Özdüzenleme Becerilerini Desteklemede Okul Öncesi Öğretmenlerinin İnançları: Özdüzenleme Bilgi, Tutum ve Öz Yeterlik Ölçeği Türkçe’ye Uyarlama Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 2, 1324 - 1350, 15.09.2023

Devlet Alakoç , Sema Soydan , Gülsüm Akış

https://doi.org/10.17679/inuefd.1170178

Öz

Araştırmada okul öncesi eğitim öğretmenlerinin çocukların özdüzenleme becerilerini destekleme konusundaki bilişsel inançlarını (bilgi, tutum, özyeterlilikte algılanan güven) belirlemek amacıyla Vasseleu, Neilsen-Hewett, Ehrich, Cliff ve Howard (2021) tarafından geliştirilen Özdüzenleme Bilgi, Tutum ve Öz Yeterlik Ölçeğinin Türkçeye uyarlama geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılması amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında 380 okul öncesi eğitim öğretmeni ile çalışılmış olup, araştırmanın verileri Özdüzenleme Bilgi Tutum ve Özyeterlik Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu aracılığı ile toplanmıştır. Ölçek bilgi, tutum ve öz yeterlik olmak üzere üç alt boyut ve 25 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin geçerlik çalışmaları kapsamında; kapsam ve yapı geçerliğine yönelik analizler yapılmış olup, güvenirlik analizi kapsamında; iç tutarlık yöntemi ile ilgili analizler yapılmıştır. Kapsam geçerliği kapsamında uzman görüşlerinden yararlanılırken, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi teknikleri ile ölçeğin yapı geçerliliği belirlenmiştir. Yapılan analizler sonucunda ölçeğin orjinal formundaki gibi üç alt boyuttan oluştuğu ve modeldeki uyum indeks değerlerinin kabul edilebilir düzeyde uyumlu olduğu saptanmıştır. Ölçeğin alt boyut ve toplamına yönelik Cronbach alfa içtutarlılık değerleri; “özyeterlik ” alt boyutunda 0.964, “bilgiye güven ” alt boyutunda 0.927, “tutum” alt boyutunda 0.967 ve toplam ölçekte ise, 0.981 olarak saptanmıştır. Sonuç olarak ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

okul öncesi eğitim öğretmeni, öz düzenleme becerisi, öz düzenleme becerisini destekleme, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Adagideli, F. H., Saraç, S., & Ader, E. (2017). Assessing preschool teachers' practices to promote self-regulated learning. International Electronic Journal of Elementary Education, 7(3), 423-440.
• Akgül, A. & Çevik, Ç. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri. Ankara: Emek Ofset Baskı, s.104.
• Aybek, B. ve Aslan, S. (2017). Öğretmen adaylarinin öz-düzenleme düzeylerinin çeşitli değişkenler açisindan incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama Articles /Journal of Theory and Practice in Education, 13(3), 455-470.
• Aykut,Ç., Apaydın, G., ve Çelik-Şahin, A. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin çocukların öz düzenleme becerilerini desteklemeye yönelik sınıf içi uygulamalarının belirlenmesi. Uluslararası Engelsiz Yaşam ve Toplum Dergisi, 2 (1), 16-34.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of contro. New York: W.H. Freeman and Company.
• Bartlett, M.S., 1950. Tests of significance in factor analysis. British J. Psych. (Statistical Section) 3, 77–85
• Bates J. E., Schermerhorn, A. C., & Petersen, I. T. (2012). Temperament and parenting in development perspective. In M. Zentner & R. L. Shiner (Eds.), Handbook of temperament (pp. 425-441). New York, NY: The Guilford Press.
• Blair, C. (2002). School readiness: Integrating cognition and emotion in a neurobiological conceptualization of children’s functioning at school entry. American Psychologist 57(2), 111–27.
