BEDENSEL ZARAR HÂLLERİNDE ÖDENECEK TAZMİNATIN BELİRLENMESİNDE ÖZEL BİR İNDİRİM SEBEBİ: ZARAR VERENİN MALÎ DURUMUNUN KÖTÜLEŞMESİ VE HAKKANİYET İNDİRİMİ

Yıl 2022, , 206 - 220, 30.06.2022

Mine Ercevahir

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1038311

Öz

Hukuka aykırı ve kusurlu bir fiil sonucu başkasının vücut bütünlüğünü ihlal suretiyle zarara sebep olan kimsenin bu zararı gidermekle yükümlü olması, yalnızca haksız fiil sorumluluğunun değil hakkaniyetin de bir gereğidir. Bu çerçevede; vücut bütünlüğünün ihlaline bağlı olarak gerçekleşen zararların tazminini ele alan çok sayıda düzenleme mevcuttur. Bu düzenlemelerden biri de Türk Borçlar Kanunu’nun 55. maddesindeki tazminatın miktarını esas alarak herhangi bir hakkaniyet indirimi yapılamayacağı yönündedir. Söz konusu düzenleme çerçevesinde; tazminat miktarının ve kapsamının belirlenmesine ilişkin 50 ve 51. maddeler, tazminat miktarının hangi hâllerde azaltılabileceği, hâkime tanınan takdir yetkisinin kapsamı ve indirimin yapılıp yapılmayacağına ilişkin 52. madde hükümleri, bedensel olarak zarar gören kişiye ödenecek tazminatta yapılacak indirimin hakkaniyete uygun olup olmadığı uzunca süre tartışılmıştır. Kanaatimizce; söz konusu indirim, hakkaniyet amaçlı olmayıp miktar esaslı keyfi indirimleri önlemek içindir ve sadece, zarar verenin tazminat ödemesi sonucunda ekonomik durumun kötüleştiği durumlarda uygulama alanı bulmaktadır. Bu sebeple söz konusu madde, sınırlı hâllerde uygulanmalı ve dar yorumlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Bedensel Zarar, Tazminat, İndirim, Hakkaniyet, Yoksulluk

Teşekkür

Bana bu konuda çalışma fikrini veren ve bu çalışmanın ortaya konuluş sürecinde desteklerini esirgemeyen hocam Sayın Ayşenur ŞAHİN CANER'e teşekkürlerimi sunarım.

REASON FOR A SPECIAL DISCOUNT IN DETERMINING THE COMPENSATION TO BE PAID IN CASE OF BODILY HARM: WORSENING FINANCIAL SITUATION OF THE PERSON RESPONSIBLE FOR THE LOSS AND EQUITY DISCOUNT

Öz

The liability of a person who causes damage by violating the bodily integrity of another person as a result of an unlawful and faulty act is not only a requirement of tortious act liability but also of equity. In this context, there are many regulations that deal with the compensation of loss caused by the violation of bodily integrity. One of these regulations is the regulation that no equity reduction can be made based on the amount of compensation in Article 55 of the Turkish Code of Obligations. Within the framework of the said regulation in question, Articles 50 and 51 on the determination of the amount of compensation and the scope of the compensation, in which cases the amount of compensation can be reduced, the scope of the discretion granted to the judge and the provisions of the article 52 on whether the reduction will be made, whether the reduction to be applied to the compensation to be paid to the physically injured person is equitable or not has been discussed for a long time. In our opinion, the said discount does not have a equitable purposes, but to prevents arbitrary discounts on the basis of quantity and it applies only in cases where the economic situation deteriorates as a result of the amount of the compensation paid. For this reason, the said article should be applied in specific situations and should be interpreted narrowly.

Anahtar Kelimeler

Bodily Harm, Compensation, Discount, Equity, Poverty

Kaynakça

• AKKURT, Nedim: “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Uygulayıcı Gözüyle Haksız Fiiller ve Tazminat”, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2011, Ankara Barosu Yasa İzleme Enstitüsü, 2012, s.41-126, http://www.ankarabarosu.org.tr (Erişim Tarihi: 20.12.2021).
• AKSAKALLI TEMEL, Rüken: Haksız Fiillerde Maddi Tazminatın Belirlenmesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019.
• ANTALYA, Gökhan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, (Cilt V/1,2), 2.Bası, Seçkin Yayın, Ankara, 2019.
• AYDIN ÖZDEMİR, Elif: Akit Dışı Sorumlulukta Maddî Zarar ve Tazmini, 1.Bası, Adalet Yayınları, 2013.
• BUDAK, Ali Cem/KARAASLAN, Varol: Medenî Usul Hukuku, 4. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
• ÇELEBİ, Funda: “Haksız Fiil Sorumluluğu (Unsurlar, Tazminat, Hukuka Aykırılığı Kaldıran Haller, Zamanaşımı, Yargılama)”, Borçlar Kanunu Genel Hükümler Konferansları II, Prof. Dr. İsmet Sungurbey’e Armağan Haksız Fiilerden Doğan Borç İlişkileri, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul, 2012, s.13-27.
• ÇELİK, Ahmet Çelik: “Can Zararlarının Tazminata Dönüştürülmesinde Sorunlar ve Yöntem Arayışları”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(3), 2016, s.765-802.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 23. Bası, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
• GÖNÜL KOŞAR, Günhan: Haksız Fiil Sorumluluğunda Kusur ve Etkisi, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, Ankara, 2020.
• GÜLEÇ UÇAKHAN, Sema: Maddî Tazminatın Esasları ve Hesaplanması, 8. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017.
• İNCEOĞLU, Mehmet Murat/PAKSOY, Meliha Sermin: “Bedensel Zararlarda ve Ölüm Halinde Zararın Belirlenmesi (TBK m.55)”, Journal of Yaşar University, 8(Özel), 2013, s.1383-1412.
• İYİMAYA, Ahmet: “Tazminatın Çokluğu Sorunu (Yahut Normatif Tazminattan Keyfi Tazminata Doğru)”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2(2), 1990, s.180-211.
• KAYIHAN Şaban/ÜNLÜTEPE Mustafa: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
• KURU, Baki: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usul Hukuku Ders Kitabı, 3. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
• NOMER, Haluk: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 17. Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• OĞUZMAN, M.Kemal/ÖZ Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt II, 15.Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
• PEKCANITEZ Hakan/ATALAY Oğuz/ÖZEKES Muhammet: Medenî Usûl Hukuku, 5. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
• ŞAHİN, Ayşenur: “Vücut Bütünlüğünün İhlalinden Doğan Zarar ve Tazmini” (Makale), Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(2), 2011, s.123-165.
• ŞAHİN, Mehmet Yaşar: Vücut Bütünlüğünün İhlali Halinde Zarar ve Maddi Tazminat Hesabı, 1. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2017.
• TİFTİK, Mustafa: Akit Dışı Sorumlulukta Maddi Tazminat, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1988, https://tez.yok.gov.tr (Erişim Tarihi: 10.12.2021).
• TOKER, Aylin: Haksız Fiilin ve Haksız Fiilden Doğan Maddi Tazminatın Unsurları, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2017.
• TOPGÜL Seda, “Türkiye’de Yoksulluk ve Kadının Yoksullaşması”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 2013, s.277-296.
• ÜNLÜTEPE, Mustafa: “TBK’nın 55/1. Maddesi Çerçevesinde Ölüm Hâlinde Uğranılan Zararların ve Bedensel Zararların Belirlenmesi”, Terazi Hukuk Dergisi,13(141), 2018, s.68-93.
• YILMAZ Ejder, Öğrenciler İçin Hukuk Sözlüğü, 6. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2013.