İngilizce Öğretmenlerinin Mesleki Adanmışlıklarına ve Bağlılıklarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 1, 1 - 23, 13.05.2023

Serkan Ünsal , Fatma Tuğ , Neslihan Cansu Salihoglu

https://doi.org/10.17679/inuefd.1024005

Öz

Bu araştırmanın amacı İngilizce öğretmenlerinin mesleki adanmışlıklarına ve bağlılıklarına yönelik görüşlerini incelemektir. Çalışma nitel araştırma türlerinden olgu-bilim deseninde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Kahramanmaraş ilinde görev yapmakta olan 12 İngilizce öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmış, elde edilen veriler içerik analiziyle, analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda İngilizce öğretmenlerinin mesleklerini fedakârlık ve sabır gerektiren, vicdani boyutu olan, insanların hayatına dokunan, toplumsal değerleri kazandıran, ebeveyn rolüne bürünülen bir meslek olarak algıladıkları görülmüştür. Mizaçlarına uygun olması, mesleği ve çocukları sevmeleri, kadınlara uygun olması ve maddi sebeplerden dolayı mesleği icra ettikleri; okul dışında öğrencilerle ilgilenerek, kişisel zamanlarından fedakârlık yaparak, ailelerini ihmal ederek meslekleri için fedakârlık yaptıkları belirlenmiştir. Öğrencilerin iyi yerlere gelmesi, gelişim göstermesi, öğrenme isteklerinin olması, eski öğrencilerin vefası, öğretmenlerin öğretmeyi ve mesleklerini sevmeleri öğretmenlerin mesleğe bağlılıklarını artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca araştırmada öğrencilerin tutum ve davranışları, akademik seviyelerinin düşüklüğü, eğitim sistemi, MEB’in olumsuz tutumu ile mesleğin statü ve saygınlığını düşmesi ve maaşların az olması, öğretmenlerin mesleğe olan bağlılıklarını azalttığı belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

