Araştırmada Sorumlu Davranış Konusunda Algılanan Hazırbulunuşluk Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 3, 2096 - 2114, 31.12.2021

Yasar Kondakcı , Merve Zayim Kurtay , Sevgi Kaya

https://doi.org/10.17679/inuefd.936555

Öz

Bu çalışma, lisansüstü öğrencilerin araştırma ve yayın etiğine yönelik ihtiyaçlarını ve deneyimlerini inceleyen daha geniş kapsamlı bir projenin parçasıdır. Araştırma ve yayın süreçlerindeki etik ihlaller kurumlara, akademik alanlara ve araştırmacılara zarar veren bir olgudur. Diğer nedenlerin yanında, araştırma ve yayın etiği ile ilgili yetersiz eğitim ve dolayısıyla konuyla ilgili sınırlı bilgi, bu konudaki ihlallerin ana nedenlerinden biridir. Türkiye’de lisansüstü öğrencilerin araştırma ve yayın etiğine yönelik hazırbulunuşluklarına dair herhangi bir ölçek bulunmamaktadır. Bu durum, bu alanda önemli bir açığın olduğunu göstermektedir. Bu açığa dayanarak, bu çalışmanın amacı Fisher ve arkadaşlarının (2009) lisansüstü öğrencilere yönelik geliştirdikleri Araştırmada Sorumlu Davranış Konusunda Algılanan Hazırbulunuşluk Ölçeğinin Türkçeye uyarlanmasıdır. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmasına yönelik olarak iki farklı örneklem ile iki farklı çalışa yapılmıştır. Pilot çalışma olan ilk çalışmada 518 lisansüstü öğrenciden veri toplanmış ve toplanan veri seti ile Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) yapılmıştır. Ana çalışma olan ikinci çalışmada ise 334 öğrenciden veri toplanmış ve elde edilen veri seti ile Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. AFA ve DFA, Fisher ve diğerlerinin çalışmasında ortaya konan yapıya benzer bulgular sunmuş ve çalışma kapsamında 22 madde ve tek boyuttan oluşan ölçek Türkçeye uyarlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

