Resimli Çocuk Kitaplarının MEB Okul Öncesi Eğitim Programındaki Temel Kavramlar Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 12 - 24, 31.12.2020

Döndü Neslihan Bay

Öz

Okul öncesi döneme yönelik yazılan resimli çocuk kitapları çocuklara kavramların kazandırılmasında önemli rol oynamaktadır. Resimli çocuk kitaplarının kavramları ne kadar içerdiği sorusu araştırmanın ortaya çıkış noktası olmuştur. Bu bağlamda resimli çocuk kitaplarında Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Programında yer verilen temel kavramların ne kadar yer aldığının ortaya konulması araştırmanın amacı olarak belirlenmiştir. Betimsel tarama modelinde yapılan araştırmada doküman inceleme yöntemi kullanılmış ve 140 resimli kitap, okul öncesi eğitim programında yer alan “Kavramlara Aylık Planda Yer Verme Durum Çizelgesi” ve araştırmacı tarafından geliştirilen “Kitap Bilgi Formu” kullanılarak incelenmiştir. Elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda resimli kitaplarda en fazla kırmızı (%12.9), küçük (%32.9), çok (%29.4), yukarı (%9.3), bir (%29.3), sıcak (%8.6), mutlu (%22.9), yeni (%9.3), sonra (%20.6) kavramlarına yer verildiği görülmüştür. Kavramların kategorilerine göre bakıldığında en fazla yer verilen kategorinin zaman (%96.4), en az yer verilen kategorinin ise geometrik şekil (%2.1) kategorisi olduğu belirlenmiştir. Resimli kitaplar temel kavramları bulundurma sayılarına göre değerlendirildiğinde kitapların çoğunluğunun 4-6 arasında (%32.1) kavram içerdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Resimli kitaplar, okul öncesi, kavram, kelime

The Review of Illustrated Children's Books in Terms of The Concepts Covered in MoNE Curriculum

Öz

Illustrated children's books written for preschoolers play an important role in the gain of the concepts for children. The question of “how much concepts do illustrated children's books contain” was the starting point of this research. Accordingly, the purpose of the research was set as revealing how much of the concepts covered by the Preschool Curriculum of the Ministry of National Education are included in the illustrated children's books. Document analysis method was used in the research that was designed according to descriptive survey model, and 140 illustrated books were analyzed by using “Scheduling of the Concepts in Monthly Plan” included in the pre-school education program and “Book Information Form” developed by the researcher. The obtained data were analyzed using descriptive methot. As a result of the research, illustrated books were observed to include the following concepts: red (12.9%), small (32.9%), much (29.4%), up (9.3%), one (29.3%), warm (8.6%), happy (22.9%), new (9.3%), and after (20.6%). Regarding the categories of the concepts, the category with the highest number of concepts was found to be time (96.4%), and the category with the lowest number of concepts was geometric shapes (2.1%). Regarding the number of basic concepts included in illustrated books, the majority of the books (%32.1) were observed to contain 4-6 concepts.

