Derlem Temelli Bir Karşılaştırma: 4. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Söz Varlığı Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 2, 1597 - 1610, 31.08.2021

M. Onur Kan , Zeynep Karadavut

https://doi.org/10.17679/inuefd.952657

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı, Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) Yayınları ve Koza Yayınları’na ait ilkokul 4. sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı, ortak söz varlığı ve bu ders kitaplarında Aksan vd. tarafından hazırlanan Türkçe Sıklık Sözlüğü’ne göre Türkçenin en sık kullanılan 1000 sözcüğüne hangi oranda yer verildiğini belirlemektir. Tarama modelinde tasarlanan araştırmanın verilerinin toplanmasında doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler, içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir.
Koza Yayınları ders kitabındaki metinlerde, MEB Yayınları ders kitabındakilere kıyasla, toplam sözcük sayısı (sırasıyla 9650; 8153) ve farklı sözcük sayısının (sırasıyla 1910; 1833) daha çok olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, sözcük hazinesi katsayısı Koza Yayınları ders kitabında MEB Yayınları ders kitabına göre daha az olarak (sırasıyla 0.20; 0.23) bulgulanmıştır.
Çalışmada farklı yayınevleri tarafından hazırlanan 4. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin %50 civarında (MEB Yayınları %54.8; Koza Yayınları % 52.6) ortak sözcük içerdiği belirlenmiştir. Çalışma kapsamında incelenen Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde Türkçede en sık kullanılan 1000 sözcüğe yaklaşık %70 oranında (MEB Yayınları %69; Koza Yayınları %69.7) yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe ders kitapları, söz varlığı, sözcük sıklığı, derlem

A Corpus-Based Comparison: Examination of 4th Grade Turkish Textbooks in Terms of Vocabulary

Öz

Anahtar Kelimeler

Turkish textbooks, vocabulary, word frequency, corpus

Kaynakça

• Aksan, Y., Aksan, M., Koltuksuz, A., Sezer, T., Mersinli, Ü., Demirhan, U. U., Yılmazer, H., Kurtoğlu, Ö., Atasoy, G., Öz, S., & Yıldız, İ. (2012). Construction of the Turkish National Corpus (TNC). Proceedings of the Eight International Conference on Language Resources and Evaluation. İstanbul, Turkey.
• Aksan, Y., Aksan, M., Mersinli, Ü., & Demirhan, U. U. (2017). A frequency dictionary of Turkish: Core vocabulary for learners. Routledge.
• Aksan, Y., Mersinli, Ü., & Yaldır, Y. (2011). İlköğretim Türkçe Ders Kitapları Derlemi ve Türkçe Ulusal Dil Derlemi örneklemindeki sözcük sıklıkları (Ed.ler: V.D. Günay, F. Özden, B. Çetin, F. Yıldız). Türkçe öğretimi üzerine çalışmalar (ss. 397-408). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Apaydın, N. (2010). 6. sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Ataşçi, Abdullah (2019). İlkokul 4. sınıf Türkçe ders kitabı. Ankara: Koza Yayınları. Baldan, N. (2009). Yeni program 6. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin kelime serveti ve güçlük seviyesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Manisa, Türkiye.
• Büyükhellaç, S. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
• Göçer, A. (2009). Türkçe eğitiminde öğrencilerin söz varlığını geliştirme etkinlikleri ve sözlük kullanımı. Turkish Studies, 4(4), 1025-1055.
• Göz, İ. (2003). Yazılı Türkçenin kelime sıklığı sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Güzel, A. (2006). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine ortak kelime hazinesi kazandırmanın önemi. (Ed.ler: C. Yıldız & L. Beyreli). Dilbilim, dil öğretimi ve çeviribilim yazıları (ss. 323-331). Ankara: PegemA Yayınları
• İpek Eğilmez, N. (2010). İlköğretim Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığının ilköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin yazılı anlatımlarına aktarımı (Yayınlanmamış doktora tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye.
• Kaftan Ayan, H., Arslan, Ü., Kul, S., Yılmaz, N. (2019). İlkokul Türkçe ders kitabı 4. Ankara: MEB: Devlet Kitapları Dizisi.
• Karadağ, Ö. (2018). Dil eğitimi araştırmaları için bir değişken önerisi: Kelime hazinesi katsayısı, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6 (2), 532-537.
• Karadağ, Ö. (2019). Aynı Sınıf düzeyi için hazırlanan Türkçe ders kitaplarının ortak sözvarlığı açısından karşılaştırılması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1130-1140.
• Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kumova Metin, S., Karaoğlan, B., Dinçer, B.T. (2006). Kelime sayısı-kelime dağarcığı ilişkisinin belirlenmesi. Proceedings of Fifteenth Turkish Symposium on Artificial Intelligence and Neural Networks, pp. 269-276.
• Kurt, B. (2018). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki okuma metinlerinin söz varlığı üzerine bir inceleme. Anadolu I. Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi.
• Kurudayıoğlu, M. & Karadağ, Ö. (2006). Ortak kelime hazinesi kazandırmada ilköğretim sekizinci sınıf Türkçe ders kitaplarının durumu. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 335-343.
• Mete, F. (2020). 5. Sınıf Türkçe ders kitabının söz varlığı açısından derlem temelli sıklık listeleriyle karşılaştırılması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(1), 195-208.
• Ölker, G. (2011). Yazılı Türkçenin kelime sıklığı sözlüğü (1945-1950 Arası). Konya: Kömen Yayınları.
• Şahin, A. (2010). İlköğretim ikinci ve üçüncü sınıf Türkçe ders kitabı, öğrenci çalışma kitabı ve öğretmen kılavuz kitabının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Milli Eğitim, 185, 48-65.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2019). Taslak ders kitabı ve eğitim araçları ile bunlara ait e-içeriklerin incelenmesinde değerlendirmeye esas olacak kriterler ve açıklamaları. Ankara: TTKB Hizmete Özel Doküman.
• Yiğit, A. (2011). Milli Eğitim Bakanlığı 8.sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin kelime serveti açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum, Türkiye.