araştırmada sorumlu davranış, hazırbulunuşluk, lisansüstü öğrenciler

Destekleyen Kurum

Tübitak

Proje Numarası

118K156

Kaynakça

• Akyürek, E. & Afacan, Ö. (2018). Problems encountered during the scientific research process in graduate education: The institute of educational sciences. Higher Education Studies, 8(2), 47-57, doi: 10.5539/hes.v8n2p47
• Altıok, S., Yükseltürk, E., & Üçgül, M. (2018). Lisansüstü öğrencilerinin bilimsel araştırmaya ilişkin yeterlikleri ve araştırmaya yönelik kaygılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(2), 348-367. doi:10.5961/jhes.2018.277
• Ana, J., Koehlmoos, T., Smith, R., & Yan, L. L. (2013). Research misconduct in low- and middle-income countries. PLOS Medicine, 10(3), 1-6.
• Arbuckle, J. L. (2007). Amos 16.0 user’s guide. Spring House, PA: Amos Development Corporation.
• Aslan, C. (2010). Türkçe eğitimi programlarında lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin akademik özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(19), 87-115.
• Aslan, C., & Karagül, S. (2016). Türkçe eğitimi programında öğrenim gören öğrencilerin bilimsel araştırma yapmaya yönelik kaygı düzeyleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 201-217.
• Bartlett, M. S. (1951). The effect of standardization on a Chi-square approximation in factor analysis Biometrika, 38(3-4), 337-344.
• Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen & J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136–162). Newbury Park, CA: Sage.
• Büyüköztürk, Ş., & Köklü, N. (1999). Eğitim bilimleri alanında öğrenim gören lisansüstü öğrencilerinin araştırma yeterlikleri konusunda öğretim üyelerinin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 23(112), 18-28.
• Erdem, A. R. (2012). Bilim insanı yetiştirmede etik eğitimi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(1), 25-32, doi: 10.5961/jhes.2012.030
• Fabrigar, L. R.,Wegener, D. T., MacCallum, R. C., & Strahan, E. J. (1999). Evaluating the use of exploratory factor analysis in psychological research. Psychological Methods, 4(3), 272-299.
• Fisher, C. B., Fried, A. L., & Feldman, L. G. (2009). Graduate socialization in the responsible conduct of research: A national survey on the research ethics training experiences of psychology doctoral students. Ethics & Behavior, 19(6), 496-518.
• Fisher, C. B., Fried, A. L., Goodman, S. J., & Germano, K. K. (2009) Measures of mentoring, department climate, and graduate student preparedness in the responsible conduct of psychological research, Ethics & Behavior, 19(3), 227-252, doi:10.1080/10508420902886726
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with variables and measurement error. Journal f Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Fraenkel, J., Wallen, N., & Hyun, H. H. (2019). How to design and evaluate research in education (10th ed.). Boston: McGraw Hill.
• Galland, J. (2009 September 14). The Meaning of RCR. Retrieved on June 10, 2010 from http://ori.hhs.gov/blog/2009/09/
• Günbayı, İ., Kasalak, G., & Özçetin, S. (2013). Bilimsel araştırmalarda etik dışı davranışlar: Bir durum çalışması. Yükseköğretim Dergisi, 3(2), 97-108.
• Hair, Jr. J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis (7th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
• Hattie, J., & Cooksey, R. W. (1984). Procedures for assessing the validities of tests using the "known-groups" method. Applied Psychological Measurement, 8(3), 295–305. https://doi.org/10.1177/014662168400800306
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariances structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55. doi:10.1080/10705519909540118
• Kahn, J. H., & Scott, N. A. (1997). Predictors of research productivity and science-related career goals among counseling psychology doctoral students. The Counseling Psychologist, 25, 38–67.
• Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39, 31–36.
• Kalichman, M.W. (2007). Responding to challenges in educating for the responsible conduct of research. Academic Medicine, 82, 870–875.
• Kalichman, M. (2014). rescuing responsible conduct of research (RCR) education. Accountability in Research, 21(1), 68-83, doi: 10.1080/08989621.2013.822271
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling (3rd ed.). New York: The Guildford Press.
• Mutlu, G. (2020). Türk akademisyenlerin yağmacı dergilere ilişkin görüşleri: Bir nitel betimsel çalışma. Egitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(1), 107- 134. doi:10.14689/issn.2148-2624.1.8c.1s.6m
• Preacher, K. J., & MacCallum, R. C. (2003). Repairing Tom Swift’s electric factor analysis machine. Understanding Statistics, 2(1), 13-43. doi:10.1207/S15328031US0201_02
• Resmi Gazete. (2016). Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği. (29690, 20 Nisan 2016).
• Saracaloğlu, A. S. (2008). Lisansüstü öğrencilerin akademik güdülenme düzeyleri, araştırma kaygıları ve tutumları ile araştırma yeterlikleri arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 179-208.
• Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2010). A beginner’s guide to structural equation modeling. New York: Taylor & Francis.
• Sevim, O. (2014). Akademik etik değerler ölçeğinin geliştirilmesi: Güvenirlik ve geçerlilik çalışması. Turkish Studies, 9(6), 943-957.
• Shamoo, A.E., & Resnik, D.B. (2009). Responsible conduct of research (2nd ed.). New York: Oxford University Press.
• Steneck, N. H. (2007). The history, purpose, and future of instruction in the responsible conduct of research. Academic Medicine, 82, 829-834.
• Şahinoğlu, A., & Bebek, G. (2018). Araştırma görevlilerinin bilimsel araştırma etiğine ilişkin algıları: Nitel bir çalışma. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 47-58.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Boston: Pearson/Allyn & Bacon.
• Tryon, g. S. (2001). School psychology students’ beliefs about their preparation and concern with ethical issues. Ethics & Behavior, 11(4), 375-394. TÜBA. (2002). Bilimsel araştırmada etik ve sorunlar. (1st Ed.). Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Yaşar, M. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması: Geçerlik ve güvenirlik. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 109-129.
• YÖK. (2009). Türkiye yükseköğretim yeterlilikleri çerçevesi [TYYÇ]: Ara rapor. Erişim: 10 Nisan 2021, http://www.yok.gov.tr
• YÖK. (2011). Türkiye yükseköğretim yeterlilikleri çerçevesi [TYYÇ]. Erişim: 10 Nisan 2021, http://tyyc.yok.gov.tr
• YÖK. (2021). Yükseköğretim bilgi yönetim sistemi. Erişim 10 Nisan 2021, https://istatistik.yok.gov.tr/