SPOR GENETİĞİ ve ACE GEN İLİŞKİSİ

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 2, 26 - 34, 15.08.2016

Korkut Ulucan , Canan Sercan B. Funda Eken Didem Ülgüt Şebnem Erel

Öz

İnsan genom projesi, bizlere bireylerin anatomik yapılarından fizyolojik yapılarına kadar birçok farklı özelliklerimizin oluşumunu sağlayan genlerimiz hakkında önemli bilgiler sağlamıştır. Son dönemde gelişen spor genetiği disiplini ise bizlere bireylerin atletik performanslara olan yatkınlıklarından antrenmanlara verdiği fizyolojik tepkilerine kadar birçok metabolizması hakkında önemli bilgiler sağlamaktadır. Atletik performansın oluşmasında ve gelişmesinde etkili olan kas tipi, kardiyovasküler kapasite gibi birçok faktörün genlerimiz tarafından kontrol edildiği bilinmektedir. BU genlerin en önemlilerinden biri de anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) genidir. Bu derlememiz de atletik performansı belirleyen ACE insersiyon/ delesyon (ID) polimorfizminden ve Türkiye’de bu konu ile yapılmış olan çalışmaları bir araya getirmeyi amaçladık.

Kaynakça

• Alvarez, R., Terrados, N., Ortalano, R., Iglesias, Cubero, G., Requero, J., Batalla, A., and Cortino, A. (2000). Genetic variation in the renin- angiotensin system amnd athletic performance. Eur J April Physiology,82(1-2),117-120.
• Cam, S., Colakoglu, M., Colakoglu, S., SekurI, C. (June 2007). BerdelI. ACE I/D gene polymorphism and aerobic endurance development in response to training in a non-elite female cohort. The Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 47(2),234-8.
• Cerit, M. (2006).Ace Genotipi ve Kısa Süreli Aerobik Performans Gelişimi İlişkisi, Doktora Tezi, İzmir Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
• Colakoglu, M., Cam, FS., Kayitken, B., Cetinoz, F., Colakoglu, S., Turkmen, M., Sayin, M. (2005). ACE Genotype May Have an Effect on Single vs Multiple Set Preferences in Strength Training. European Journal of Applied Physiology, 95, 20-27.
• Costerousse, O., Allegrini, J., Lopez, M and Alhenc-Gelas,F. (1993).Angiotensin I-converting enzyme in human circulating mononuclear cells: genetic polymorphism of expression in T- lymphocytes. Biochem J, 290, 33-40.
• Çiloğlu, F. (2001). Ace gen polimorfizminin uzun mesafe koşucuları, sprinter, futbolcular ve sedenter popülasyonda karşılaştırılması, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Folland, J., Leach, B., Little, T., Hawker, K., Myerson, S., Montgomery, H., Jones, D. (2000). Angiotensin-converting enzyme genotype affects the response of human skeletal muscle to functional overload. Exp Physiol,85, 575-579.
• Gayagay, G., Yu, B., Hambly, B., Boston, T., Hahn, A., Celermajer, D. S.,Trent, R, J. (1998).Elite endurance athletes and the ACE I allele-the role of genes in athletic performance. Hum Genetics,103,48-50.
• Guney, AI., Ergeç D., Kıraç, D., Ozturhan, H., Caner, M., Koç, G., Kaspar, K., Ulucan, K., Ağırbaşlı, M. (2013).Effects of ACE polymorphisms and other risk factors on the severity of coronary artery disease. Genet Mol Res, 12 (4), 6895-6906.
• Günay, M., Ülküer, K.M., Çelenk, Ç., Bezci, Ş., Gökdemir, K., Gevat, C., Kesici T. (2010). Angiotensin-converting enzyme polymorphism in elite taekwondo athletes of Turkish and Azerbaijan taekwondo teams. Ovidius University Annals. Series Physical Education and Sport / Scıence, Movement and Health, Vol. 10 ISSUE 2, Romania.
• Holdys, J., Kryściak, J., Stanisławski, D., Gronek, P. (2011). ACE I/D Gene Polymorphism in Athletes of Various Sports Disciplines. Human Movement, 12(3), 223–231.
• Myerson, S., Hemingvay, H., Budget, R., Martin, J., Humphries, S., Montgomery, H. (1999). Human angiotensin I-converting enzyme gene and endurance performance. Journal of Applied Physiology,87 (4),1313-1316.
• Noakes T.D. (1991). Lore of Running. 3 rd edition, Leisure Press/ Human Kinetics, Campaign, IL.
• O’Donnell, C. Lindpaintner, K., Larson, M.G., Rao, V.S., Ordovas, J.M., Schaefer, E.J., Myers, R.H., Levy, D. (1998). Evidence for association and Genetic Linkage of the Angiotensin Converting Enzyme Locus with Hypertansion and Blood Pressure in men but Women in the Framingham Heart Study. Circulation ,97, 1766 – 72.
• Süel, E.,Pehlivan, A. (2015). Angiotensin Dönüştürücü (Converting ) Enzim (ACE) Gen Polimorfizminin Elit Basketbolcu ve Voleybolcularda Karşılaştırılması. Uluslarası Spor, Egzersiz ve Antremen Bilimi Dergisi, 1,40-50.
• Şahin, İ. (2005). Angiotensin Dönüştürücü Enzim (ACE) Gen Polimorfizminin Elit Güreşçiler Ve Normal Populasyonda Karşılaştırılması, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktara Tezi, İstanbul.
• Turgut, G.,Turgut, S.,Genç, O., Atalay, A., Atalay, E.Ö. (2004). The Angiotensin Converting Enzyme I/D Polymorphism In Turkish Athletes And Sedentary Controls. Acta Medica, 47,133-6.
• Ulucan, K., Göle, S., Altindas, N., Güney, AI. (2013). Preliminary findings of alpha-actinin-3 gene distribution in Turkish elite wind surfers. Balkan journal of medical genetics, 16(1), 69- 72.
• Ulucan, K., Göle, S. (2014). ACE I/D Polymorphism Determination in Turkish Elite Wind- surfers. Sports Science Review, XXIII(1-2), 79- 84.
• Ulucan, K.,Topal, E.S.,Yaman, B.,Bıyıklı,T. (2015). Atletic Performance, Genetics and Gene Doping. İKSST Derg, 7(2), doi:10. 5222 /iksst.2015.058.
• Ulucan, K., Sercan, C.,Bıyıklı, T. (2015). Distribution of Angiotensin-1 Converting Enzyme Insertion/Deletion and α-Actinin-3 Codon 577 Polymorphisms in Turkish Male Soccer Players. Genetics & Epigenetics,7,1-4.
• Ulucan, K., Çam, N., Sercan, C., Akbaş, B., Uyumaz, F., Yalçın, S. (2015). Genç Basketbolcularda Anjiotensin Dönüştürücü Enzim (ACE I/D) ve Alfa- Aktinin-3 (ACTN3 R577X) Gen Polimorfizimlerinin Belirlenmesi İçin Pilot Bir Çalışma. Hacettpe Spor Bilimleri Dergisi, 26(2): 44-50, 2015.
• Yüksel, H. (2004). Kardiyovasküler Hastalıkların Tedavisinde Anjiyotensin Dönüştürücü Enzim İnhibitörleri. Türk Kardiyol Dern Arş, 32, 188-196.
• Zhang,B., Tanaka, H., Shono, N., Miura, S., Kiyonaga, A., Shindo, M., Saku, K. (2003). The I allele of the angiotensin-converting enzyme gene is associated with an increased percentage of slow-twitch type I fibers in human skeletal muscle. Clin Genet, 63(2), 139-44.