Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Empati Yönelimleri İle Öz-Yeterlikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 112 - 125, 31.07.2021

İrem Şentürk , Çiçek Dilek Bakanay

Öz

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi öğretmen adaylarının empatik yönelimleri ile öz yeterlilikleri arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Bu araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeline göre yapılmıştır. Araştırmada kolay ulaşılabilen örneklem kullanılmıştır. 2019-2020 eğitim ve öğretim yılında bir özel üniversiteye devam eden Eğitim Fakültesi Temel Eğitim Bölümü Okul Öncesi Eğitimi Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 120 öğretmen adayı örneklemi oluşturmaktadır. Okul öncesi öğretmen adaylarının öz yeterliliklerini belirlemek için ‘Öğretmen Öz yeterlik Ölçeği’ (Tschannen & Hoy, 2001) kullanılırken empatik yönelimlerine yönelik veriler ise ‘Empatik Yönelimler Ölçeği’ (Önen & Koçak, 2013) ile toplanmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda analiz gerçekleştirilmiş ve veri grubunun yapısal özellikleri belirlenmiştir. Çalışmanın veri analizinde betimsel istatistiklerden yararlanılmış olup elde edilen veriler istatistik programı kullanılarak anlamlandırılmıştır. Örneklemin normal dağılımının olmasından dolayı araştırmada parametrik analizler kullanılmıştır. Empatik eğilimler ile öğretmenlik yeterlikleri arasındaki anlamlı ilişkiyi ortaya çıkarmak için de Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analizin sonucunda veri grubunda bulunan öğretmen adaylarının empatik yönelimleri ve öz yeterlilikleri arasında pozitif yönlü zayıf düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Bu sonuçtan yola çıkarak öğretmende varolan pek çok becerinin çocuklara geçtiğini düşünürsek öğretmen adaylarının öz yeterlilik seviyelerini yükseltmeleri sonucunda empatik eğilimlerinin de olumlu yönde gelişerek nesillere ulaşabileceği düşünülmektedir. Öğretmen yetiştirme programlarına öğretmen adaylarının bu özelliklerini kuvvetlendirebilecek eğitim programlarının eklenmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Erken Çocukluk Eğitimi, öz yeterlilik, empatik yönelim

Investigatıon Of Empathic Tendencies And Self-Competence Of Preschool Teacher Candidates

Öz

The purpose of this study is to determine the relationship between preschool teacher candidates' empathic orientation and self-efficacy. This research was conducted according to the relational survey model, one of the quantitative research methods. A convenience sample method was used in the study. The sample consists of 120 teacher candidates studying at the Department of Preschool Education Teaching, Department of Primary Education, Faculty of Education who attend a private university in the 2019-2020 academic year. While the "Teacher Self Efficacy Scale" (Tschannen & Hoy, 2001) was used to determine the self-efficacy of preschool teacher candidates, the data on their empathic orientation were collected with the "Empathic Orientation Scale" (Önen & Koçak, 2013). Analysis was carried out in line with the data obtained and the structural properties of the data set were determined. Descriptive statistics were used in the data analysis of the study, and the obtained data were interpreted using a statistics program. Due to the normal distribution of the sample, parametric analysis was used in the study. Pearson Correlation analysis was used to reveal the significant relationship between empathic tendencies and teaching competencies. As a result of the analysis, a weak positive relationship was found between the empathic orientation and self-efficacy of the teacher candidates in the data group. Based on this result, considering that many skills of teachers are passed on to children, it is thought that teacher candidates can develop their empathic tendencies positively and reach generations as a result of increasing their self-efficacy levels. It has been suggested to add training programs that can strengthen these characteristics of teacher candidates to teacher training programs.

