PROTECTION OF PLATFORM WORKERS’ RIGHTS: AN ASSESSMENT IN THE CONTEXT OF TURKISH LABOR LAW AND COMPARATIVE LAW

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 1, 49 - 59

Özgür Oğuz

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1593363

Öz

The digital transformation is revolutionizing the world of work, giving rise to new forms of employment, including platform work. Platform work is expected to play a significant role in the future of work, utilizing digital platforms to match labor supply and demand. As industries like tourism adapt to the digital age, employment opportunities are diversifying, with online platforms facilitating services such as accommodation, transportation, and food and beverage. The widespread adoption of platform work has presented challenges in safeguarding the labor and social security rights of platform workers. The traditional labor law framework struggles to classify platform workers, making it difficult for them to access the labor rights they are entitled to. This study aims to explore solutions for better defining the labor law status of platform workers and protecting their rights. By comparing legislation and court rulings related to the status of platform workers across different legal systems, this study identifies various legal approaches. Based on these findings, it proposes appropriate solutions to safeguard the rights of platform workers. The ultimate goal is to contribute to a clearer definition of the labor law status of platform workers, enabling better protection of their rights.

Anahtar Kelimeler

Platform work, Digital transformation, Labor rights, Social security, Legal status

PLATFORM ÇALIŞANLARININ HAKLARININ KORUNMASI: TÜRK İŞ HUKUKU VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUK BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Dijital dönüşüm, çalışma hayatını da dönüştürerek yeni çalışma türlerinin ortaya çıkmasına zemin hazırlamaktadır. Platform çalışması da bu yeni çalışma modellerinden biridir ve çalışma yaşamının geleceğinde önemli bir rol oynayacağı öngörülmektedir. Dijital ortamda iletişimin sağlandığı, esnek ve genellikle geçici olan platform çalışmaları, işgücü talebinin ve arzının dijital platformlar aracılığıyla eşleştirilmesi ile gerçekleşmektedir. Dijitalleşmenin etkisiyle turizm gibi sektörler de dijital dünyaya ayak uydurmakta ve istihdam çeşitleri çoğalmaktadır. Online platformlar aracılığıyla yapılan konaklama, ulaşım, yeme içme gibi hizmetler, platform çalışanlarının sayısında artışa neden olmaktadır. Platform çalışmasının yaygınlaşması, platform çalışanlarının iş ve sosyal güvenlik haklarının korunması açısından bazı zorluklara yol açmaktadır. Platform çalışanları bakımından geleneksel iş hukuku çerçevesinde bir sınıflandırılma yapılması güç olduğundan, platform çalışanlarının işçi haklarından yararlanmaları zorlaşmaktadır. Bu çalışmada, platform çalışanlarının iş hukukundaki statülerinin daha net bir şekilde belirlenmesi ve bu sayede haklarının korunması için gerekli çözümler ele alınacaktır. Farklı hukuk sistemlerinde platform çalışanlarının statüsüne ilişkin mevzuatlar ve yargı kararları karşılaştırılarak farklı hukuki yaklaşımlar belirlenecek ve bu sayede platform çalışanlarının haklarının korunması için uygun çözüm önerileri ileri sürülecektir. Bu çalışmanın sonucunda, platform çalışanlarının iş hukukundaki statülerinin daha net bir şekilde belirlenmesine ve bu sayede haklarının korunmasına katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Platform çalışma, Dijital Dönüşüm, İşçi hakları, Sosyal güvenlik, Hukuki statü

