Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

KOŞUCULARDA ACTN3 VE ACE GENLERİNİN SPORTİF PERFORMANSA ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 12, 01.04.2020

Öz

Çalışmanın amacı, atletizm sporcularının performansında rol oynayabilecek genlerle ilgili kanıtları eleştirel olarak incelemek ve gelecekteki atletlerin başarısını tanımlamak için genetik testin öngörücü faydasına ilişkin fikir vermektir. Sportif performansı etkileyen genler her geçen yıl bilim insanı için büyük bir araştırma konusu olmuştur. Yaklaşık olarak 250 genin sportif performans üzerinde etkisi olduğu düşünülmektedir. Atletlerde performans açısından etkili olduğu düşünülen anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) ve Alfa Actinin- 3 (ACTN3) genleridir. Yapılan derleme de günümüze kadar Pubmed ve Google Akademik veri tabanlarından ulaşılan çalışmalar bir araya getirilerek özetlenmiştir. Derleme çalışmasında incelenen literatür doğrultusunda sportif performanstan sorumlu önemli genetik değişkenlerden olan ACTN3 ve ACE genlerinin sporcu olmaya aday bireylerin yetenek taramasında, kas hasarı düzeyine, spor branşlarının belirlenmesinde, branş içi yönlendirmede ve uygun antrenman uygulanmasında etkili olabileceği düşünülmektedir. Sonuç olarak; sportif performansı artırmada genetik faktörlerin önemli bir yere sahip olduğu ancak çevresel faktörlerin de etkisi olduğu söylenebilir. Uygun genetik yapıya sahip bireyler ancak uygun antrenman modelleri uygulandığında istedikleri başarıya ulaşabilirler.