meslek,, meslek adanma, mesleki bağlılık

Kaynakça

• Akçadağ, T. (2017). Köyde bir öğretim lideri: Dilek Livaneli. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 263-292. doi: 10.23863/kalem.2018.87
• Akyüz, Y. (2012). Türkiye’de öğretmenlerin toplumsal değişmedeki etkileri (1848-1950), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Aslan, Ş. (Ed.). (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Nicel, Nitel ve karma tasarımlar için bir rehber. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Aydın, İ., Demir, T. G., & Erdemli, O. (2015). Teacher’s views regarding the social status of the teaching profession, The Anthropologist, 22(2), 146-156
• Aydın, R. & Sağlam, G. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesi (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 257-294. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26137/275280.
• Aypay, A. (2011). İlk ve ortaöğretim öğretmenlerinin davranış alışkanlıkları ve iyi öğretmen özelliklerine ilişkin algıları. İlköğretim Online, 10 (2), 620-645.
• Azar, A. (2011). Türkiye’deki öğretmen eğitimi üzerine bir söylem: Nitelik mi, nicelik mi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(1), 36-38.
• Bağçeci, B. (2004). Ortaöğretim kurumlarında İngilizce öğretimine ilişkin öğrenci tutumları (Gaziantep ili örneği). XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya – Türkiye.
• Baker, C., Wuest, J. & Stern, P. N. (1992). Method slurring: The grounded theory/phenomenology example. Journal of advanced nursing, 17(11), 1355-1360.
• Bakker, A. B. (2011). An evidence based-model of work engagement. Current Directions in Psychological Science, 20(4), 265-269.
• Bakker, A.B., Schaufeli, W. B, Leiter, M. P., & Taris, T. W. (2008). Work engagement: An emerging concept in occupational health psychology. Work & Stress, 22(3), 187-200.
• Balyer, A. (2016). Öğretmen liderler: Öğretmen algıları üzerine nitel bir araştırma. Elementary Education Online, 15(2), 391-407. doi: http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.81764
• Bayyurt, Y. (2012). 4+ 4+ 4 eğitim sisteminde erken yaşta yabancı dil eğitimi. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı, Hacettepe Üniversitesi, 1, 115-125, Ankara.
• Benligiray, D. & Sönmez, Y. (2011). Hemşirelerin mesleki bağlılıkları ile diğer bağlılık formları arasındaki ilişki: örgüte bağlılık, işe bağlılık ve aileye bağlılık. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 18(1), 28-40.
• Bodur, G. & Arıkan, A. (2017). Why can’t we learn English?: Students’ opinions at Akdeniz University. Gaziantep University Journal of Educational Sciences, 1(1), 1-7.
• Bozbayındır, F. (2019). Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen unsurların öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 2076-2104. DOI: 10.17755/esosder.583274
• Bozdaş, Ş. (2013). Öğretmenlerin mesleklerine adanmışlık düzeyleri ile değerler eğitimi uygulama düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi/Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Butucha, K. G. (2013). Teachers’ perceived commitment as measured by age, gender and school type. Greener Journal of Educational Research, 3(8), 363-372.
• Can, N., Yıldırım, N., Bedir, G., & Atalmış, E. H. (2019). İdealist öğretmen ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 405-418. doi: 10.18026/cbayarsos.628634
• Celep, C. (2014). Eğitim Örgütlerinde Örgütsel Adanma (2. Baskı). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Celep, C., Göktürk, Ş., Sarıdede, U. & Konaklı, T. (2004). Eğitim örgütlerinde çokboyutlu iş etiği ve örgütsel adanmışlık. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı (pp.21-22). Malatya, Turkey.
• Cemaloğlu, N. (2014). Eğitim Sisteminde Öğretmenliğin Rolü ve Önemi. Eğitim Bilimine Giriş (pp.233-255), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Coşkun Demirpolat, B. (2015). Türkiye’nin yabancı dil öğretimiyle imtihanı sorunlar ve çözüm önerileri, Seta - Siyaset, Ekonomi Ve Toplum Araştırmaları Vakfı, 131, 7-19.
• Creswell, J. W. (2020). Nitel Araştırma Yöntemleri, Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir (Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2016). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. Sage publications.
• Çalışkan, M., Işık, A. N. & Saygın, Y. (2013). Öğretmen adaylarının ideal öğretmen algıları. İlköğretim Online, 12(2), 575-584.
• Çeküç, S. (2008). Lider öğretmen yeterliliklerinin incelenmesi üzerine ampirik bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çetin, A. & Ünsal, S. (2020). Öğretmen algılarına göre fark oluşturan öğretmen. İnsan ve Toplum Dergisi, 10(2). 35-64. doi: 10.12658/M0331
• Demir, M. K. ve Arı, E. (2013). Öğretmen sorunları-Çanakkale ili örneği. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 107-126.
• Demirtaş, Z. & Erdem, S. (2015). 5. sınıf İngilizce dersi öğretim programı: güncellenen programın bir önceki programla karşılaştırılması ve programa ilişkin öğretmen görüşleri. Sakarya University Journal of Education, 5(2), 55-80.
• Doğan, C. (2005). Türkiye’de sınıf öğretmeni yetiştirme politikaları ve sorunları. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 133-149.
