YARGITAY KARARLARI ÇERÇEVESİNDE VELAYETİN KULLANILMASI KENDİSİNE BIRAKILMAYAN TARAFIN ÇOCUĞU ZİYARET HAKKI

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 2, 259 - 284, 29.12.2018

Fulya Erlüle

https://doi.org/10.21492/inuhfd.468697

Cited By: 1

Öz

Uygulamada
Yargıtay ziyaret hakkının kapsamının belirlenmesinde, çocuğa ilişkin olarak
çocuğun yaşı, okul dönemleri, çocuğun sağlık durumu gibi kişisel özelliklerini
dikkate aldığı gibi; çocuk ile arasında kişisel ilişki kurulacak olan tarafın
durumunu da göz önünde bulundurmakta ve ziyaret hakkına sahip tarafın çalışma
koşulları, yerleşim yeri, yıllık izinleri, çocukla kişisel ilişki kurmak
isteyen ana veya babanın sağlık durumu, sosyal çevresi gibi olguları dikkate
almaktadır. Tarafların oturdukları yerin birbirlerine olan uzaklığı da Yargıtay
tarafından göz önüne alınmaktadır.

Boşanma
ile ilgili olarak uygulamada yaşanan sorunların başında boşanmanın çocuklara
ilişkin sonuçlarından birisi olan çocukların velayeti kendilerine bırakılmamış
olan ana ve babalarıyla kişisel ilişkilerinin düzenlenmesi gelmektedir. TÜİK’in
2016 verilerine göre, kesinleşen boşanma davalarından 109 bin 978 çocuk
etkilenmiş ve boşanan kişilerin % 28’i en az bir çocuğun velayetini almıştır.
Boşanmanın çocuk psikolojisi üzerinde yarattığı etkileri inceleyen
araştırmalar, boşanmanın çocuklar üzerinde yarattığı olumsuz sonuçlar arasında
en yıkıcı olanın ebeveynlerden birisi ile çocuk arasında mevcut olan ilişkinin
sona ermesi olduğunu göstermektedir. Bu nedenle boşanmadan sonra velayet hakkı
kendisine bırakılmayan ebeveyn ile çocuk arasındaki ilişkinin çocuğun yararına
uygun şekilde düzenlenip sürdürülmesi ayrı bir öneme sahiptir.

Ziyaret
sürelerinin kişisel ilişki kurma hakkının amacını gerçekleştiremeyecek derecede
kısa tutulduğu ya da ziyaret günlerinin geniş zaman aralıklarına dağıldığı
hallerde kişisel ilişkinin uygun nitelikte olduğundan söz edilemez. Nitekim
Anayasa Mahkemesinin vermiş olduğu 7.5.2015 tarihli bireysel başvuru kararında,
boşanma davası neticesinde başvurucuya sınırlı görüşme hakkı tanınmasının ve
kişisel ilişki konusundaki kısıtlamaların başvurucunun aile hayatına saygı
hakkına bir müdahale oluşturduğuna ve başvurucunun Anayasa’nın 20. maddesinde
güvence altına alınan aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine karar
verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Boşanma, velayet hakkı, ziyaret hakkı, aile hayatına saygı hakkı, çocukla kişisel ilişki kurulması, çocuğun yararı

THE RIGHT OF VISITING THE CHILD TO THE PARTY WHO HAS NOT BEEN GIVEN CUSTODY IN THE LIGHT OF SUPREME COURT DECISIONS

Öz

In practice, The Supreme Court takes the
factors in consideration such as child’s age, school period, child’s health,
the parties working conditions, place of settlement, annual leaves, health of
parents who wants to have relation with the child, social enviroment, and
remoteness of settlement places etc. in order to determine the content of right
of custody. The distance between parties’ residences is also taken into account
by the Supreme Court.

One of the major problem after divorcement is
the  right of visiting a child to the
party who has not been given custody. According to TUIK’s 2016 data, 109,978
children has been affected from divorce decision and % 28 of the divorcees got
at least one child’s custody. Research related to the effect of divorcement on
child’s psychology has shown that the most destructive effect of divorcement to
the child’s psychology is, the termination of the personal relation with one of
the parent. Accordingly, the relation between the child and the party who has
not been given custody shall be regulated according to the best interest of a
child.

Restricted time for the relation with the
child or spread of time to large period is considered as not suitable for
personal relations. Accordingly, Constitutional Court’s personal application
07.05.2015 dated decision held that, narrow visiting time and restriction of
personal relation is deemed to be an intervention to applicant’s family life
and is contrary to Art.20 of the Constitution.

