THE EXAMINATION OF THE LEGAL PLURALISM IN TERMS OF THE PRINCIPLE OF RULE OF LAW

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 462 - 475, 31.12.2022

Ezgi Arslan

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1114249

Öz

The phenomenon of legal pluralism can be generally defined as the functioning of more than one normative order derived from different sources in a social field. Legal plurality theories take shape on their own definitions of this phenomenon and classify plural legal orders. In addition, they consider the relationship between classified plural legal orders and state law. Legal pluralism, whose theoretical framework is drawn in this way, is worth evaluating in many contexts. One of these contexts is the rule of law. In the simplest terms, the principle of the rule of law, which expresses the domination of law, not the pleasure of one or a few people in the state administration, has two dimensions: material and formal. Evaluating the phenomenon of legal pluralism within the framework of this principle requires that these two dimensions be dealt with separately. In addition, the phenomenon of legal pluralism should also be evaluated in terms of the functions of the rule of law principle. Main question to be asked in this evaluation is whether the rule of law principle requires a legal system with a state monopoly. In our opinion, the existence of plural legal systems cannot be considered a natural violation of the rule of law. After the requirements of the rule of law principle and the qualifications of the relevant plural legal systems have been revealed, a separate evaluation should be made for each concrete normative system. This study basically tries to determine the criteria for this evaluation.

Anahtar Kelimeler

Legal Pluralism, Rule of Law, Monopoly of Violence

HUKUKİ ÇOĞULLUK OLGUSUNUN HUKUK DEVLETİ İLKESİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Hukuki çoğulluk olgusu genel olarak, bir sosyal alanda çeşitli kaynaklardan doğmuş çok sayıda normatif sistemin işlerliği olarak tanımlanabilir. Hukuki çoğulluk teorileri, bu olguya dair kendi tanımları üzerinde şekillenir ve çoğul hukuk düzenlerini tasnif ederler. Yanı sıra, tasnif edilen çoğul hukuk düzenleri ile devlet hukuku arasındaki ilişkiyi ele alırlar. Bu şekilde teorik çerçevesi çizilen hukuki çoğulluk olgusu, birçok bağlamda değerlendirmeye değerdir. Bu bağlamlardan biri de, hukuk devleti ilkesidir. En basit ifadeyle devlet yönetiminde bir veya birkaç kişinin keyfinin değil hukukun egemen olmasını ifade eden hukuk devleti ilkesi, maddi ve biçimsel olmak üzere iki boyutludur. Hukuki çoğulluk olgusunun bu ilke çerçevesinde değrlendirilmesi de, bu iki boyut bakımından ayrı ayrı ele alınmasını gerektirir. Yanı sıra, hukuki çoğulluk olgusu, hukuk devleti ilkesinin fonksiyonları bakımından da değerlendirilmelidir. Bu değerlendirmede sorulacak temel soru, huuk devleti ilkesinin devlet tekelinde bir hukuk sistemini gerektirip gerektimediğir. Kanaatimizce, çoğul hukuk düzenlerinin varlığı, hukuk devleti ilkesinin doğal bir ihlali sayılamaz. Hukuk devleti ilkesinin gerekleri ve ilgili çoğul hukuk düzenlerinin nitelikleri ortaya konulduktan sonra, her somut normatif düzen için ayrıca bir değerlendirme yapılması gerekir. Bu çalışma, temel olarak bu değerlendirmenin kriterlerini belirlemeye çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hukuki Çoğulluk, Hukuk Devleti, Şiddet Tekeli