Kaynakça

  • Thompson, M. A. (2017). Physiological and biomechanical mechanisms of distance specific human running performance. Integrative and comparative biology, 57(2), 293-300.
  • Bompa, T. O. (2007). Antrenman Kuramı ve Yöntemi “Dönemleme”. 3.Baskı, Ankara, Spor Yayınevi ve Kitabevi. 360-400.
  • Özdemir, G. (2010). Spor Dallarına Göre Beslenme. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. VIII:1-6.
  • Cerit, M., & Çakiroğlu, T. (2019). Genetik ve Atletik Performans.TURAN: Stratejik Arastirmalar Merkezi, 11(43), 494-500.
  • Rankinen, T., Fuku, N., Wolfarth, B., Wang, G., Sarzynski, M. A., Alexeev, D. G., ... & Filipenko, M. L. (2016). No evidence of a common DNA variant profile specific to world class endurance athletes. PloS one, 11(1).
  • Ma, F., Yang, Y., Li, X., Zhou, F., Gao, C., Li, M., & Gao, L. (2013). The association of sport performance with ACE and ACTN3 genetic polymorphisms: a systematic review and meta-analysis. PloS one, 8(1).
  • Pitsiladis Y, Wang G, Wolfarth B, Scott R, Fuku N, Mikami E, (2013). Genomics of elite sporting performance: what little we know and necessary advances. Br J Sports Med. 47:550–5.
  • Eynon, N., Hanson, E. D., Lucia, A., Houweling, P. J., Garton, F., North, K. N., & Bishop, D. J. (2013). Genes for elite power and sprint performance: ACTN3 leads the way. Sports medicine, 43(9), 803-817.
  • Scott, R. A., Irving, R., Irwin, L., Morrison, E., Charlton, V., Austin, K., ... & Yang, N. (2010). ACTN3 and ACE genotypes in elite Jamaican and US sprinters. Medicine & Science in Sports & Exercise, 42(1), 107-112.
  • Scott, R. A., Moran, C., Wilson, R. H., Onywera, V., Boit, M. K., Goodwin, W. H., ... & Pitsiladis, Y. P. (2005). No association between Angiotensin Converting Enzyme (ACE) gene variation and endurance athlete status in Kenyans.Comparative Biochemistry and Physiology Part A: Molecular & Integrative Physiology, 141(2), 169-175.
  • Kaman, T., Kapıcı, S., Serca, C., Konuk, M., & Ulucan, K. (2017). Türk Milli Bisikletçilerde Alfa-Aktinin-3 R577X Polimorfizm Dağılımının Belirlenmesi. Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 41-47.
  • Bayraktar, B., & Kurtoğlu, M. (2009). Sporda performans, etkili faktörler, değerlendirilmesi ve artırılması. Klinik Gelişim Dergisi, 22(1), 16-24. Ulucan, K., Topal, E. S., Aksulu, B. K., Yaman, B., Ciftci, İ. C., & Bıyıklı, T. (2015). Atletik Performans, Genetik ve Gen Dopingi.İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Tıp Dergisi, 7(2), 58-62.
  • Kim, H., Song, K. H., & Kim, C. H. (2014). The ACTN3 R577X variant in sprint and strength performance. Journal of exercise nutrition & biochemistry, 18(4), 347.
  • Ulucan, K. (2016). Spor genetiği açısından türk sporcuların ACTN3 R577X polimorfizm literatür özeti. Clinical and Experimental Health Sciences, 6(1), 44-47.
  • MacArthur, D. G., & North, K. N. (2004). A gene for speed? The evolution and function of α‐ actinin‐3. Bioessays, 26(7), 786-795. Guth, L. M., & Roth, S. M. (2013). Genetic influence on athletic performance. Current opinion in pediatrics, 25(6), 653.
  • Ahmetov, I. I., Gavrilov, D. N., Astratenkova, I. V., Druzhevskaya, A. M., Malinin, A. V., Romanova, E. E., & Rogozkin, V. A. (2013). The association of ACE, ACTN3 and PPARA gene variants with strength phenotypes in middle school-age children. The journal of physiological sciences, 63(1), 79-85. Moreno, V., Areces, F., Ruiz-Vicente, D., Ordovás, J. M., & Del Coso, J. (2020). Influence of the ACTN3 R577X genotype on the injury epidemiology of marathon runners. PloS one, 15(1), e0227548.
  • Del Coso, J., Valero, M., Salinero, J. J., Lara, B., Díaz, G., Gallo-Salazar, C., ... & Cacabelos, R. (2017). ACTN3 genotype influences exercise-induced muscle damage during a marathon competition. European journal of applied physiology, 117(3), 409-416.
  • Belli, T., Crisp, A. H., & Verlengia, R. (2017). Greater muscle damage in athletes with ACTN3 R577X (RS1815739) gene polymorphism after an ultra-endurance ACE: a pilot study. Biology of sport, 34(2), 105.