Anahtar Kelimeler

Early childhood education, self-efficacy, empathetic orientation

Kaynakça

• Çapa, Y., Çakıroğlu, J., & Sarıkaya, H. (2005). Öğretmen Özyeterlik Ölçeği Türkçeye Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim - Ohio State University and Middle East Technical University, 74-81.
• Çelik, E., & Çağdaş, A. (2010). Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Empatik Eğilimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23-38.
• Çelik, E., & Çağdaş, A. (2010). Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Empatik Eğilimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 23-38.
• Öcal, K., & Şenel, E. (2016). Duygusal Zekanın Sosyal Destek Algısı Üzerindeki Etkisi: Öz Yeterlik İnancının Aracı Rolü. Sosyal Ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17(36), 138-154.
• Önen, A. S., & Koçak, C. (2013). Öğretmen Adayları İçin Empatik Yönelimler Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 947-964.
• Arseven, A. (2016). Öz Yeterlilik: Bir Kavram Analizi. Turkish Studies, 11-19 Fall 2016, 63-80.
• Bandura, A. (1995). Self-Efficacy in Changing Societies. Cambridge University Press, 1-46.
• Bellack, J. P. (1999). Emotional Intelligence: A Missing Ingrethent? Journal of Nursing Education, 3-4.
• Cooper, B. (2002). Teachers As Moral Models: The Role Of Empathy İn The Relationships Between Teachers and Their Pupils. Yayımlanmış Doktora Tezi. İngiltere: Leeds Metropolitan University.
• Dökmen, Ü. (1988). Empatinin Yeni Bir Modele Dayandırılarak Ölçülmesi ve Psikodrama İle Geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 155-190.
• Doğan, S., & Demiral, Ö. (2007). Kurumların Başarısında Duygusal Zekanın Rolü ve Önemi. Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(1), 209-230.
• Gündüz, B. (2013, Ağustos 23). Emotional İntelligence, Cognitive Flexibility and Psychological Symptoms İn Pre-Service Teachers. Global Journal of Psychology and Behavioural Education, 1, 12-20.
• Girgin, G. (2009). Öğretmen Adaylarında Duygusal Zekanın Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi- Çağdaş Eğitim (22), 131-140.
• Goleman, D. (1995). Duygusal Zeka Neden IQ'dan Daha Önemlidir? (2005 b., Cilt 29). (B. Seçkin Yüksel, Çev.) İstanbul: Varlık Yayınları.
• Ioannidou, F., & Konstantikaki, V. (2008). Empathy and emotional intelligence: What is it really about? International Journal of Caring Sciences, 1(3), 118-123.
• Kavrayıcı, C., & Bayrak, Ç. (2016, Ağustos). Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlik Algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(23), 623-658.
• Kesicioğlu, O. S., & Güven, G. (2014). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özyeterlik Düzeyleri İle Problem Çözme, Empati Ve İletişim Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5), 1371-1383.
• Kesicioğlu, O. S., & Güven, G. (2014). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Özyeterlik Düzeyleri ile Problem Çözme, Empati ve İletişim Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9-5, 1371-1383.
• Mutlu, T. O., Şentürk, H. E., & Zorba, E. (2014). Üniversite Öğrencisi Tenisçilerde Empatik Eğilim ve İletişim Becerisi. International Journal of Science Culture and Sport(1), 129-137.
• Pala, A. (2008). Öğretmen Adaylarının Empati Kurma Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 13-23.
• Ramana, T. V. (2013). Emotıonal Intellıgence And Teacher Effectıveness -An Analysıs. Emotıonal Intellıgence And Teacher Effectıveness, 2(2), 18-22.
• Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional Intelligence - Imagination, Cognition and Personality. Journal of Personality, 9, 185-211.
• Türkeç Aktaş, Y. (2012). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yeterlilik Düzeyleri. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Aydın, Türkiye: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (Cilt 6). Pearson New International Edition. Taner, P. O. (2017, Nisan 23). The Viewpoints of Instructors about the Effects of Teacher Education Programs on Prospective Teachers’ Affective Characteristics. Eurasian Journal of Educational Research, 105-120.
• Toran, M. (2017, Mart 10). An Analysis of Preschool Teachers’ Sense of Efficacy: A Case of TRNC. Journal of Education and Training Studies, 5(4), 121-131.
• Tschannen, M., & Hoy, A. W. (2001, Ekim). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education- Elsevier, 17(7), 783-805.
• Uyanık Balat, G., Çelebi, G., Yılmaz, H., & Gümüştekin, T. (2014). Duygusal Zekâ Ve Empatik Eğilim: Okul Öncesi Öğretmenleri Üzerine Bir Araştırma. Turkish Studies, 9(8), 893-901.
• Yılmaz, C., Fidan, Y., & Yıldıran, C. (2014). Duygusal Zeka Ve Örgüt İklimine Etkisi. Academic Platform- Business & Management Studies: An International Journal, 2(3), 243-261.