Kaynakça

• AKYİĞİT, Ercan: İş Hukuku, 14. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• ALPAGUT, Gülsevil: “Dijitalleşen Çalışma Yaşamında İş Sözleşmesinin Unsurları”, Ekonomik ve Teknolojik Gelişmelerin İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna Etkileri: Prof. Dr. Münir Ekonomi 85. Doğum Günü Armağanı, Ed. Kübra Doğan Yenisey, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021, s. 87-120.
• BAYCIK, Gaye/CİVAN, Orhan Ersun/TOLU YILMAZ, Hazal/BOSNA, Berrin: “Platform Çalışanlarını Yasal Güvenceye Kavuşturmak: Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1, 2021, s.713-801.
• BEYTAR, Erbil: “Platform Çalışması: Çalışan Statüsünün Belirlenmesi Sorunu”, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.8, S.1, 2023, s.239-266.
• DOĞAN, Sevil: İş Sözleşmesinde Bağımlılık Unsuru – Atipik İş İlişkileri Açısından Değerlendirilmesi, Seçkin Yayınları, 1. Baskı, Ankara, 2016
• EUROFOUND: Employment and Working Conditions of Selected Types of Platform Work, Publications Office of the European Union, 2018.
• EUROPEAN AGENCY FOR SAFETY AND HEALTH AT WORK: “A National and Local Answer to the Challenges of the Platform Economy in Italy”, 16 Şubat 2022, https://healthy-workplaces.osha.europa.eu/en/publications/national-and-local-answer-challenges-platform-economy-italy-0 (Erişim: 28.11.2024).
• EUROPEAN COMMISSION: Study to Gather Evidence on the Working Conditions of Platform Workers, VT/2018/032 Final Report, 2019.
• EUROPEAN COUNCIL/COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION: “Platform Workers: Council Confirms Agreement on New Rules to Improve Their Working Conditions”, 11 Mart 2024, https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2024/03/11/platform-workers-council-confirms-agreement-on-new-rules-to-improve-their-working-conditions/ (Erişim: 28.11.2024).
• FRESHFIELDS BRUCKHAUS DERINGER: Where Do the Platform Workers Stand? – Status and Protection in Europe and the US, Worklife 2.0.
• German Federal Labour Court: No. 9 AZR 102/201, 1 December 2020, Industrial Relations and Labour Law, “German Federal Labour Court Decision on the Case of a Crowdworker and Relative Salary”, https://industrialrelationsnews.ioe-emp.org/industrial-relations-and-labour-law-january-2021/news/article/german-federal-labour-court-decision-on-the-case-of-a-crowdworker-and-relative-salary (Erişim: 28.11.2024).
• GRANADO ARANZANA, Jennifer: “Classification of Platform Workers: Belgium Ahead of the Forthcoming European Framework”, Linklaters, 15 Aralık 2022, https://sustainablefutures.linklaters.com/post/102hyot/classification-of-platform-workers-belgium-ahead-of-the-forthcoming-european-fra (Erişim: 28.11.2024).
• GÜLNAR, Şeyda/GÖRMEZ, Yalçın: “İş Sözleşmesinin Unsurları, Özellikleri, Doğan Borçlar ve Sona Ermesi”, Gaziantep Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(1), 2024, s.119-134.
• GYULAVÁRI, Tamás: “Collective Rights of Platform Workers: The Role of EU Law”, Maastricht Journal of European and Comparative Law, 27(4), 2020, s.406-424.
• HOWE, Jeff: “The Rise of Crowdsourcing”, Wired Magazine, www.wired.com/2006/06/crowds/ (Erişim: 28.11.2024).
• JAURETT, Alexandre/GROSJEAN, Cécilia: “Platform Workers: Towards a European Agreement on the Employment Presumption”, White & Case LLP, 10 Nisan 2024, https://www.whitecase.com/insight-alert/platform-workers-towards-european-agreement-employment-presumption (Erişim: 28.11.2024).
• KUTLU, Merve: “Platform Çalışanlarının Hukuki Statüsü: Uber-Aslam ve Diğerleri Kararına İlişkin Bir Değerlendirme”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 25(2), 2021, s.271-310.
• KÜÇÜK, Doğukan: Türk İş Hukuku Bakımından Platform Çalışanları, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2023.
• PIRONE, Maurilio: “Bologna’s Riders: ‘It’s Not for Us but for Everyone!’”, Social Europe, 26 Haziran 2023, https://www.socialeurope.eu/bolognas-riders-its-not-for-us-but-for-everyone (Erişim: 28.11.2024).
• SÜZEK, Sarper/BAŞTERZİ, Süleyman: İş Hukuku, 24. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, Ekim 2024.
• The Supreme Court of the United Kingdom: Press Summary dated 19 February 2021, Uber BV and Others (Appellants) v Aslam and Others (Respondents), [2021] UKSC 5, on appeal from [2018] EWCA Civ 2748.
• TOLU YILMAZ, Hazal: Dijital Platform Çalışanlarının Hukuki Statüsü: İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Bakımından, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• Tribunal Supremo, Sala de lo Social, Madrid, 25.09.2020, E.4746/2019, K.805/2020. Una Mirada Crítica a las Relaciones Laborales: Employment Status of Platform Workers: National Courts Decisions Overview (Argentina, Australia, Belgium, Brazil, Canada, Chile, France, Germany, Italy, Netherlands, New Zealand, Panama, Spain, Switzerland, United Kingdom, United States & Uruguay), https://ignasibeltran.com/employment-status-of-platform-workers-national-courts-decisions-overview-argentina-australia-belgium-brazil-canada-chile-france-germany-italy-nederland-new-zealand-panama-spain-switzerl/#ita1 (Erişim: 28.11.2024).
• VAN OLMEN & WYNANT: “Brussels Labour Tribunal Qualifies Deliveroo Riders as Self-Employed”, 15 Aralık 2021, https://www.vow.be/en/node/296 (Erişim: 28.11.2024).
• VAN OLMEN, Chris: “Belgium: Labour Deal 2022: Better Protection for Digital Platform Workers”, L&E Global, 9 Aralık 2022, https://leglobal.law/2022/12/09/belgium-labour-deal-2022-better-protection-for-digital-platform-workers/ (Erişim: 28.11.2024).
• YARDIMCIOĞLU, Didem: Türk İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Mevsimlik İş Sözleşmesi, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• Yargıtay 10. HD., 14.03.1995, E.1995/2008, K.1995/2571. www.yargitay.gov.tr (Erişim: 28.11.2024).