Sosyal Medyada İdeolojik Faaliyet Ölçeğinin Geliştirilme Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 2, 19 - 32, 30.12.2023

Özlem Barış

https://doi.org/10.46442/intjcss.1397783

Öz

Sosyal medya platformları her geçen gün artan çeşitleri ile birlikte farklı işlevlerin yüklendiği araçlar haline gelmektedir. Araçlar eğlenmenin, iletişim kurmanın ve düşünce paylaşmanın yanı sıra kullanıcıların ideolojik faaliyetlerinin de yer aldığı platformlar olmaktadır. Bu çalışma 18-28 yaş arası bireylerin sosyal medyada gerçekleştirdikleri ideolojik faaliyetleri saptamak için bir ölçüm aracının geliştirilmesini amaçlamaktadır. Amaç doğrultusunda 18 - 28 yaş arasında yer alan 201 erkek ve 199 kadın katılımcıya erişilmiş ve Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) analizi sonucunda 0.966 yeterlilik bulundurduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin geliştirilme sürecinde gerçekleştirilen Açımlayıcı Faktör Analizi ve Doğrulayıcı Faktör Analizi sonucunda 9 maddelik “İdeoloji ve Sosyal Medya Boyutu” (İSMB), 10 maddelik “Sosyal Medyada Çevrim İçi Örgütlenme Boyutu” (SMÇİÖB) ve 10 maddelik “Sosyal Medyada Direniş Boyutu” (SMDB) olmak üzere üç farklı alt boyut ortaya çıkmıştır. Ölçeğin Cronbach’s Alfa güvenilirlik katsayısı İdeoloji ve Sosyal Medya Boyutu 0.923, Sosyal Medyada Çevrim İçi Örgütlenme Boyutu 0.948, Sosyal Medyada Direniş Boyutu 0.932 ve Total Ölçek güvenilirliği 0.975 olarak tespit edilmiştir. Her Zaman (5), Sıklıkla (4), Ara Sıra (3), Nadiren (2), Asla (1) olmak üzere 5’li likert tipi değerlendirme faktörleri içeren Sosyal Medyada İdeolojik Faaliyet (SMİF) Ölçeğinin bireylerin sosyal medyadaki ideoloji yayma, örgütlenme ve direnme hareketliliğinin saptanmasında önemli bir rol oynayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İdeoloji, Ölçek Geliştirme, Sosyal Medya, Örgütlenme, Direniş

Etik Beyan

Araştırmanın Etik kurul raporu ekte sunulmuştur.

Development Study of the Ideological Activity Scale in Social Media

Öz

Social media platforms has been becoming tools with different functions, with their varieties increasing day by day. Social media platforms has been becoming tools with different functions, with their varieties increasing day by day. Tools are platforms where users can engage in entertainment, communication and sharing of ideas, as well as ideological activities. This study aims to develop a measurement tool to detect the ideological activities of individuals between the ages of 18-28 on social media. For the purpose, 201 male and 199 female participants between the ages of 18 and 28 were reached and as a result of the Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) analysis, it was determined that this had a qualification of 0.966. As a result of the Exploratory Factor Analysis and Confirmatory Factor Analysis carried out during the development process of the scale, “Ideology and Social Media Dimension”, “Online Organization Dimension in Social Media” and “Resistance Dimension in Social Media”. The Cronbach's Alpha reliability coefficient of the scale has been determine as 0.923 for the Ideology and Social Media Dimension, 0.948 for the Online Organization Dimension in Social Media, 0.932 for the Resistance Dimension in Social Media, and 0.975 for the Total Scale reliability. The scale includes 5-point Likert type evaluation factors: Always (5), Frequently (4), Sometimes (3), Rarely (2), Never (1). It is thought that the Ideological Activity in Social Media (SMIF) Scale will play an important role in determining the ideology spreading, organization and resistance activities of individuals on social media.

