THE EFFECT OF THE DEATH OF ONE OF THE PARTIES ON THE EXECUTION OF PRIMARY OBLIGATIONS IN CONTRACTS FOR SERVICES

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 323 - 339, 31.12.2022

Pelin Çavdar , Sema Aydın

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1015544

Öz

The main point in contract for work and services, mandate and employment is to perform the obligation personally in accordance with the contract. Because in these contracts, the contract is concluded by taking into consideration the personality, ability and skill of the party relying on it. In this sense, Art.486 of the TCO regulates the contract of work and services on the subject, it is stipulated that the contract of work an services concluded by taking into account the personal characteristics of the contractor, the contract will automatically terminate with the death of the contractor. In the provision of Art.513 of the TCO, it is stated that the death of agent or the principle will automatically terminate the contract. This situation is also parallel in contract of employment. TCO Art.440 regulates that in the event of employee’s death, the contract of employment will automatically terminate. After the mentioned regulation, TCO Art. 440/f.2 regulates that the employment contracts established by taking into account the personal characteristics of the employer will automatically terminate with the death of the employer. In our study, detailed explanations will be made about how the death of one of the parties in work and services,, mandate and employment contracts will effect the primary obligations. In this sense, the effect of death on the primary obligations arising from the contract will be addressed according to the conclusion of the contract taking into account the personal characteristics of the parties.

Anahtar Kelimeler

Contract of Work and Services, Contract of Mandate, Contract of Employment, Death, Primary Obligation

İŞ GÖRME BORCU DOĞURAN SÖZLEŞMELERDE TARAFLARDAN BİRİNİN ÖLÜMÜNÜN ASLİ EDİM YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN İFASINA ETKİSİ

Öz

İş görme borcu doğuran sözleşmelerde asıl olan, borçlanılan edimin sözleşmeye uygun olarak şahsen ifa edilmesidir. Zira bu sözleşmelerde, tarafın kişiliği, yetenek ve becerisi göz önünde bulundurularak ve ona güvenilerek sözleşme akdedilmektedir. Bu bağlamda konuya ilişkin eser sözleşmesini düzenleyen TBK m.486 hükmünde, yüklenicinin kişisel özellikleri dikkate alınarak akdedilen eser sözleşmesinde, yüklenicinin ölümü ile sözleşmenin kendiliğinden sona ereceği hükme bağlanmaktadır. Konuya ilişkin TBK m.513 hükmünde de, vekilin veya vekâlet verenin ölümünün kural olarak vekâlet sözleşmesini kendiliğinden sona erdireceği kaleme alınmaktadır. Hizmet sözleşmesinde de durum farklı değildir. TBK m.440 açık bir şekilde işçinin ölümü halinde hizmet sözleşmesinin kendiliğinden sona ereceğini düzenlemektedir. Söz konusu düzenlemenin hemen sonrasında da TBK m.441/f.2 işverenin kişilik özellikleri dikkate alınarak kurulan hizmet sözleşmelerinin de işverenin ölümü ile kendiliğinden sona ereceğini düzenlemektedir. Çalışmamızda, eser, vekâlet ve hizmet sözleşmelerinde taraflardan birinin ölümünün sözleşmeden doğan asli borçlara nasıl bir etkisi olduğuna ilişkin ayrıntılı açıklamalar yapılacaktır. Bu bağlamda, sözleşmenin tarafların kişisel özelliklerinin dikkate alınarak akdedilmesine göre, ölümün sözleşmeden doğan asli borçlara etkisi incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Eser Sözleşmesi, Vekâlet Sözleşmesi, Hizmet Sözleşmesi, Ölüm, Asli Edim Yükümlülüğü