• Blair, C., & Diamond, A. (2008). Biological processes in prevention and intervention: The promotion of self-regulation as a means of preventing school failure. Development and Psychopathology, 20(3), 899-911. doi:10.1017/S0954579408000436
• Blair, C., & Razza, R. (2007). Relating effortful control, executive function, and false belief understanding to emerging math and literacy ability in kindergarten. Child Development, 78(2), 647-663. doi:10.1111/j.1467-8624.2007. 01019.x
• Blair, C., & Ursache, A. (2011). A bidirectional model of executive functions and selfregulation. In R. F. Baumeister & K. D. Vohs (Eds.), Handbook of self-regulation (2nd ed., pp. 300 –320). New York, NY: Guilford Press.
• Bodrova, E., & Leong, D. J. (2007). Play and early literacy: A Vygotskian approach. K. A. Roskos ve J. F. Christie (Ed.), Play and literacy in early childhood: Research from multiple perspectives içinde (pp. 185 -200). New York: Taylor and Francis Group.
• Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research. Guilford publications.
• Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen & J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136–162). Newbury Park, CA: Sage.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (22. Baskı). Ankara:Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (28. Baskı). Ankara:Pegem Akademi
• Calkins, S. D., & Marcovitch, S. (2010). Emotion regulation and executive functioning in early development: Integrated mechanisms of control supporting adaptive functioning. In S. D. Calkins & M. A. Bell (Eds.), Child development at the intersection of emotion and cognition (37–57). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/12059-003
• Calkins, S. D., & Williford, A. P. (2009). Taming the terrible twos: Self-regulation and school readiness. In O. A. Barbarin, B. Wasik, O. A. Barbarin, B. Wasik (Eds.), Handbook of child development and early education: Research to practice (pp. 172-198). New York, NY US: Guilford Press. Retrieved from EBSCOhost. Carlson, S. M. (2003). Executive function in context: Development, measurement, theory, and experience. Monographs of the Society for Research in Child Development, 68, 138–151.
• Carr, M. E., Moore, D. W., & Anderson, A. (2014). Self-management interventions on students with autism: A meta-analysis of single-subject research. Exceptional Children, 81(1), 28-44. doi: 10.1177/0014402914532235
• Cerny, B. A., ve Kaiser, H. F. (1977). A study of a measure of sampling adequacy for factor-analytic correlation matrices. Multivariate behavioral research, 12(1), 43-47.
• Coelho, V., Cadima, J., Pinto, A., Guimaraes, C. (2019). Self-regulation, engagement, and developmental functioning in preschool-aged children. Journal of Early Intervention, 41(2),105-124.
• Çarkçı, J. (2020). Sosyal bilimlerde ölçek geliştirme klavuzu. İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Çokluk, Ö. Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatislik spss ve lısrel uygulamaları, (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Davidov, M., & Grusec, J. E. (2006). Untangling the links of parental responsiveness to distress and warmth to child outcomes. Child Development, 77(1), 44-58. doi:10.1111/j.1467-8624.2006.00855.x
• Demirsöz, M., Zeynep, Ö., Yonar, H., Tekin, M. E., & Tekindal, M. A. (2021). Structural determination of the relationship between trait anxiety and personal indecisiveness for undergraduates of the faculty of veterinary medicine: The case of Selçuk University. Veteriner Hekimler Derneği Dergisi, 92(1), 60-75.
• Denham, S., Blair, K., DeMulder, E., Levitas, J., Sawyer, K., Auerbach-Major, S., & Queenan, P. (2003). Preschool emotional competence: pathway to social competence? Child Development, 74(1), 238–56.
• Diamond, A., Lee, C., Senften, P., Lam, A., and Abbott, D. (2019). Randomized control trial of Tools of the Mind: marked benefits to kindergarten children and their teachers. PloS One 14 (9), e0222447. doi:10.1371/journal.pone.0222447.
• Dignath-van Ewijk, C., & van der Werf, G. (2012). What teachers think about self-regulated learning: Investigating teacher beliefs and teacher behavior of enhancing students’ self-regulation. Education Research International, 2012, 1-10.
• Doğan, M. (2013). Doğrulayıcı faktör analizinde örneklem hacmi, tahmin yöntemleri ve normalliğin uyum ölçütlerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir. https://tez.yok.gov.tr/Ulusal Tez Merkezi.
• Duncan, G. J., Dowsett, C. J., Claessens, A., Magnuson, K., Huston, A. C., Klebanov, P., ... Japel, C. (2007). School readiness and later achievement. Developmental Psychology, 43(6), 1428–1446.