Anahtar Kelimeler

Ideology, Scale Development, Social Media, Organization, Resistance

Kaynakça

• Azwa, A., Sylvia, N., Kalsom, A. Wahab. (2016). The relationship between corporate entrepreneurship and firm performance: Evidence from Malaysian large companies. International Journal Of Business And Society 17: 259–80.
• Bagozzi, Richard P., & Youjae Yi. (1988). On the evaluation of structural equation models. Journal Of The Academy Of Marketing Science, 16: 74–94.
• Baruönü, Ö. (2020). Welcome generation Z, Delhi:Nobel Publishers.
• Clegg, S. (2007). Ideal type. The Blackwell, (2), 2201.
• Davis, K. (2010). Coming of age online: The developmental underpinnings of girls’ blogs. Journal Of Adolescent Research, 25(1), 145-171.
• Dimock, M. (2019). Defining generations: Where millennials end and generation z begins. Pew Research Center, 17(1), 1-7.
• Elciyar, K. (2017). Sosyal medyanın üniversite öğrencilerinin siyasal katılım davranışlarına etkisi, Anadolu Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Emre Kaya, A. E. (2014). Bir trajediye iktidar ve muhalefet cephesinden bakışlar: 6-7 Eylül olaylarının Ulus ve Zafer gazetelerinde temsili. İletişim Araştırmaları, 12(1): 75-123.
• Erkorkmaz, Ü., Etikan, I., Demir, O., Özdamar, K., Sanisoğlu, S. Y. (2013), Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Türkiye Klinikleri Journal Of Medical Sciences, 33(1), 210-223.
• Greijdanus, H., De Matos Fernandes, CA, Turner-Zwinkels, F., Honari, A., Roos, CA, Rosenbusch, H., Postmes, T. (2020). Çevrimiçi aktivizmin ve toplumsal hareketlerin psikolojisi: Çevrimiçi ve çevrimdışı kolektif eylem arasındaki ilişkiler. Psikolojide Güncel Görüş, 35, 49-54.
• Gürel, E. & Nazlı, A. (2019). Dijital aktivizm: Change.Org kampanyaları üzerine bir analiz. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19 (4): 187-206.
• Gürel, E. (2023). Dijital medyada siyasal iletişim ve Z kuşağı üniversite öğrencileri: İstanbul özelinde çevrimiçi siyasal katılım üzerine bir araştırma, Maltepe Üniversitesi, Doktora Tezi, İstanbul.
• Jones, V., Jo. J, & Martin, P. (2007). Future schools and how technology can be used to support millennial and generation-z students. Dubai: UBİC; 1. St International Conference Of Ubiquitous Information Technology.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS uygulamalı nicel-nitel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kostelka, F., & Rovny, J. (2019). It’s not the left: İdeology and protest participation in old and new democracies. Comparative Political Studies 52(11): 1677-1712.
• Mccafferty, D. (2011). Activism vs. slacktivism. Communications Of The ACM, 54(12), 17-19.
• Micó, J.-L., & Casero-Ripollés, A. (2013). Political activism online: Organization and media relations in the case of 15m in spain. ınformation, Communication & Society 17(7): 858–871.
• Önür, N., Kalaman, S., Çoban, O., (2016). Profesyonel hakemlik bilgi birikimi geliştirme sürecinde futbol hakemlerinin geleneksel ve sosyal medya kullanım pratikleri. Intermedia International E-Journal 2 (2): 392 – 410.
• Pervan, M., Curak, M., Pavic K, T. (2018). The influence of industry characteristics and dynamic capabilities on firms’ profitability. International Journal of Financial Studies 6 (1): 2-19.
• Prensky, M. (2001). Dijital yerliler, dijital göçmenler, I. On The Horizon: Ncb University Press, 9(5):1-6.
• Stevens, J. P. (2002). Applied multivariate statistics for the social sciences, New Jersey: Lawrance Erlbaum Association.
• Selvi, M. (2020). Sosyal medya ve z kuşağı siyasal katılım davranışı ilişkisi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Şenyüz F. B. (2008). Küresel terör saldırılarına yönelik haberlerin Türk basınında çerçevelenişi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tavakol, M., & Dennick, R. (2011). Making Sense Of Cronbach's Alpha. International Journal Of Medical Education (2): 53–5,
• Turner, F. (2006). How digital technology found utopian ideology. Critical Cyberculture Studies 257.
• Weismueller, J., Harrigan, P., Coussement, K., Tessitore, T. (2022). İnsanları sosyal medyada siyasi içerik paylaşmaya iten nedir? Duygu, otorite ve ideolojinin rolü. İnsan Davranışında Bilgisayarlar (129):107150. Živadinović, K, N. (2004). Utvrđivanje osnovnih karakteristika proizvoda primjenom faktorske analize defining the basic product attributes using the factor analysis. Ekonomski Pregled (55): 952–966.