  • Papadimitriou, I. D., Papadopoulos, C., Kouvatsi, A., & Triantaphyllidis, C. (2008). The ACTN3 gene in elite Greek track and field athletes. International journal of sports medicine, 29(04), 352-355.
  • Ben-Zaken, S., Eliakim, A., Nemet, D., Rabinovich, M., Kassem, E., & Meckel, Y. (2015). ACTN3 polymorphism: comparison between elite swimmers and runners. Sports medicine-open, 1(1), 13.
  • Kikuchi, N., Miyamoto-Mikami, E., Murakami, H., Nakamura, T., Min, S. K., Mizuno, M., ... & Fuku, N. (2016). ACTN3 R577X genotype and athletic performance in a large cohort of Japanese athletes. European journal of sport science, 16(6), 694-701.
  • Papadimitriou, I. D., Lucia, A., Pitsiladis, Y. P., Pushkarev, V. P., Dyatlov, D. A., Orekhov, E. F., ... & Cieszczyk, P. (2016). ACTN3 R577X and ACE I/D gene variants influence performance in elite sprinters: a multi-cohort study. BMC genomics, 17(1), 285.
  • Eynon, N., Duarte, J. A., Oliveira, J., Sagiv, M., Yamin, C., Meckel, Y., & Goldhammer, E. (2009). ACTN3 R577X polymorphism and Israeli top-level athletes. International journal of sports medicine, 30(09), 695-698.
  • Chiu, L. L., Hsieh, L. L., Yen, K. T., & Hsieh, S. S. (2005). ACE I/D and ACTN3 R577X polymorphism in elite athletes. Med Sci Sports Exerc, 37(5), 167. Mikami, E., Fuku, N., Murakami, H., Tsuchie, H., Takahashi, H., Ohiwa, N., ... & Kawahara, T. (2014). ACTN3 R577X genotype is associated with sprinting in elite Japanese athletes. International journal of sports medicine, 35(02), 172-177.
  • Saito, D., Fuku, N., Mikami, E., Kawahara, T., Tanaka, H., Higuchi, M., & Tanaka, M. (2011). The ACTN3 R577X nonsense allele is under-represented in elite-level Japanese endurance runners.Japanese Journal of Physical Fitness and Sports Medicine, 60(4), 443-451.
  • Niemi, A. K., & Majamaa, K. (2005). Mitochondrial DNA and ACTN3 genotypes in Finnish elite endurance and sprint athletes. European Journal of Human Genetics, 13(8), 965- 969.
  • Eynon, N., Ruiz, J. R., Femia, P., Pushkarev, V. P., Cieszczyk, P., Maciejewska-Karlowska, A., ... & Birk, R. (2012). The ACTN3 R577X polymorphism across three groups of elite male European athletes. PloS one, 7(8).
  • Yang, R., Shen, X., Wang, Y., Voisin, S., Cai, G., Fu, Y., ... & Yan, X. (2017). ACTN3 R577X gene variant is associated with muscle-related phenotypes in elite Chinese sprint/power athletes. Journal of strength and conditioning research, 31(4), 1107- 1115.
  • Grealy, R., Smith, C. L., Chen, T., Hiller, D., Haseler, L. J., & Griffiths, L. R. (2013). The genetics of endurance: frequency of the ACTN3 R577X variant in Ironman World Championship athletes. Journal of science and medicine in sport, 16(4), 365-371.
  • Yang, N., Macarthur, D. G., Wolde, B., Onywera, V. O., Boit, M. K., Lau, S. Y. M. A., ... & North, K. (2007). The ACTN3 R577X polymorphism in East and West African athletes. Medicine & Science in Sports & Exercise, 39(11), 1985-1988.
  • Papadimitriou, I. D., Lockey, S. J., Voisin, S., Herbert, A. J., Garton, F., Houweling, P. J., ... & Calò, C. M. (2018). No association between ACTN3 R577X and ACE I/D polymorphisms and endurance running times in 698 Caucasian athletes.BMC genomics, 19(1), 13.
  • Döring, F. E., Onur, S., Geisen, U., Boulay, M. R., Pérusse, L., Rankinen, T., ... & Bouchard, C. (2010). ACTN3 R577X and other polymorphisms are not associated with elite endurance athlete status in the Genathlete study. Journal of sports sciences, 28(12), 1355-1359.
  • Saunders, C. J., September, A. V., Xenophontos, S. L., Cariolou, M. A., Anastassiades, L. C., Noakes, T. D., & Collins, M. (2007). No association of the ACTN3 gene R577X polymorphism with endurance performance in Ironman Triathlons. Annals of human genetics, 71(6), 777-781.