• Eisenberg, N., Smith, C. L., &Spinrad, T. L. (2011). Effortful control: Relations with emotion regulation, adjustment, and socialization in childhood. In K. D. Vohs & R. F. Baumeister (Eds.), Handbook of Self-Regulation: Research, Theory, and Applications (pp.263-283). New York, NY: The Guilford Press.
• Eisenberg, N., Valiente, C., & Eggum, N. D. (2010). Self-regulation and school readiness. Early Education and Development, 21(5), 681-698. doi:10.1080/10409289.2010.497451
• Espy K.A., McDiarmid, M.M., Cwik, M.F., Stalets, M.M., Hamby, A., & Senn, T.E. (2004). The contribution of executive functions to emergent mathematic skills in preschool children. Developmental Neuropsychology, 26, 465–486.
• Espy, K., & Bull, R. (2005). Inhibitory Processes in Young Children and Individual Variation in Short-Term Memory. Developmental Neuropsychology, 28(2), 669-688. doi:10.1207/s15326942dn2802_6
• Fuhs, M. W., Farran, D. C., & Nesbitt, K. T. (2013). Preschool classroom processes as predictors of children’s cognitive self-regulation skills development. School Psychology Quarterly, 28(4), 347. doi: 10.1037/spq000003
• Fukkink, R. G., and Lont, A. (2007). Does training matter? A meta-analysis and review of caregiver training studies. Early Child. Res. Q., 22 (3), 294–311. doi:10. 1016/j.ecresq.2007.04.005
• Gumora, G., & Arsenio, W. F. (2002). Emotionality, emotion regulation, and school performance in middle school children. Journal of School Psychology, 40, 395– 413.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (5. Baskı). Seçkin Yayınevi.
• Hair, J.F., Anderson, R.E., Tatham, R.L., Black, W.C., (1998). Multivar-iate Data Analysis, 5th ed. Prentice Hall.
• Hofmann, W., Schmeichel, B. J., & Baddeley, A. D. (2012). Executive functions and self- regulation. Trends in Cognitive Sciences, 16, 174-180. DOI:10.1016/j.tics.2012.01.006.
• Howse, R. B., Lange, G., Farran, D. C., & Boyles, C. D. (2003). Motivation and selfregulation as predictors of achievement in economically disadvantaged young children. Journal of Experimental Education, 71, 151–174.
• Karagöz Y. (2017). SPSS ve amos uygulamalı nicel-nitel karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler ve teknikler. Ankara: Sim Matbaası.
• Kline, R. B. (2011). Principle and practice of structural equation modeling (3rd ed.). New York, NY: Guilford.
• Kochanska, G., Coy, K. C., & Murray, K. T. (2001). The development of self-regulation in the first four years of life. Child Development, 72, 1091–1111.
• Koole, S.L., van Dillen, L.F., & Sheppes, G. (2011). The Self-Regulation of Emotion. In K.D. Vohs & R.F. Baumeister (Eds). Handbook of self-regulation: Research, theory, and applications (pp.22-40). New York: Guilford Press.
• Kurt, Şerife H., & Dikici Sığırtmaç, A. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin öz düzenleme becerisi ve öz-düzenlemeli öğrenmeyi destekleyen uygulamalarının sınıf yönetimi becerisi üzerine etkisi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5(1), 135–151. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202151245.
• Liew, J. (2012). Effortful control, executive functions, and education: Bringing selfregulatory and social-emotional competencies to the table. Child Development Perspectives, 6, 105-111.
• Matthews, J. S., Ponitz, C. C., & Morrison, F. J. (2009). Early gender differences in selfregulation and academic achievement. Journal of Educational Psychology, 101(3), 689–704. doi:10.1037/a0014240
• McClelland, M. M., & Tominey, S. L. (2011). Introduction to the special issue on self regulation in early childhood. Early Education & Development, 22(3), 355-359. doi:10.1080/10409289.2011.574265
• McClelland, M. M., Cameron, C. E., Connor, C. M., Farris, C. L., Jewkes, A. M., & Morrison, F. J. (2007). Links between behavioral regulation and preschoolers’ literacy, vocabulary, and math skills. Developmental Psychology, 43, 947–959.