Kaynakça

• AKKANAT, Halil: Ölümün Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi, 1. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2004.
• AKYİĞİT, Ercan: “Ölüm ve İş İlişkisindeki Yeni Sonuçları”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (22), 2011, s. 32- 45.
• ALPAGUT, Gülsevil: “Türk Borçlar Kanununun Hizmet Sözleşmesinin Devri, Sona Ermesi, Rekabet Yasağı, Cezai Şart ve İbranameye İlişkin Hükümleri”, Legal İSGHD, 31(8), 2011, s.913-960.
• ALTAŞ, Hüseyin: Eserin Teslimden Önce Telef Olması, 1. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2002.
• ANTALYA, O. Gökhan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt I, 2. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara 2019.
• AVCI, Özgür: “Eser Sözleşmesinde Yüklenicinin Şahsen İfa Borcu”, MÜHF-HAD, 22(3), 2016, s.303-322.
• AYDOĞDU, Murat/KAHVECİ, Nalan: Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri (Sözleşmeler Hukuku), 2. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara 2014.
• BASKAN, Esra: “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Ölümün Hizmet Sözleşmesine Etkisi Ve Yeni Bir Tazminat: Ölüm Tazminatı”, TBB Dergisi, (104), 2013, s.55-72.
• BUZ, Vedat: Eser Sözleşmesinde Müteahhidin Eseri Tamamlama Borcunun İmkânsızlaşması”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. İlhan Öztrak’a Armağan, (1-2), 1994, s.23-40.
• BÜHLER, Theodor: Der Werkvertrag, Art.363-379 OR, Kommentar zum SchweizerischenZivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Kommentarzur 1. und 2. Abteilung (Art.1-529 OR), ZK-ZürcherKommentar, Band/Nr. V/2d, Zürich 1998. (BÜHLER, ZK)
• BÜYÜKAY, Yusuf: Eser Sözleşmesi, 1. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2013.
• CANİKLİOĞLU, Nurşen: İş Kanununun 10. Yılında Belirli Süreli İş Sözleşmesi İle Kısmi Süreli İş Sözleşmesi Ve Uygulamada Yaşanan Sorunlar, 10. Yılında 4857 Sayılı İş Kanunu (Uygulama Sorunları ve Çözüm Önerileri) Sempozyumu, Temmuz 2016, s.159-200.
• ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT, Talat: İş Hukuku Dersleri, 33. Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul 2020.
• DALCI ÖZDOĞAN, Nurcihan: “İfa Engelleri Hukukunda Amacın Gerçekleşmesi ve Amacın Ortadan Kalkması”, İNÜHFD, 9(2), 2018, s. 285-312.
• DEMİR, Banu: Sürekli Eser Sözleşmesi, 1. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara 2020.
• DURAL, Mustafa/SARI, Suat: Türk Özel Hukuku Cilt I, Temel Kavramlar ve Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri, 11. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2016.
• DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan/GÜMÜŞ Mustafa Alper: Türk Özel Hukuku Cilt III, Aile Hukuku, 14. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2019.
• DOĞAN, Gülmelahat: “Sürekli Borç İlişkilerinde Borçlunun Temerrüdü”, Ankara Barosu Dergisi, (4), 2014, s.385-413.
• EKMEKÇİ, Ömer, YİĞİT Esra: Bireysel İş Hukuku Dersleri, 2. Bası, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2019.
• EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 1.Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014. (EREN, Borçlar Özel)
• ERLÜLE, Fulya: Alt Vekâlet, Prof. Dr. Selahattin Sulhi Tekinay’ın Anısına Armağan, İstanbul 1999, s.259-269.
• ERMAN, Hasan: İstisna Sözleşmesinde Beklenilmeyen Haller (BK/365/2), 1. Bası, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul 1979.
• GÜMÜŞ, M. Alper: Borçlar Hukuku Özel Hükümler Cilt II, 3. Bası, Vedat Yayıncılık, İstanbul 2014.
• GÜRSOY, Kemal Tahir: Vekâlet Akdinin Ölüm Sebebiyle Sona Ermesi ve Sonuçları, Temsil ve Vekâlete İlişkin Sorunlar Sempozyumu, İstanbul 1977, s.1-34.
• HATEMİ, Hüseyin/SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdulkadir: Borçlar Hukuku Özel Bölüm, 1. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 1992.
• HAUSHEER, Heinz/FELLMANN, Walter: Der einfacheAuftrag Art.394-406 OR, SchweizerischesZivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, DieeinzelnenVertragsverhaltnisse, BK-BernerKommentar, Band/Nr. VI/2/4, Bern 1992. (HAUSHEER/FELLMANN, BK)
• HONSELL, Heinrich: KurzKommentar, Obligationenrecht, Basel, 2014. (HONSELL, KK)
• HONSELL, Heinrich/VOGT, Nedim Peter/WIEGAND, Wolfgang: BaslerKommentar, Obligationenrecht I, Art.1-529 OR, Basel 2007. (HONSELL/VOGT/WIEGAND, BSK)
• HUGUENIN, Claire/MÜLLER-CHEN, Markus: Vertragsverhaltnisse, Teil:2, Arbeitsvertrag, Werkvertrag, Auftrag, GoA, Bürgschaft, Art.319-529 OR, CHK-Handkommentar zum SchweizerPrivatrecht, 3, Basel 2016. (HUGUENIN/MULLER-CHEN, CHK)
• KARACA, Osman Umut: ”Eser Sözleşmesinin Yüklenicinin Ölümü veya Eseri Tamamlama Yeteneğini Kaybetmesi Sebebiyle Sona Ermesi”, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(16), 2018, s.91-104