• Doğan, T. & Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34 (153), 157-168.
• Eraslan, L. & Çakıcı, D. (2011). Pedagojik formasyon programı öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 427-438.
• Ertürk, R. & Aydın, B. (2017). Öğretmenlerin İş motivasyonunu artıran ve olumsuz etkileyen durumların incelenmesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (58), 582-603.
• Eskicumalı, A. (2004). Eğitim, Öğretim ve Öğretmenlik Mesleği. Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Y. Özden (Ed.). (3. Baskı). (ss.2-31). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Gonz’alez-rom´a, V. Schaufeli, W. B. Bakker, A.B. & LIoret, S. (2006). Burnout and work engagement: Indipendent factors or opposite poles? Journal of Vocational Behavior, 68, 165-174.
• Gök Çatal, Ö., Şahin, H., & Çelik, F. (2018). 6, 7. ve 8. Sınıflarda İngilizce öğrenme sürecinde karşılaşılan sorunların incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(47), 123-136.
• Gökdemir, C. V. (2005). Üniversitelerimizde verilen yabancı dil öğretimindeki başarı durumumuz. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 251-264.
• Gökırmak, A. (2006). Öğretmen statüleri üzerine bir araştırma. (Yüksek lisans tezi), Yeditepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gür, B. S., Çelik, Z. ve Yurdakul, S. (2016, Ekim). Beşinci Sınıfın Yabancı Dil Dersi Ağırlıklı Hale Getirilmesi: Zorluklar, Riskler ve Alternatifler (Odak Analiz No. 1). Ankara: EBSAM.
• Gürsoy, E., Korkmaz, S. Ç. & Damar, A. E. (2013). Foreign language teaching within 4+4+4 education system in Turkey: Language teachers’ voice. Eurasian Journal of Educational Research, 53/A, 59-74.
• Hakanen, J. J. & Schaufeli, W. B. (2012). Do burnout and work engagement predict depressive symptoms and life satisfaction? A three-wave seven-year prospective study. Journal of Affective Disorders, 141, 415-424.
• Haznedar, B. (2010). Türkiye’de yabancı dil eğitimi: Reformlar, yönelimler ve öğretmenlerimiz. International Conference on New Trends in Education and Their Implications (11-13 November, 2010 Antalya-Turkey), 747-755. ISBN: 978 605 364 104 9
• Hoy, W. K. & Miskel, C. K. (2010). Eğitim Yönetimi. Selahattin Turan (Çev.). Ankara: Nobel Akademi Yayınevi. Işık, A. (2008). Yabancı dil eğitimimizdeki yanlışlar nereden kaynaklanıyor?. Journal of Language and Linguistic Studies, 4(2), 15-26.
• Işıktaş, S. (2015). Öğretmen adaylarının iyi öğretmen olma ile ilgili görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 119-131
• Kadıoğlu Ateş, H. & Kadıoğlu, S. (2018). Identifying the qualities of an ideal teacher in line with the opinions of teacher candidates, European Journal of Educational Research, 7(1), 103-111.
• Kandemir, A. (2016). İlkokul 2. sınıf İngilizce öğretim programının katılımcı odaklı program değerlendirme yaklaşımıyla değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Karabağ Köse, E., Taş, A., Küçükçene, M. & Karataş, E. (2018), Öğretmen motivasyonunu etkileyen faktörlere ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri üzerine karşılaştırmalı bir inceleme, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (48), 255-277.
• Kasap, D. (2019). Yaratıcı okuma-yaratıcı yazma çalışmalarının yaratıcı okuma, okuduğunu anlama, yazma ve yaratıcı yazma erişisine etkisi. (Doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Khan, F., Fauzee, M. S. & Daud, Y. (2015). Significance of teachers and education in promoting national economic development: a case study of Pakistan. Asian Social Science, 11(12), 290-296. doi: 10.5539 / ass.v11n12p290
• Khan, W. A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and sisengagement at work. Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
• Kırkgöz, Y. (2007). English Language Teaching in Turkey: policy changes and their ımplementations. RELC Journal, 38(2), 216-228.
• Kırkıç, K. & Boray, T. (2017). İngilizce öğretiminde ve öğreniminde türkiye için inovatif bir teknik: Boray Tekniği (BT). Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(3), 13-29.
• Kızıltaş, E., Halmatov, M. & Sarıçam, H. (2012). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 173-189.
• Koru, S. & Akesson, J. (2011). Türkiye’nin İngilizce açığı. Ankara: Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, 1, 2012. https://www.tepav.org.tr/upload/files/1329722803-6.Turkiye_nin_Ingilizce_Acigi.pdf
• Koşar, D. (2019). Öğretmenlerin mesleki deneyimlerinin incelenmesi: öğretmen olmanın anlamına ilişkin fenomenolojik bir çalışma. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi 8(2), 333-346. doi: 10.7596/taksad.v8i2.2122
• Kozikoğlu, İ. (2016). Öğretimin ilk yılı: Mesleğin ilk yılındaki öğretmenlerin karşılaştıkları güçlükler, hizmet öncesi eğitim yeterlikleri ve mesleğe adanmışlıkları. (Doktar tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Kozikoğlu, İ. & Özcanlı, N. (2020). Öğretmenlerin 21. yüzyıl öğreten becerileri ile mesleğe adanmışlıkları arasındaki ilişki. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(1), 270-290 .