  • Ulucan, K., Nurdan, Ç. A. M., Sercan, C., Akbaş, B., Uyumaz, F., & Yalcın, S. (2015). Genç basketbolcularda anjiotensin dönüştürücü enzim (ACE I/D) ve alfa-aktinin-3 (ACTN3 R577X) gen polimorfizmlerinin belirlenmesi için pilot bir çalışma. Spor Bilimleri Dergisi, 26(2), 44-50.
  • Ulucan, K., & Göle, S. (2014). ACE I/D polymorphism determination in Turkish elite wind- surfers. Sport Science Review, 23(1-2), 79.
  • Nurten, D., & Gökmen, M. H. (2019). Atletik Performans ve Spor Genetiği. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2), 127-137. Süel, E., & Pehlivan, A. (2015). Angiotension dönüştürücü (Converting) Enzim (ACE) gen polimorfizminin elit basketbolcu ve voleybolcularda karşılaştırılması. Uluslararası Spor Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi, 1(1), 40-50.
  • Zhang, B., Tanaka, H., Shono, N., Miura, S., Kiyonaga, A., Shindo, M., & Saku, K. (2003). The I allele of the angiotensin‐converting enzyme gene is associated with an increased percentage of slow‐twitch type I fibers in human skeletal muscle.Clinical genetics, 63(2), 139-144.
  • Woods, D. R., Humphries, S. E., & Montgomery, H. E. (2000). The ACE I/D polymorphism and human physical performance. Trends in Endocrinology & Metabolism, 11(10), 416-420.
  • De Mello Costa, M. F., & Slocombe, R. (2012). The use of angiotensin-I converting enzyme I/D genetic polymorphism as a biomarker of athletic performance in humans. Biosensors, 2(4), 396-404.
  • Amir, O., Amir, R., Yamin, C., Attias, E., Eynon, N., Sagiv, M., ... & Meckel, Y. (2007). The ACE deletion allele is associated with Israeli elite endurance athletes. Experimental Physiology, 92(5), 881-886.
  • Collins, M., Xenophontos, S. L., Carıolou, M. A., Mokone, G. G., Hudson, D. E., Anastasıades, L., & Noakes, T. D. (2004). The ACE Gene And Endurance Performance During The South African Ironman Triathlons. Medicine & Science İn Sports & Exercise, 36(8), 1314-1320.
  • Myerson, S., Hemingway, H., Budget, R., Martin, J., Humphries, S., Montgomery, H., & (With the Technical Assistance of Maj Mutch and Helen McGloin). (1999). Human angiotensin I-converting enzyme gene and endurance performance. Journal of applied physiology, 87(4), 1313-1316. Voroshin, I. N., & Astratenkova, I. V. (2008). Dependence of endurance performance on ACE gene polymorphism in athletes. Human physiology, 34(1), 117-119.
  • Scanavini, D., Bernardi, F., Castoldi, E., Conconi, F., & Mazzoni, G. (2002). Increased frequency of the homozygous II ACE genotype in Italian Olympic endurance athletes. European Journal of Human Genetics, 10(10), 576.
  • Ash, G. I., Scott, R. A., Deason, M., Dawson, T. A., Wolde, B., Bekele, Z., ... & Pitsiladis, Y. P. (2011). No association between ACE gene variation and endurance athlete status in Ethiopians. Medicine and science in sports and exercise, 43(4), 590-597.
  • Tobina, T., Michishita, R., Yamasawa, F., Zhang, B., Sasaki, H., Tanaka, H., ... & Kiyonaga, A. (2010). Association between the angiotensin I-converting enzyme gene insertion/deletion polymorphism and endurance running speed in Japanese runners. The Journal of Physiological Sciences, 60(5), 325-330.
  • Papadimitriou, I. D., Papadopoulos, C., Kouvatsi, A., & Triantaphyllidis, C. (2009). The ACE I/D polymorphism in elite Greek track and field athletes. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, The, 49(4), 459.
Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Spor Hekimliği
Bölüm Hareket ve Egzersiz Bilimi
Yazarlar

Celal Bulgay 0000-0003-4026-9883

Ebru Cetın 0000-0002-1545-0181

Özlem Orhan 0000-0002-4047-234X

Prof.dr. Mehmet Ali Ergün 0000-0001-9696-0433

Yayımlanma Tarihi 1 Nisan 2020
Gönderilme Tarihi 10 Eylül 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Cilt: 7 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Bulgay, C., Cetın, E., Orhan, Ö., Ergün, P. M. A. (2020). KOŞUCULARDA ACTN3 VE ACE GENLERİNİN SPORTİF PERFORMANSA ETKİSİ. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-12.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------