• KAYIHAN, Şaban/ÜNLÜTEPE Mustafa: “Vekalet Sözleşmesinin Kendine Özgü Sona Erme Sebepleri”, FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3, 2014, s.171-212.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 20. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2016.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: “Müteahhidin Eseri Şahsen Yapma veya Kendi İdaresi Altında Yaptırma Borcu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 32(1), s.185-199.
• KOCAGİL, İpek: “İşçinin Ölümünün İş İlişkisi Bakımından Sonuçları”, MÜHF-HAD, 20(1), 2014, s.429-457.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip/HATEMİ, Hüseyin/SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdülkadir: Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Birinci Cilt, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, 6. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2014.
• KURŞAT, Zekeriya: “Eser ve Vekâlet Sözleşmelerinin Nitelendirilmesi Sorunu ve Nitelendirmenin Hükmü”, İÜHFM, LXVII(1-2), 2009, s.143-166.
• KURT, Leyla Müjde: Borçlunun Sorumlu Olmadığı Sonraki İmkânsızlık, (TBK m. 136), 1. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2016.
• MEIER-HAYOZ, Arthur/GAUTSCHI, Georg: Der Werkvertrag, Art.363-379 OR SchweizerischesZivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, DieeinzelnenVertragsverhaltnisse,BK-BernerKommentar, Band/Nr. VI/2/3, Bern,1967. (MEIER-HAYOZ/GAUTSCHI, BK)
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi/ASTARLI, Muhittin/BAYSAL, Ulaş: İş Hukuku Ders Kitabı, 6. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2014.
• OĞUZMAN Kemal/ÖZ Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt I, 16. Bası, Vedat Yayınları, İstanbul 2018.
• ÖZDEMİR, M. Erdem; “Yeni Borçlar Kanununun İş Sözleşmesinin Sona Ermesine İlişkin Hükümlerinin 4857 Sayılı Kanun Kapsamındaki İş İlişkilerine Etkisi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (27), 2012, s.25-46.
• ÖZKAYA, Eraslan: Vekâlet Sözleşmesi ve Kötüye Kullanılması, 2. Bası, Seçkin Yayınları, Ankara 2005.
• ÖZYÖRÜK, Sezer, İnşaat Sözleşmesi, Yapısı-Feshi, Borçlar Kanunu’nun 371. Maddesine Göre Feshin Sonuçları, 1. Bası, Kazancı Hukuk Yayınları, Ankara 1988.
• REİSOĞLU, Seza: Hizmet Akdi – Mahiyeti, Unsurları, Hükümleri, 1. Bası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1968.
• SARI, Suat: Vekâlet Sözleşmesinin Tek Taraflı Olarak Sona Erdirilmesi, 1.Bası, Beşir Kitabevi, İstanbul 2004.
• SEÇER, Öz: “Vekâlet Sözleşmesinin Vekâlete Özgü Sebeplerle Sona Ermesi”, İnÜHFD, 2, 2015, s.877-944.
• SEÇER, Öz: Eser Sözleşmesinin İşsahibi Tarafından Tam Tazminatla Feshi, 1. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara 2016.
• SOYER, M. Polat: “Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesine İlişkin “Yeni” Türk Borçlar Kanunu Hükümleri ve İş Hukuku Bakımından Önemi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, (22), 2011, s.12-21.
• SÜZEK, Sarper: İş Hukuku, 18. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 2018.
• ŞAFAK, Esma Elif: Teorik Boyutuyla İfa İmkânsızlığı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2019.
• TANDOĞAN, Haluk: Kusura Dayanmayan Sözleşme Dışı Sorumluluk Hukuku, 1. Bası, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara 1981.
• TANDOĞAN, Haluk: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt: II, 5. Bası, Vedat Yayıncılık, İstanbul 2010.
• TEKİNAY, S. Sulhi/AKMAN, Sermet/BURCUOĞLU, Haluk/ALTOP, Atilla: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 1993.
• TERCIER, Pierre/PICHONNAZ, Pascal/DEVELİOĞLU, H. Murat: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 1. Bası, Oniki Lehva Yayınları, İstanbul 2016.
• TUNCAY KAPLAN, Emine: “İşverenin Koruma Ve Gözetme Borcunun Kapsamı”, Kamu – İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 7(2), 2003, s.137-151.
• ÜREM, Müge: Eser Sözleşmesinde Erken Dönme, 1.Bası, Oniki Lehva Yayınları, İstanbul, 2017.
• YAVUZ, Cevdet: Türk-İsviçre ve Fransız Medeni Hukuklarında Dolaylı Temsil, 1. Bası, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1983.
• YAVUZ, Cevdet/ACAR, Faruk/ÖZEN Burak: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 9. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2014.
• YAVUZ, Cevdet/ACAR, Faruk/ÖZEN, Burak: Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), 16. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2019. (YAVUZ, ACAR, ÖZEN, Özel Hükümler)
• YÜREKLİ, Sabahattin: Türk Borçlar Kanununa Göre Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesi, 3. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016.
• ZEVKLİLER, Aydın/GÖKYAYLA, Emre: Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 17. Bası, Turhan Yayınevi, Ankara 2017.