Romanya'dan Türkiye'ye Göçler (1934-1939)

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 14 - 33, 22.10.2022

Bilal Altan

Öz

Türkiye Cumhuriyeti göçmenlere, göçmen sorununa millî ve büyük bir dava açısından yaklaşmıştır. Devlet, göçmenlerin ülkeye faydalı birer fert haline gelmesi için her türlü fedakârlığı göstermiştir. Araştırmamıza konu olan 1934-1939 yılları arasındaki göçler, isteğe bağlı ve devlet destekli gerçekleşmiştir. Türkiye takip ettiği nüfus politikası ve ekonomik kalkınma hamleleri ile Romanya’dan Türk göçünü teşvik etmiş ve bu hususta Romanya Hükûmetince de gerekli kolaylık temin edilmiştir. Göçmen sevkiyatının tanziminde büyükelçiliklere talimat verilmesi, göçmen evlerinin yapılması, göçmen köylerinin kurulması, göçmenlere ziraat araçları, çift hayvanlarının temin edilmesi, toprak dağıtılması, göçmenlerin üretici hale getirilmeleri göçmen işlerinde takip edilen aşamalardır. Göçmen sevkiyatını yapan vapurlar önce tahaffuzhanelere getirilir, burada sıhhi işlemlerden geçirilir, konukevlerinde ağırlanır ve nihayetinde iskân bölgeleri olarak belirlenen il ve ilçelere gönderilmişlerdir. Cumhuriyet hükûmetlerinin göçmen sorununa hassasiyetle eğilmesi ve bu sorun karşısında yoğun çaba harcaması göçmenlerin ve göçmen sorununun dönem gazetelerinde sıklıkla ele alınmasına ortam hazırlamıştır. Bu çalışmada 1934-1939 yılları arasında Romanya’dan Türkiye’ye yapılan göçlerin hangi şartlar ve ortam içerisinde gerçekleştiği, göçmenlerin karşılaştığı sorunların ve kendilerine temin edilen imkânların neler olduğu ağırlıkla dönem gazeteleri ve arşiv belgeleri ışığında değerlendirmek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hamdullah Suphi Tanrıöver, Türkiye, Romanya, Göç, Göçmen, İskân

Imigration from Romania to Turkey (1934-1939)

Öz

The Turkish Republic has aproached immigrants and the imigration problem as a big national matter. The government has put big efforts to make immigrants beneficial individuals. According to our research the migrations happened between the years 1934-1939 have been optional and government supported. Following Turkey’s development and economical, Turkey has encouraged the migrations and the Romanian government have been on board with this policy. The procceses for migrations are as followed: the instructions given to the ambassador, housing of the immigrants, the creation of inmigrant villages, the providing of farming equipments, providing farming animals, land distribution, educating the immigrants to become producers. The steamers carrying the immigrants were firstly brought to the storehouses, here they go trough sanitary processes, they are hosted in guesthouses and finally are send to their respectfull settlement areas. The immigrants and the migration problem were all dealt with great delicacy because it was featured constantly in the newspapers. This research aims to evaluate the conditions of the immigrants migrating from Romania to Turkey and the environment of the immigrants from 1934 to 1939, the problems immigrants faced and the resources they with the help of newspapers and archives of the time being.

