncüsü, 1998 yılında dördüncüsü, 2009 yılında, beşincisi ve 2018 yılında da altıncısı izlemiştir. Kongrelerde geniş bir yelpazede ele alınan konular ülkedeki ekonomik, toplumsal, siyasal ve hukuk planındaki gelişmelere bağlı olarak değişmekle birlikte öne çıkan başlıca konu başlıklarını; yayıncılık sektörünün ekonomik ve teknik sorunları olmuş, özellikle, matbaacılık ve basımevleri, yazar ve okuyucu sorunları, tercüme işleri, telif hakları, ders kitabı yayımcılığı, çocuk edebiyatı ve çocuklara yönelik yayınlar, kütüphaneler, yayım, dağıtım faaliyetleri ve vergi sorunları oluşturmuştur.
Bu makalede; Türkiye’de yayıncılık kongreleri ile basım ve yayıncılığın çeşitli alanlarında kurulan çalışma komisyonlarının hazırladığı raporlarda ele alınan kararlar ile oluşturulan yayıncılık yaklaşımı ve vizyonu saptanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ulusal Yayıncılık Kongreleri, Yayıncılığın Gelişimi, Yayıncılık Sorunları, Türk Yayın Hayatı, Matbuat

Kaynakça

• AKŞİN, Sina (2017). Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
• AKŞİN Sina, BALCI Sarp, ÜNLÜ Barış, (2010). 100. Yılında Jön Türk Devrimi, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• ATATÜRK, Nutuk, AKDTYK, Atatürk Araştırma Merkezi, (Yayına Hazırlayan: Zeynep Korkmaz), Ankara: 2000.
• BOZKURT, Birgül (2011). Türkiye'de "milli şef" dönemi CHP politikalarının eğitim sistemine etkileri üzerine bir değerlendirme. Belgi, 2(2).
• BİLGİ TOPLUMUNDA TEKNOLOJİ, (2016). Medya ve Siyaset, (Ed.Tolga Yazıcı, İhsan Karlı, Kocaeli: Volga Yayıncılık.
• “CUMHURİYET YÖNETİMİ”, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı; https://www.atam.gov.tr/duyurular/cumhuriyet-yonetimi (Erişim Tarihi: 15.09.2020)
• ÇELİK Ahmet ve TONTA, Yaşar (Mart 1996). “Düşünce özgürlüğü, bilgi edinme özgürlüğü ve bilgi hizmetleri”, Bilgi Edinme Özgürlüğü içinde (1-13), (Ed. Yaşar Tonta ve Ahmet Çelik), Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
• DRUCKER, Peter (1994). Kapitalist Ötesi Toplum, (Çev. Belkıs Çorakçı), İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• ELBİR, Bilal & KARAKAŞ, Ömer (2007). “Cumhuriyet Dönemi Türk Kültür Ve Edebiyatında Hümanizmin Etkileri”, Turkish Studies, 2(4).
• EMİN, Emin (Ekim 2018). Küresel Adaletsizlik: Dünya Yoksulluk ve Eşitsizlik Raporu 2018, Araştırma 83, İNSAMER.
• ERDOĞAN, Mustafa (2001). "Demokratik Toplumda İfade Özgürlüğü: Özgürlükçü Bir Perspektif", Liberal Düşünce, Sayı: 24, Güz 2001, Ankara.
• GÜL Songül Sallan, ALİCAN Ayşe, “Cumhuriyet Modernleşmesinin Anadolu Ateşi: Köy Enstitüleri”, Sosyal Bilimler Dergisi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 10-11, Güz 2014-Bahar 2015.
• GÜNER, Zekai (2006). “Atatürk, Cumhuriyet ve Demokrasi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı 3.
• İNAN, Afet (2000); Medeni Bilgiler ve Mustafa Kemal Atatürk’ün Elyazıları, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
• İNSEL, Ahmet (Kasım 1998). “Cumhuriyet ve Demokrasi”, Birikim, Sayı 115.
• KARTOPU Saffet, (2012). “Duyun-u Umumiye İdaresi ve İdareyle İlgili Görüşler”, Global Journal of Economics and Business Studies (Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi), Yıl: 2012, Cilt: 1, Sayı: 2.
• KASAP, Fevzi & DOLUNAY, Ayhan & MIRÇIK, Ali Murat (2018). Küreselleşmenin Medya Üzerinde Etkileri: Küresel Medyaya “Sürükleniş”. Journal of History Culture and Art Research-Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 7(2).
• KADIOĞLU, Zeynep (April 2014). Uluslararası Medya Sermayesinin Yayılmacılığı ve Türk Medyası, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 2(3). KARABOĞA, Tahir, (2012) .İletişim Aygıtları Ağında Toplum, Ankara: Yurtrenkleri Yayın Dağıtım.
• KIPÇAK, Halil & DAVULCU, Fatma (2016). Ulusal Yayın Kongreleri National Publication Congresses, Türk Kütüphaneciliği 30, 3 (2016), 540-545.
• Mardin, Şerif (Mayıs 2019). Jön Türklerin Siyasi Fikirleri (1895-1908), İstanbul: İletişim Yayınları, (22. Baskı), Mayıs 2019.
