EBA Uygulamalarını Değerlendirme Ölçeği Geliştirme Çalışması

Yıl 2023, , 359 - 377, 13.05.2023

Murat Tartuk , İbrahim Turan

https://doi.org/10.17679/inuefd.1138848

Öz

Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmenlerinin EBA uygulamalarına ilişkin değerlendirme ve algılarını tespit etmeye yönelik bir tutum ölçeği geliştirmektir. Bu amaçla araştırmacılar tarafından literatür taraması ve öğretmen görüşleri doğrultusunda 5’li Likert tipinde 28 taslak madde içeren “EBA Uygulamalarını Değerlendirme Ölçeği (EUDÖ)” hazırlanmıştır. Ölçeğin kapsam geçerliliğini sağlamak amacıyla uzman görüşlerine başvurulmuştur. Uzman görüşleri doğrultusunda madde sayısı 16’ya indirgenmiştir. Çevrimiçi ortamda 150 sosyal bilgiler öğretmeninin katılımıyla EUDÖ’ne yönelik pilot çalışma gerçekleştirilmiştir. Pilot çalışma verisi üzerinde keşfedici faktör analizi uygulanmış ve ölçeğin KMO değeri 0,89 olarak hesaplanmıştır. Keşfedici (açımlayıcı) faktör analizi sonucunda 16 ölçek maddesinin 3 faktörde toplandığı belirlenmiştir. Bu üç faktör, literatürdeki benzer çalışmalar ve uzman görüşleri de dikkate alınarak, “olumlu görüşler”, “zaman yönetimi ve kullanışlılığa yönelik eleştiriler” ile “öğrenci motivasyonu ve sistem yeterliliğine yönelik eleştiriler” şeklinde isimlendirilmiştir. Faktör analizi sonucunda ölçeğe ilişkin 10 ifade EBA uygulamasına yönelik olumlu görüşlerden, geriye kalan 6 ifade ise EBA uygulamasına yönelik eleştirilerden oluşmaktadır. Faktör analizine göre toplam açıklanan varyans %69,45 olarak tespit edilmiştir. Pilot çalışma verilerinin analizi sonucunda ölçeğin oldukça güvenilir olduğu (α= 0,91) tespit edilmiştir. Keşfedici faktör analizi sonucunda elde edilen faktörleri doğrulamak amacıyla 344 sosyal bilgiler öğretmeninin katıldığı ana çalışma verileri ile doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Uyum değerlerine bakıldığında bütün değerlerin kabul edilebilir uyum değerlerinde bulunduğu, dolayısıyla bu veriler ve faktör yüklerinden yola çıkarak keşfedici faktör analizi sonucunda ulaşılan faktör yapısının doğrulandığı anlaşılmaktadır. Nihai çalışma verilerinin analizi ölçeğin oldukça güvenilir olduğunu (α= 0,90) teyit etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim Teknolojisi, EBA, EUDÖ, Tutum, Öğretmen

Scale Development Study for Evaluating EBA Applications

Öz

The aim of this study is to develop an attitude scale to detect social studies teachers’ evaluations and perceptions into the EBA applications. For this aim, the “Rating Scale of EBA Applications (RSEA)” which contains 28 draft matters, 5 of which are Likert type was prepared by the researchers in the light of teachers’ remarks and literature review. It was consulted to experts' opinions for ensuring the content validity of the scale. In accordance with the experts’ opinions, the total matter number was reduced to 16. With the attendance of 150 social studies teachers in an online environment, a pilot study was realized as to RSEA. Exploratory factor analysis was applied to the data of the pilot study and the KMO rate of the study was calculated as 0,89. In the conclusion of exploratory factor analysis, it was determined that 16 matter of scale was gathered in 3 factors. By taking the similar studies in the literature and experts’ opinions into consideration these three factors were named as “positive opinions, time management and criticisms regarding practicality: student motivation and criticisms regarding system proficiency”. As a result of factor analysis, there were 16 criticisms in total as to EBA applications, 10 of which were positive opinions. The total stated variance according to factor analysis was detected as %69,45. In consequence of the analysis of the pilot study’s data, it was determined that the scale was rather dependable (α= 0,91). To verify the factors acquired with the conclusion of factor analysis, confirmatory factor analysis was applied to the data in which 344 social studies teachers attended. Upon inspection of the consistency rates, it was appeared that all the figures were in the acceptable consistency range, thus the factor structure was verified through a exploratory factor analysis in accordance with both these data and factor loadings. The ultimate data analysis confirmed that the scale is quite credible (α= 0,90).

