Türkiye’de Elektrik Konusuyla İlgili Fen Eğitimi Alanında Yapılan Tez Çalışmalarının İçerik Analizi

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 2, 701 - 718, 31.08.2020

Belkiz Caymaz

https://doi.org/10.17679/inuefd.642759

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de elektrik konusuyla
ilgili fen eğitimi alanında yapılan tez çalışmalarını analiz etmek ve bir
bütünlük içinde sunmaktır. Çalışmada, doküman analizi yöntemi kullanılmıştır.
2005-2018 yılları arasında fen eğitimi alanında yapılmış elektrik konulu 110
tez çalışması, çeşitli değişkenler (tezin türü ve yılı, çalışmanın yapıldığı
üniversite, araştırma konusu, araştırma yöntemi, temel sonuçlar, öneriler)
bakımından analiz edilmiştir. Analizler sonucunda, çalışmaların büyük
çoğunluğunun yüksek lisans tezi olduğu, en fazla yayının 2018 yılında
yapıldığı, yapılan öğretimin akademik başarı ve tutum üzerindeki etkisini
araştıran çalışmaların çoğunlukta olduğu görülmüştür. Çalışmaların ortaokul
öğrencileri üzerinde yoğunlaştığı, araştırma yöntemi olarak nicel araştırma
yöntemlerinden en çok deneysel yöntemin tercih edildiği, verilerin daha çok
testler ya da ölçek/anket yoluyla toplandığı, nicel verilerin analizinde
sıklıkla t testinin, nitel verilerin analizinde ise betimsel analizin ve içerik
analizinin kullanıldığı belirlenmiştir. Deneysel çalışmalarda, deney
gruplarında yapılan öğretimin bazı değişkenler üzerinde istatistiksel açıdan olumlu
etki yarattığı, bazı değişkenler üzerinde ise istatistiksel olarak etkili
olmadığı tespit edilmiştir. Çalışmalarda, elde edilen bulgulara paralel olarak
öğretmenlere, Milli Eğitim Bakanlığı’na, akademisyenlere ve araştırmacılara
yönelik birtakım önerilerde bulunulduğu, en çok önerinin araştırmacılara ve
Milli Eğitim Bakanlığı’na yönelik olarak yapıldığı görülmüştür. İncelenen
çalışmaların sonuçlarından hareketle, elektrik konusunda gelecekte
yapılabilecek araştırmalar için bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

elektrik, fen eğitimi, tez çalışmaları, içerik analizi

Kaynakça

• Bakırcı, H., Subay, S., Midyatlı, F., & Ünsal, N. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bazı fen kavramlarıyla ilgili düşüncelerinin sınıf seviyesine göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(1), 31–48.
• Bilal, E., & Erol, M. (2009). Investigating students’ conceptions of some electricity concepts. Latin-American Journal of Physics Education, 3(2), 193-201.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Caymaz, B., & Aydın, A. (2019a). Ortak bilgi yapılandırma modeli destekli fen öğretiminin yedinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına etkisi. Turkish Studies, 14(3), 1253-1274.
• Caymaz, B., & Aydın, A. (2019b). Ortak bilgi yapılandırma modelinin yedinci sınıf öğrencilerinin elektrik enerjisi ünitesine ilişkin kavramsal anlamalarına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(5), 1955-1975.
• Çetinkaya, E., & Taşar, M. F. (2017). Fen bilimleri eğitimi alanında Türkiye merkezli argümantasyon araştırmalarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 353-381.
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. 6. Baskı, Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çıldır, I., & Şen, A. İ. (2006). Lise öğrencilerinin elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının kavram haritalarıyla belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 92–101.
• Daşdemir, İ. (2018). Research and trends in the field of environment education from 2012 to 2016: A content analysis of MA theses and Ph. D. dissertations in Turkey. International Electronic Journal of Environmental Education, 8(1), 1-14.
• Duit, R., & Rhöneck, C. (1997, 1998). Learning and understanding key concepts of electricity. A. Tiberghien, E. L. Jossem, & J. Borojas (Eds.), Connecting Research in Physics Education with Teacher Education (An I.C.P.E. Book). International Commission on Physics Education, International and Pan American Copyright.
• Duit, R., & Treagust, D. F. (2003). Conceptual change: A powerful framework for improving science teaching and learning. International Journal of Science Education, 25, 671–688.
• Farrokhnia, M. R., & Esmailpour, A. (2010). A study on the impact of real, virtual and comprehensive experimenting on students’ conceptual understanding of DC electric circuits and their skills in undergraduate electricity laboratory. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 5474–5482.
• Gunstone, R., Mulhall, P., & McKittrick, B. (2009). Physics teachers’ perceptions of the difficulty of teaching electricity. Research in Science Education, 39, 515–538.
• Kabataş-Memiş, E. (2017). Türkiye'de argümantasyon konusunda gerçeklestirilen tezlerin analizi: Bir meta-sentez çalismasi. Cumhuriyet International Journal of Education, 6(1), 47.
• Liu, X. (2001). Synthesizing research on student conceptions in science. International Journal of Science Education, 23, 55–81.
• Masson, S., Potvin, P., Riopel, M., & Foisy, L. M. B. (2014). Differences in brain activation between novices and experts in science during a task involving a common misconception in electricity. Mind, Brain, and Education, 8(1), 44-55.
• McDermott, L., & Shaffer, P. (1992). Research as a guide for curriculum development: an example from introductory electricity, Part I: investigation of student understanding. American Journal of Physics, 60, 994-1003.
• MEB (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve kılavuzu (4-5. sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• MEB. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
• MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Ankara.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Miles, M., Huberman, M., & Saldana, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook. European journal of science education. Los Angeles: Sage Puplication, Thousand Oaks.
• Mulhall, P., McKittrick, B., & Gunstone, R. (2001). A perspective on the resolution of confusions in the teaching of electricity. Research in Science Education, 31(4), 575–587.
• Sencar, S., Yılmaz, E. E., & Eryılmaz, A. (2001). Lise öğrencilerinin basit elektrik devreleri ile ilgili kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 113–120.
• Slotta, J. D., & Chi, M. T. (2006). Helping students understand challenging topics in science through ontology training. Cognition and instruction, 24(2), 261-289.
• Taber, K. S., Trafford, T., & Quail, T. (2006). Conceptual resources for constructing the concepts of electricity: the role of models, analogies and imagination. Physics Education, 41(2), 155-160.
• Tarciso-Borges, A. & Gilbert, J.K. (1999). Mental models of electricity. International Journal of Science Education, 21, 95-117.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112), 7-17.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, H. İ., Yalçın, N., Şensoy, Ö., & Akçay, S. (2008). İlköğretim 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin elektrik akımı konusunda sahip oldukları kavram yanılgıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 67–82