• MEMMİ, Mehmet Akif, “Türk Neşriyat Kongresi’nden 6. Ulusal Yayın Kongresi’ne”, Kriter Haziran 2018, Yıl: 3, Sayı: 25. https://kriterdergi.com/kitaplik/turk-nesriyat-kongresinden-6-ulusal-yayin-kongresine (Erişim Tarihi: 12.09.2020)
• PAÇACI, İrfan, 1982 Anayasası Mayınlı Alanı: "Düşünce Özgürlüğü" (Anayasa Madde 25 ve 26' nın Analiz ve Yorumu), İnsan Hakları Yıllığı, (TODAİE, İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi), C.19-20, 1997-1998.
• PAÇACI, İrfan (2013). Küreselleşme Sürecinde Yönetim ve Medyanın Dönüşümü, İstanbul: Akademi Titiz Yayınları.
• PAÇACI, İrfan (Aralık 2018). “Küresel Gözetim Düzeni ve İletişim Altyapısı (Küresel İletişim Düzeninin Arka Planı)”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of Academic Social Science, Yıl: 6, Sayı: 85.
• PAÇACI, İrfan (Temmuz 2019). Küresel İletişim, Medya ve Gözetimin Politiği (İletişim Demokrasisi), İstanbul: Doğu Kitabevi.
• REPORT 2019, Published For The United Nations Development Programme (UNDP) Human Development Report 2019.
• ÖZBUDUN, Ergun (1989). “Atatürk ve Demokrasi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi Cilt: V / Mart 1989 / Sayı: 14.
• ÖZKAN, Abdullah, Uluslararası Medya Tekelleri ve Türk Medyasında Yabancı Sermaye, TASAM. https://tasam.org/tr-TR/Icerik/463/uluslararasi_medya_ tekelleri_ve_turk_medyasinda_yabanci_ sermaye (Erişim Tarihi; 12.09.2020)
• TANÖR, Bülent (Temmuz 1997). Kuruluş (Türkiye 1920 Sonları), Cumhuriyet Kitapları.
• TEDA PROJESİ NEDİR? https://pgm.ktb.gov.tr/TR-137288/teda-projesi-nedir.html (Erişim Tarihi: 11.09.2020)
• TEDA Projesi ile Türk edebiyatının 2 bin 696 eseri yabancı okuyucuyla buluştu”, https://www.trthaber.com/haber/kultur-sanat/teda-projesi-ile-turk-edebiyatinin-2-bin-696-eseri-yabanci-okuyucuyla-bulustu-394026.html (Erişim Tarihi: 11.09.2020)
• TEDA Nedir?, https://teda.ktb.gov.tr/TR-255369/turkce.html (Erişim Tarihi: 11.09.2020)
• ULUSLARARASI YAYIN KONGRESİ KİTABI (Şubat 2011). (Birinci Basım), İstanbul: Ayhan Matbaası.
• YAYLAGÜL Levent, (2019). “Eleştirel Ekonomi Politik Bakış Açısından Medyada Tekelleşme Sorunu”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi - Sayı 48 / Bahar 2019, s. 404-418.
• Raporlar: BİRİNCİ TÜRK NEŞRİYAT KONGRESİ 1-5 Mayıs 1939, Raporlar, Teklifler, Müzakere Zabıtları, Edebiyatçılar Derneği yayınları: 12, (İkinci Basım: Aralık 1997), Ankara.
• İKİNCİ TÜRK YAYIN KONGRESİ (24-27 Ocak 1975), Cilt: II., Ankara; Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Kütüphanecilik Dizisi: 6, Komisyon Raporları ve Genel Kurul Görüşmeleri, (Gözden geçiren, yayıma hazırlayan: İzzet Özgüç), Ankara: Sevinç Matbaası, 1987.
• III. YAYIN KONGRESİ VE TELİF HAKLARI KURULTAYI, Kültür Bakanlığı Yayımlar Dairesi Başkanlığı, Ankara: Başbakanlık Basımevi, 1992.
• IV. ULUSAL YAYIN KONGRESİ, T.C. Kültür Bakanlığı Yayın No:2144, (IV. Ulusal Yayın Kongresi Komisyon Raporları 16-19 Aralık 1998), Ankara.
• IV. ULUSAL YAYIN KONGRESİ BİLDİRİLER KİTABI, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı,1998.
• 5. ULUSAL YAYIN KONGRESİ, 04 - 05 Aralık 2009; Komisyon Raporları Kitapçığı, http://turkyaybir.org.tr/wp-content/uploads/2016/05/yayin-kongresi-sonuc.pdf (Erişim Tarihi: 14.09.2020)
• 6. ULUSAL YAYIN KONGRESİ, http://www.ulusalyayinkongresi.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 12.09.2020)
• 6. ULUSAL YAYIN KONGRESİ. SONUÇ BİLDİRGESİ, (10-11 Mayıs 2018), Afyonkarahisar, , Ankara; Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, 2018. İNSANİ GELİŞME RAPORU 2019: 21. Yüzyılda İnsani Gelişmedeki Eşitsizlikler, Human Development Report.