Anahtar Kelimeler

Illustrated books, preschool, concept, word

Kaynakça

• Akhtar, N., Jipson, J., & Callanan, M. A. (2001). Learning words through over hearing. Child Development, 72(2), 416–430.
• Alkan Ersoy & Bayraktar. (2015). Okul öncesi dönemde çocuk edebiyatı kavramı ve çocuk kitaplarının özellikleri. A., Turla (Ed.), Okul öncesi dönemde çocuk edebiyatı, (ss.9-41). Ankara: Hedef.
• Bulut, P. & Kuşdemir, Y. (2013). TÜBİTAK Tarafından Yayınlanan Çocuk Kitaplarının İçerik Özelliklerinin İncelenmesi. Turkish Studies, 8(12), 215-226.
• Charlesworth, R. & Lind, K. K. (2010). Math and Science for young children. Belmont, CA: Wadsworth, Cengage Learning.
• Coyne, M. D., Simmons, D. C., Kame’enui, E. J., & Stoolmiller, M. (2004). Teaching vocabulary during shared storybook readings: an examination of differential effects. Exceptionality, 12(3), 145-162.
• Dağlıoğlu, H. E., & Çamlıbel Çakmak, Ö. (2009). Okul öncesi çocuklarına yönelik yayınlanan hikaye kitaplarının şiddet ve korku öğeleri açısından incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 510-534.
• Demircan, C. (2006). TÜBİTAK çocuk kitaplığı dizisindeki kitapların dış yapısal ve iç yapısal olarak incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 12-27.
• Duncan, G. J., Dowsett, C. J., Claessens, A., Magnuson, K., Huston, A. C., Klebanov, P., Pagani, L. S., Feinstein, L., Engel, M., Brooks-Gunn, J., Sexton, H., Duckworth, K., & Japel, C. (2007). School readiness and later achievement. Developmental Psychology, 43(6), 1428–1446.
• Erdem, A. Ü., Aydos, E. H., & Çoban, A. (2017). Resimli çocuk kitaplarında yer alan olumsuz duygular ve karakterlerin kullandığı baş etme stratejileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 914-931.
• Fernald, A., Marchman, V. A., & Weisleder, A. (2013). SES differences in language processing skill and vocabulary are evident at 18 months. Developmental Science, 16(2), 234–248.
• Ganea, P. A., Pickard, M. B., & Deloache, J. S. (2008). Transfer between picture books and the real word by very young children. Journal of Cognition and Development, 9(1), 46–66.
• Genç, M. M., & Uyar, R. (2016). Resimli çocuk kitaplarının fene yönelik kavram, konu ve temalar açısından incelenmesi. Journal of International Social Research, 9(46), 600-607.
• Goldin-Meadow, S., Levine, S. C., Hedges, L. V., Huttenlocher, J., Raudenbush, S., & Small, S. (2014). New evidence about language and cognitive development based on a longitudinal study: hypotheses for intervention. American Psychologist, 69(6), 588–599.
• Gönen, M, Aydos, H., & Ertürk, G. (2012). Social skills in pictured story books. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 46, 5280-5284.
• Gönen, M., Katrancı, M., Uygun, M., & Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(160), 250-265.
• Gönen, M., Uludağ, G., Fındık Tanrıbuyurdu, E., & Tüfekçi, E. (2014). 0-3 yaş çocuklarına yönelik resimli çocuk kitaplarının özelliklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 126-139.
• Gönen, M., Yazıcı, D. N., Aydos, E. H., Öztürk, M., & Akbaş, S. C. (2014). A Study of Compatibility of Picture Storybooks Prepared for Children 3-8 Years Range in Early Childhood Period with the Indicators and Concepts Identified for Language and Cognitive Development in Ministry of Education 2013 Early Childhood Education Program. The Asian Conference on Education 2014. Osaka, Japan.
• Güleç, H. Ç. & Gönen, M. (1997). 1974-1993 yılları Arasında Türkçe Basılmış Olan Resimli Öykü Kitaplarının Resimlendirme ve Fiziksel Özellikleri Yönünden İncelenmesi. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 1(11), 42-53.
• Hirsch, E. D. 2006. Building knowledge: The case for bringing content into the language arts block and for knowledge-rich curriculum core for all children. American Educator, 30(1): 8–18.
• Hsiao, C. Y., & Shih, P. Y. (2015). The impact of using picture books with preschool students in Taiwan on the teaching of environmental concepts. International Education Studies, 8(3), 14-23.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Justice, L. M., Meier, J., & Walpole, S. (2005). Learning new words from storybooks: An efficacy study with at-risk kindergartners. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 36(1), 17–32.
• Kılıç, Z., Değirmenci, Ş., Ünsal, F. Ö., & Balat, G. U. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarına yönelik resimli çocuk kitaplarında yer alan temel kavramların incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (44), 424-441.
• Körükçü, Ö. (2012). Okul öncesi eğitime yönelik resimli çocuk kitaplarının bulunması gereken temel özellikler açısından incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 23-254.
• Marulis, L. M., & Neuman, S. B. (2010). The effects of vocabulary intervention on young children’s word learning: a meta-analysis. Review of Educational Research, 80(3), 300–335.
• MEB. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Mol, S. E., Bus, A. G., de Jong, M. T., & Smeets, D. J. (2008). Added value of dialogic parent–child book readings: a meta-analysis. Early Education and Development,19(1), 7–26.
• Mol, S. E., Bus, A. G., & de Jong, M. T. (2009). Interactive book reading in early education: A tool to stimulate print knowledge as well as oral language. Review of Educational Research, 79(2), 979–1007.
• Özbek, G. (2019). Temel matematiksel kavramların kazanılması. B. Durmaz (Ed.), Erken çocuklukta matematik eğitimi, (ss.73-88). Ankara: Pegem.
• Özkan Kılıç, Ö., Güleç, H., & Genç, S. Z. (2014). Okul öncesi dönem resimli öykü kitaplarının coğrafi kavramları içermesi yönünden incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 35-52.
• Robbins, C.& Ehri, L.C. (1994). Reading storybooks to kindergartners help them learn new vocabulary words. Journal of Educational Psychology, 86(1), 54-64.
• Scarborough, H. S., & Dobrich, W. (1994). On the efficacy of reading to preschoolers. Developmental Review, 14(3), 245–302.
• Turan, F., & Ulutaş, İ. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki resimli öykü kitaplarının özellikleri ile öğretmenlerin bu kitapları kullanma durumlarının incelenmesi. Hacettepe Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 21-45.
• Uyanık Balat, G. (2009). Anasınıfına devam eden çocukların cinsiyetlerine göre temel ilişkisel kavram bilgilerinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim. 34(153), 117-126.
• Uyanık, B. G. & Güven, Y. (2006). Temel kavram bilgilerinin okul öncesi eğitim alma ve kurumda kalma durumlarına göre karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 6(3), 923-945.
• Uyanık, Ö., & Kandır, A. (2010). Okul öncesi dönemde erken akademik beceriler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 3(2), 118-134.
• Veziroğlu, M. & Gönen, M. (2012). Resimli çocuk kitaplarının M.E.B. Okul Öncesi Eğitim Programı’ndaki kazanımlara uygunluğunun incelenmesi. Eğitim ve Bilim. 37(163), 226-238.
• Wasik, B. A., Hindman, A. H., & Snell, E. K. (2016). Book reading and vocabulary development: A systematic review. Early Childhood Research Quarterly, 37, 39-57.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.