• Merritt, E. G., Wanless, S. B., Rimm-Kauffman, S. E., Cameron, C., & Peugh, J. L. (2012). The contribution of teachers’ emotional support to children’s social behaviors and self-regulatory skills in first grade. School Psychology Review, 40(2), 141-159.
• Meydan, C. H., ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi amos uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Molfese, V. J., Molfese, P. J., Molfese, D. L. Rudasill, K. M., Armstrong, N, & Starkey, G. (2010). Executive function skills of 6–8 year olds: Brain and behavioral evidence and implications for school achievement. Contemporary Educational Psychology, 35(2), 116–125; doi: 10.1016/j.cedpsych.2010.03.004
• Nazlı, Z. (2008). Yapısal eşitlik modellemesi ile müşteri memnuniyet analizi: aydınlatma sektöründe bir uygulama (Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale. https://tez.yok.gov.tr/Ulusal Tez Merkezi.
• Olson, S. L., Bates, J. E., Sandy, J. M., & Schilling, E. M. (2002). Early developmental precursors of impulsive and inattentive behavior: from infancy to middle childhood. Journal of Child Psychology & Psychiatry & Allied Disciplines, 43(4), 435.
• Özdamar, K. (2002). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özdamar, K. (2011). Paket programlar ile istatistiksel veri analizleri. (8. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Perels, F., Merget‐Kullmann, M., Wende, M., Schmitz, B., & Buchbinder, C. (2009). Improving self regulated learning of preschool children: Evaluation of training for kindergarten teachers. British Journal of Educational Psychology, 79(2), 311-327. doi:10.1348/000709908X322875 Pianta, R. C., La Paro, K. M., & Hamre, B. K. (2008). Classroom Assesment Scoring System(CLASS) k-3 version. Baltimore, MD: Brookes.
• Plichta, S.B., & Kelvin, E. (2013). Munro’s statistical methods for health care research. New York:Wolters Kluwer.
• Ponitz, C. C., McClelland, M. M., Matthews, J. S., & Morrison, F. J. (2009). A structured observation of behavioral self-regulation and its contribution to kindergarten outcomes. Developmental Psychology, 45(3), 605-619. doi:10.1037/a0015365
• Ponitz, C., McClelland, M., Jewkes, A., Connor, C., Farris, C., & Morrison, F. (2008). Touch your toes! Developing a direct measure of behavioral regulation in early childhood. Early Childhood Research Quarterly, 23, 141–158
• Raver, C. C. (2012). Low-income children’s self-regulation in the classroom: Scientific inquiry for social change. American Psychologist, 67(8), 681-689. doi: 10.1037/a0030085
• Raver, C. C., Garner, P. W., & Smith-Donald, R. (2007). The roles of emotion regulation and emotion knowledge for children's academic readiness: Are the links causal? In R. C. Pianta, M. J. Cox, & K. L. Snow (Eds.), School readiness and the transition to kindergarten in the era of accountability (pp. 121–147). Paul H Brookes Publishing.
• Raver, C., Jones, S., Li Grining, C., Zhai, F., Bub, K., & Pressler, E. (2011). CRSP’s impact on low-income preschoolers’ preacademic skills: Self-regulation as a mediating mechanism. Child Development, 82, 362–378.
• Rencher, A.C. (2002). Methods of Multivariate Analysis, Second Edition, John Wiley & Sons, Inc.
• Rimm-Kaufman, S. E., Curby, T. W., Grimm, K. J., Nathanson, L., & Brock, L. L. (2009). The contribution of children’s self-regulation and classroom quality to children’s adaptive behaviors in the kindergarten classroom. Developmental Psychology, 45(4), 958-972. doi:10.1037/a0015861
• Rothbart, M. K., & Bates, J. E. (2006). Temperament. In W. Damon, R. M. Lerner(Series Ed.), & N. Eisenberg (Vol. Ed.), Handbook of Child Psychology: Vol.3. (6th Ed.) Social, Emotional, and Personality Development (pp. 99-166). New York: John Wiley & Sons Inc.