Anahtar Kelimeler

Divorcement, right of custody, the right of visiting, the right of respect to the family life, establishing a personal relation with the child, the best interest of a child

Kaynakça

• AMREIN, Bernhard/GULER, Albert/HÄFELI, Cristoph, Mustersammlung zum Adoptions-und Kindesrecht, 4. Aufl., Zürich 2005.
• BLUM, Richard, Der Persönliche Verkehr mit dem unmündigen Kind gemäss Art. 273-275 ZGB (Besuchsrecht), Zürich 1983.
• BÖLÜKBAŞI, Özge, Çocuklarla Kişisel İlişki Kurulmasına Dair Kararların Tenfizi: Çocuklarla Kişisel İlişki Kurulmasına Dair Avrupa Sözleşmesi, EÜHFD, C. XV, S. 3-4 (2011), s. 268-287.
• BREITSCHMID, Peter, Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Zürich 2007.
• CANTIENI, Linius, Gemeinsame elterliche Sorge nach Scheidung, Eine emprische Untersuchung, Diss., Bern 2007.
• DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan/GÜMÜŞ, Alper, Türk Özel Hukuku, C. III, Aile Hukuku, 12. Bası, İstanbul 2016.
• ERLÜLE, Fulya, Çocuk İle Kişisel İlişki Kurulması, MÜHF-HAD, C.16, S.3-4, Y. 2010, s. 217-248.
• FRANKHAUSER, Roland, (Çev. Öztan, Bilge), Aile Krizinde Çocuğun Hakları, Ankara Barosu Dergisi, Y. 65, S. 4, Güz 2007), s.99-106.
• GENÇCAN, Ömer Uğur, Boşanma Tazminat ve Nafaka Hukuku, Ankara 2008. (Boşanma 2008).
• GENÇCAN, Ömer Uğur, Boşanma Tazminat ve Nafaka Hukuku, Ankara 2015. (Boşanma 2015).
• HAMMER-FELDEGES, Marianne, “Persönlicher Verkehr-Probleme der Rechtsanwendung für Vormundschaftsbehörden, Richter und Anwälte”, ZVW 1993, s.15-27.
• HEGNAUER, Cyril, “Persönlicher Verkehr-Grunlagen”, ZVW 1993, s. 2-14.
• HEGNAUER, Cyril, Berner Kommmentar, Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Band II, 2. Abteilung, Die Verwandschaft, 2. Teilband, Die Wirkungen des Kindesverhältnisses, 1. Unterteilband, Die Gemeinschaft der Eltern und Kinder, Art. 270-275 ZGB, Die Unterhaltspflicht der Eltern, Art. 276-295 ZGB, Bern 1997.
• HEGNAUER, Cyril, Vormundschaftsbehörde und persönlicher Verkehr. Ein Überblick, ZVW 1998, s. 169-179.
• KOÇ, Evren, Jülide/YILMAZ, Mahmut, Boşanma ve Çocuk, (Evlilik Biter Ebeveynlik Sürer), Ankara-2016.
• MAVİ, Ömer, İcra Takibiyle Çocukla Kişisel İlişki Kurulmasının Sebepleri, İcrada Uzmanın Rolü ve Çocuğun Durumu, TBB Dergisi, Sayı 74, 2008, s. 269-281.
• OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, “Boşanma Davalarında Çocuklara İlişkin Kararlar Bakımından Çocuğun Dinlenme Hakkı”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, C. II., İstanbul 2009, s. 1219-1242.
• ÖZBAY, İbrahim, Çocukla Kişisel İlişki Kurulmasına Dair İlamların İcrası, e-akademi, S. 84, Şubat 2009, erişim tarihi: 15.9.2018.
• ÖZTAN, Bilge, Aile Hukuku, 6. Bası, Ankara 2015.
• SCHNYDER, Bernhard, Die ZGB-Revision 1998/2000 (Personenstand, Eheschliessung, Scheidung, Kindesrecht), Zürich 1999.
• SCHWENZER, Ingeborg, Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Schweizerisches Zivilgesetzbuch I, Art. 1-456 ZGB (Herausgeber: HONSELL, Heinrich/VOGT, Nedim Peter/GEISER, Thomas), 3. Aufl., Basel-Genf- München 2006.
• SERDAR, İlknur, “Kişisel İlişki Kurma Hakkı”, Prof. Dr. Ünal Narmanlıoğlu’na Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 9, Özel Sayı: 2007, İzmir 2007, s. 739-781.
• SEROZAN, Rona, Çocuk Hukuku, 2. Basıdan Tıpkı Bası, İstanbul 2017.
• TATLIOĞLU, Kasım/DEMİREL, Nuri, Sosyal Bir Gerçeklik Olarak Boşanma Olgusu: Sosyal Psikolojik Bir Değerlendirme, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl:4, S.22, Mart 2016, s. 59-73.
• YILMAZ, Canan, “Yargıtay Kararları Işığında Çocukla Kişisel İlişki Kurulması”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni (MHB), Y. 35, S. 1, 2015, s. 103-141.