Kaynakça

• AYDIN HATİPOĞLU, Duygu: “Hukuki Çoğullukta İktidar Problemi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, LXXII(1), 2014, s.487-505.
• BARZILAI, Gad: “Beyond Relativism: Where Is Political Power in Legal Pluralism”, Theoretical Inquiries in Law, 9(2), 2008, s.395-416. (2008).
• BARZILAI, Gad: Communities and Law: Politics and Cultures of Legal Identities, The University of Michigan Press, Michigan 2003. (2003).
• BENDA-BECKMANN, Franz v.: “Citizens, Strangers and Indigenous Peoples: Conceptual Politics and Legal Pluralism”, Ed. F. von Benda-Beckmann, K. von Benda-Beckmann, A. Hoekema, Natural Resources, Environment And Legal Pluralism, Yearbook Law and Anthropology 9, 1997, s.1-42. (1997).
• BENDA-BECKMANN, Franz v.: “Who’s Afraid of LegaL Pluralism”, Journal of Legal Pluralism, 2002 – nr. 47. (2002), s.37-83.
• ÇULHAOĞLU, Metin: “Çoğulluk ve Çoğulculuk”, 15 Ekim 2010, BirGün, http://www.birgun.net/writer_index.php? category_code=1262359858&news_code=1287144396&year=2010&month=10&day=15#.UOSjmvl5MxA, 2 Ocak 2013.
• DESMET, Ellen: “Legal Pluralism and International Human Rights Law: A Multifaceted Relationship”, Human Rights Encounter Legal Pluralism: Normative And Empiricial Aproaches, Edt. Giselle Corradi, Eva Brems, Mark Goodale, Hart Publishing, 2017.
• DICEY, Albert V.: “Hukuk Devleti: Doğası ve Genel Uygulamalar”, Hukuk Devleti Hukuki Bir İlke Siyasi Bir İdeal, ed. Ali Rıza Çoban vd., Liberte Yayınları, Ankara 2008, s.25-40.
• DWORKIN, Ronald: A Matter of Principle, Harvard University Press, Cambridge, 1985.
• FORSYTH, Miranda: “A Typology of Relationships Between State and Non-State Justice System”, Journal of Legal Pluralism&Unoffical Law, 56, 2007, s.67-112.
• GRIFFITHS, John: “What is Legal Pluralism?”, Journal of Legal Pluralism, nr. 24, 1986, s.1-55. (1986)
• HAYEK, Friedrich A. von: “Hukuk Devleti: Doğası ve Genel Uygulamalar”, Hukuk Devleti: Hukuki Bir İlke-Siyasi Bir İdeal, Ed. Ali Rıza Çoban/Bilal Canatan/Adnan Küçük, Adres Yayınları, Ankara 2008, s.41-118.
• MARMOR, Andrei: “Hukuk Devleti ve Sınırları”, Hukuk Devleti Hukuki Bir İlke Siyasi Bir İdeal, ed. Ali Rıza Çoban vd., Liberte Yayınları, Ankara 2008, s.169-210.
• MARX, Karl: Kapital: Ekonomi Politiğin Eleştirisi, I. Cilt, Yordam Kitap, 9. Basım, Kasım 2016.
• MERRY, Sally Engle: “Legal Pluralism”, Law and Society Review, 22(5), 1988, s.869-896.
• RAZ, Joseph: “Hukuk Devleti ve Erdemi”, Hukuk Devleti Hukuki Bir İlke Siyasi Bir İdeal, Ed. Ali Rıza Çoban vd., Liberte Yayınları, Ankara 2008, s.149-168.
• RAZ, Joseph: The Authority of Law, Oxford University Press, Oxford, 2002.
• SANCAR, Mithat: Devlet Aklı Kıskacında Hukuk Devleti, İletişim Yayınları, İstanbul 2010.
• SANTOS de Sousa Boaventura: Toward a New Legal Common Sense, Law, Globalization and Emancipation, Elsevier, UK, 2002.
• SCHMITT, Carl: “Liberal Hukuk Devletinin İlkeleri ve Hukuk Devletinde Kanun Kavramı”, Hukuk Devleti Hukuki Bir İlke Siyasi Bir İdeal, ed. Ali Rıza Çoban vd., Liberte Yayınları, Ankara 2008, s.119-148.
• SEZGİN, Yüksel: “Theorizing Formal Pluralism: Quantification of Legal Pluralism for Spatio-Temporal Analysis”, Journal of Legal Pluralism&Unoffical Law, 50, 2004, s.101-118.
• STAYER, Joseph R.: On the Medieval Origins of the Modern State, Princeton University Press, 1970.
• TAMANAHA, Brian: “A Non-Essentialist Version of Legal Pluralism”, Journal of Law and Society, 27(2), June 2000, s.296-321.
• TAMANAHA, Brian: “The Rule of Law and Legal Pluralism in Development”, Hague Journal on the Rule of Law, 3, 2011, s.1-17. (2011).
• TAMANAHA, Brian: “Understanding Legal Pluralizm: Past to Present, Local to Global”, Sydney Law Review, 30, 2008, s.375-411. (2008)
• TWINING, William: General Jurisprudence, Understanding Law from a Global Perspective, Cambridge, 2009. (2009)
• TWINING, William: “Normative and Legal Pluralism: A Global Perspective”, Duke Journal of Comparative & International Law, 20(10), 2009, s.473-518. (2009/10)
• ÖZCAN, Mehmet Tevfik: Modern Toplum ve Hukuk Devleti, Tekin Yayınevi, İstanbul, 2017.
• ÖRÜCÜ, Esin: “Hukuk Sosyo-Kültürle Karşılaşınca: Kültürel Çoğulculuk, Hukusal Çoğulculuk ve Pragmatizm”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, LXIX(1-2), 2011, s.79-80.
• ÖZENÇ, Berke: Hukuk Devleti: Kökenleri ve Küreselleşme Çağındaki İşlevi, 2. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 2016.
• ÜYE, Saim: Teoride ve Pratikte Hukuki Çoğulluk, Turhan Kitabevi, Ankara 2013.