Anahtar Kelimeler

Educational technology, EBA, RSEA, Attitude, Teacher

Kaynakça

• The Association for Educational Communication and Technology [AECT] (2021, Dec 12). Definition and terminology committee document: The meanings of educational technology. https://www.tlu.ee/~kpata/haridustehnoloogia TLU/defineeducationaltechnology.pdf
• Alabay, A. (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin ve öğrencilerinin EBA (Eğitimde Bilişim Ağı) kullanımına ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Alkan, C. (2011). Eğitim teknolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Alpar, D., Batdal, G., ve Avcı, Y. (2007). Öğrenci merkezli eğitimde eğitim teknolojileri uygulamaları. İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (1), 19-31.
• Bracewell, R. J., Sicilia, C., Park, J., & Tung, J. P. (2007, April 9-13). The problem of wide-scale ımplementation of effective use of ınformation and communication technologies forınstruction: Activity theory perspectives. Paper presented at the 2007 Annual Meeting of AERA. www.tact.fse.ulaval.ca/papers/Bracewell_aera2007.pdf
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Caballero, C. J. (2013). Public school teachers’ pedagogical use of educational technology (Unpublished Master’s Thesis). Bowie State University, United States.
• Cüre, F., ve Özdener, N. (2008). Öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) uygulama başarıları ve BİT’e yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34), 41-53.
• Eğitim Bilişim Ağı [EBA] (2020, Şubat 17). Eğitim bilişim ağı. http://www.EBA.gov.tr/hakkimizda
• Elliott, M. (2014). Technology perceptions of educational leaders: A case study (Unpublished Ph.D. Thesis). University of Phoenix, United States.
• Ertmer, P. A., & Ottenbreit-Leftwich, A.T. (2010).Teacher technology change: How knowledge, confidence, beliefs, and culture ıntersect. Journal of Research on Technology in Education, 42(3): 255–284.
• Güven, G., ve Sülün Y. (2012). Bilgisayar destekli öğretimin 8. sınıf fen ve teknoloji dersindeki akademik başarıya ve öğrencilerin derse karşı tutumlarına etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 68-79.
• Hosseini, Z., & Tee, M. Y. (2012). Conditions influencing development of teachers’ knowledge for technology ıntegration in teaching. International Magazine on Advances in Computer Science and Telecommunications 3 (1): 91–101.
• Johnson, R. A., & Wichern, D. W. (2014). Applied multivariate statistical analysis (Vol. 4). New Jersey: Prentice-Hall.
• Kalaycı, Ş. (2005). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS uygulamalı nitel-nicel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• McDermott, J. (1981). "Technology: The opiate of the ıntellectuals" (Ed. A.H. Teich). Technology and Man's Future. New York: St. Martin's Press.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2009). Milli Eğitim Bakanlığı 2010-2014 stratejik planı. https://sgb.meb.gov.tr/Str_yon_planlama_V2/MEBStratejikPlan.pdf
• Meydan, C. H., ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Sekaran, U. (2003). Research methods for business: A skill building approach (4th ed.), New York: John Wiley&SonsInc.
• Simon, Y. R. (1983). Pursuit of happiness and lust for power in technological society. ( Ed. Mitcham & R. Mackey). Philosophy and Technology. New York: FreePress.
• Sipahi, B. Yurtkoru, E. S., ve Çinko, M. (2008). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Suhr, D. (2006). Exploratory or Confirmatory Factor Analysis? Proceedings of the 31st Annual SAS? Users Group International Conference. Cary, NC: SAS Institute Inc., Paper Number: 200-31.
• Surjono, H. D. (2015). The effects of multimedia and learning style on student achievement in online electronics course. TOJET: TheTurkish Online Journal of Educational Technology, 14 (1), 116-122.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2018). Using multivariate statistics (7th ed.), New York: Pearson.
• Türk Dil Kurumu [TDK] (2021, Ağustos 14). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46 (Özel Sayı), 74-85.
• Yeşiltaş, E. (2010). Sosyal bilgiler öğretimine yönelik geliştirilen bilgisayar yazılımının akademik başarı ve tutuma etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Taşyürek, Z. (2017). Sosyal bilgiler dersinde internet kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına, bilgilerin kalıcılığına ve derse karşı tutumlarına etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.