• Scherer, K. R. (1988). Criteria for emotion-antecedent appraisal: Areview. In Y Hamilton, G. H. Bower, & N. H. Frijda (Eds), Cognitiveperspectives on emotion and motivation (pp. 89-126). Norwell, MA:Kluwer Academic.
• Schubert ,A. L., Hagemann, D., Voss, A., & Bergmann, K. (2017). Evaluating the model fit of diffusion models with the root mean square error of approximation. Journal of Mathematical Psychology,77, 29-45.
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi (3. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Shogren, K. A., Faggella-Luby, M. N., Bae, S. J., & Wehmeyer, M. L. (2004). The effect of choice-making as an intervention for problem behavior: A meta-analysis. Journal of Positive Behavior Interventions, 6(4), 228-237. doi:10.1177/10983007040060040401
• Skibbe, L., Montroy, J., Bowles, R., & Morrison, F. (2019). Self-regulation and the development of literacy and language achievement from preschool through second grade. Early Childhood Research Quarterly, 46(2019), 240-251.
• Smith-Donald, R., Raver, C. C., Hayes, T., & Richardson, B. (2007). Preliminary construct and concurrent validity of the Preschool Self-regulation Assessment (PSRA) for field-based research. Early Childhood Research Quarterly, 22(2), 173-187.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları. 3 (6), 49-74.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlik (1. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Tabachnich, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics. (Fourth Edition). MA:Allyn&Bacon, Inc.
• Tavakol, M., Dennick, R. (2011). Making sense of Cronbach’s alpha. International Journal of Medical Education, 2, 53-55
• Toussi, M. T. M., Boori, A. A., & Ghanizadeh, A. (2011). The role of EFL teachers' self-regulation in effective teaching. World Journal of Education, 1(2), 39-48.
• Ursache, A., Blair, C., & Raver, C. C. (2012). The Promotion of self-regulation as a means of enhancing school readiness and early achievement in children at risk for school failure. Child Development Perspectives, 6(2), 122-128. doi:10.1111/j.1750-8606.2011.00209.x
• Vasseleu, E., Neilsen-Hewett, C., Ehrich, J., Cliff, K. ve Howard, S.J. ( 2021). Educator Beliefs Around Supporting Early Self-Regulation: Development and Evaluation of the Self-Regulation Knowledge, Attitudes and Self-Efficacy Scale. Frontiers in Education, 6, 1-14.
• Von Suchodoletz, A., & Gunzenhauser, C. (2013). Behavior regulation and early math and vocabulary knowledge in German preschool children. Early Education & Development, 24(3), 310–331. doi:10.1080/10409289.2012.693428
• Williams, K. (2018). Moving to the beat: Using music, rhythm, and movement to enhance self regulation in early childhood classrooms. International Journal of Early Childhood, 50(2018), 85-100.
• Williford, A. P., Vick Whittaker, J. E., Vitiello, V. E., & Downer, J. T. (2013). Children's engagement within the preschool classroom and their development of self regulation. Early Education & Development, 24(2), 162-187. doi:10.1080/10409289.2011.628270
• Williford, A.P., Vick Whittaker, J.E., Vitiello, V. E., & Downer, J.T. (2013). Children’s engagement within the preschool classroom and their development of selfregulation. Early Education and Development, 24(2), 162-187. DOI: 10.1080/10409289.2011.628270
• Yılmaz, B. (2018). Okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin öz-düzenlemeli öğretime ilişkin öz yeterliliklerinin ve öz-düzenlemeli öğretimi kullanımları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Aydın Üniversitesi, Aydın. https://tez.yok.gov.tr/Ulusal Tez Merkezi.
• Yılmaz, H. (2016). Okul öncesİ öğretmenlerinin öz-düzenleme düzeyleri ile kullandıkları öğretim uygulamaları düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/Ulusal Tez Merkezi.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 28–30 Eylül Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
• Zaslow, M., Tout, K., Halle, T., Whittaker, J. V., Lavelle, B., and Trends, C. US Department of Education. Office of Planning, Evaluation and Policy Development, US Department of Education (2010). “Toward the identification of features of effective professional development for early childhood educators. Literature review,” in Office of planning, evaluation and policy development. Available at: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED527140.pdf.