• Kuyumcu, E. & Kaya, H. İ. (2020). Öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve görüşlerinin incelenmesi. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7, 333-366. doi:10.30900/kafkasegt.766974
• Meriç, E., Öztürk Çiftçi, D. & Yurtal, F. (2019). Algılanan örgütsel destek ve işe adanmışlık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 65-74.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Selahattin Turan (Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Owens, B. P., Baker, W. E., Sumpter, D. M., & Cameron, K. S. (2016). Relational energy at work: Implications for job engagement and job performance. Journal of Applied Psychology, 101(1), 35.
• Özdemir, E. A. (2006). Türkiye’de İngilizce öğreniminin yaygınlaşmasının nedenleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1). 28-35.
• Özdemir, T. Y. & Orhan, M. (2019). Öğretmenlerin okul, okul yöneticisi ve öğrenci velisi kavramlarına yönelik metaforik algıları. Journal of Theoretical Educational Science, 12(2), 701-726.
• Öztürk, Z. (2019). Öğretmenlerin örgütsel imaj algıları ile işe tutkunluk düzeyleri arasındaki ilişkisi. (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Paker, T. (2007). Çal bölgesindeki okullarda İngilizce öğretiminin sorunları ve çözüm önerileri. Çal Sempozyumu, 1-3 Eylül 2006 Denizli, http://hdl.handle.net/11499/3760
• Paker, T. (2012). Türkiye’de neden yabancı dil (İngilizce) öğretemiyoruz ve neden öğrencilerimiz iletişim kurabilecek düzeyde İngilizce öğrenemiyor? Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (32), 89-94. DOI: 10.9779/PUJE563
• Richardson, P. W. & Watt, H. M. G. (2005). “I’ve decided to become a teacher”: Influences on career change. Teaching and Teacher Education, 21(5), 475-489.
• Rikard, G. L. (1999). Promoting teacher commitment in preservice teachers. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 70(9), 53-56.
• Sağlam, M. & Sağlam, A. Ç. (2005). Öğretmenlik mesleğinin maddi yönüne ilişkin genel bir değerlendirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 317-328.
• Saracaloğlu, S., Yılmaz, S., Çengel, M., Çöğmen, S., Karademir, Ç. A., & Kanmaz, A. (2010). Elementary teachers’ views about their roles in curriculum development and evaluation process: The case of Denizli. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2, 2427-2434
• Schaufeli, W. B, Bakker, A.B., & Rhenen, V.W. (2009). How changes in job demands and resources predict burnout, and sickness absenteeism. Journal of Organizational Behavior, 30, 893-917.
• Schaufeli, W. B. Salanova, M. Gonz’alez-Roma, V. & Bakker, A. B. (2002). The measurement of engagement and burnout: a two sample confirmatory factor analytic approach. Journal of Happiness Studies, 3(1), 71-92.
• Seçkin, H. (2011). İlköğretim 4. sınıf İngilizce dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 550-577.
• Seven, M., Engin, A. ve Turhan, V. (2010). Is learnıng a foreıgn language very necessary? . Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 251-264.
• Shukla, S. (2014). Teaching competency, professional commitment and job satisfaction-a study of primary school teachers. Journal of Research & Method in Education, 4(3), 44-64.
• Şimşek, C. & Tuzluca, S. (2015). Yetişkinlerin düşünce hayatında olumlu iz bırakan öğretmenlerin ortak kişilik ve davranış özellikleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 131-141.
• Şişman, M. (2009). Öğretmen yeterlilikleri: Modern bir söylem ve retorik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 63-82.
• Taşkaya, S. M. (2012). Nitelikli bir öğretmende bulunması gereken özelliklerin öğretmen adaylarinin görüşlerine göre incelenmesi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(33), 283-298.
• Turhan, M., Demirli, C. & Nazik, G. (2012). Sınıf öğretmenlerinin mesleğe adanmışlık düzeyine etki eden faktörler: Elazığ örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 179-192.
• Ünsal, S. (2018). Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin statüsüne ilişkin bir pareto analizi. Sakarya University Journal of Education, 8(2), 111-130.
• Ünsal, S. & Bağçeci, B. (2016). Öğretmenlerin mesleki imajlarına ilişkin görüşleri ve mesleki imaja etki eden faktörler. Journal of Human Sciences, 13(3), 3907-3926.
• Wagner, T. & Imanuel, D. (2014). Are they genuinely novice teachers? Motivations and self-efficacy of those who choose teaching as a second career. Australian Journal of Teacher Education, 39(7), 31-57
• Yaman, I. (2019). “Türkiye’de İngilizce öğretmeni olmak” üzerine bazı değerlendirmeler ve öneriler. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(28), 157-172. doi: 10.29329/mjer.2019.202.9
• Yaman, İ. (2018). Türkiye’de İngilizce öğrenmek: zorluklar ve fırsatlar. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (11), 161-175. DOI: 10.29000/rumelide.417491
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: Kuramsal Bir Bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, İ. (2019). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile mesleki adanmışlıklarının incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Siirt Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.