Anahtar Kelimeler

Hamdullah Suphi Tanrıöver, Turkey, Romania, Immigration, Migrant, Settlement

Kaynakça

• CCA, 30.10.0.0, 81/531/4. CCA, 30.10.0.0, 116/810/7. CCA, 30.10.0.0, 116/810/11. CCA, 30.10.0.0, 116/811/6. CCA, 30.10.0.0, 246/667/6. CCA, 30.10.0.0, 247/668/13. CCA, 30.18.1.2, 61/8/9. CCA, 30.18.1.2, 63/28/17. CCA, 30.18.1.2, 64/37/2. CCA, 30.18.1.2, 67/69/14. CCA, 30.18.1.2, 75/45/10. CCA, 30.18.1.2, 82/1/17. CCA, 30.18.1.2, 83/55/20.
• Akşam; Anadolu; Cumhuriyet; Haber; Halkın Sesi; Kurun; Resmi Gazete; Ulus; Ulusal Birlik (İzmir); Son Posta; Son Telgraf; Tasvir-i Efkâr; Türk Dili; Vakit; Yeni Asır; Zaman.
• Ağanoğlu, H.Y. (2001). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Balkanlar’ın makus talihi göç. Kum Saati Yayınları.
• Akkayan, T. (1979). Göç ve değişme. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Arı, K. (1995). Büyük mübadele Türkiye’ye zorunlu göç (1923-1925). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Aslan, Z. (2020). Türkiye’de göç ve göçmenler (1914-1960). Libra Yayınları.
• Atabay, M. (2012). 20’nci yüzyılda Türkiye ve Balkanlar (savaş, barış, göç ve dramın tarihi). Kriter Yayınları.
• Ayan, D. & Türkdoğan, B. (2005). Bulgaristan Türklerinin Türkiye’ye göçlerinin sosyal tarih açısından değerlendirilmesi. Türkiye Cumhuriyeti’ni ilgilendiren genel konular ile XIX. ve XX. yüzyıllarda Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Balkanlar’daki askerî, siyasî, iktisadî ve toplumsal ilişkileri içinde (s. 225-250). Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.
• Babuş, F. (2006). Osmanlı’dan günümüze etnik-sosyal politikalar çerçevesinde Türkiye’de göç ve iskân siyaseti ve uygulamaları. Ozan Yayınları.
• Çam, Y. (1998). İkinci Cihan Savaşı’nda Türkiye’ye göçler. İkinci Dünya Harbi ve Türkiye içinde (s. 309-316). Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.
• Dağıstan, A. (2002). Hamdullah Suphi’nin Romanya Büyükelçiliği ve Gagauz Türkleri. Atatürk Araştırma Merkezi, 18(54), 815-828.
• https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1675294
• Duman, S. (2015). Hamdullah Suphi Bey’in Romanya Büyükelçiliği döneminde Romanya Türkleri ile ilgili çalışmaları. Yeni Türkiye, 70, 5445-5452.
• Emgili, F. (2006). Cumhuriyet döneminde Balkanlar’dan Türkiye’ye yönelik göçler ve bu göçlerin toplumsal, ekonomik ve siyasî yönden etkileri. Türkiye Cumhuriyeti’ni ilgilendiren genel konular ile XIX. ve XX. yüzyıllarda Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Balkanlar’daki askerî, siyasî, iktisadî ve toplumsal ilişkileri içinde (s. 501-524). Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.
• Eren, A. C. (1966). Türkiye’de göç ve göçmen meselelerinin başlaması. Türk Dünyası, 1, 9-16.
• Eren, H. (1993). Cumhuriyet döneminde göç ve iltica II. Batı Trakya’nın Sesi, 53, 21-24. http://www.bttdd.org.tr/dosya/SAYI-53.pdf
• İpek, N. (2006). İmparatorluktan ulus devlete göçler. Serander Yayınları.
• Kaflı, K. (1966). Türkiye’ye göçler. Çeltüt Matbaacılık.
• Karasu, C. (2015). Romanya Türk basınında Atatürk döneminde Romanya’dan Türkiye’ye göçler. Yedinci uluslararası Atatürk kongresi içinde (s. 561-580 ). Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Kirişçi, K. (1999). Türkiye’ye yönelik göç hareketlerinin değerlendirilmesi. Bilanço 1923-1998: Türkiye Cumhuriyeti’nin 75. yılına toplu bakış içinde (s. 111-121). Tarih Vakfı Yayınları.
• Şahin, N. (2006). XIX. yüzyıl sonrasında Anadolu’ya yapılan göç hareketleri ve Anadolu coğrafyasındaki sosyo-kültürel etkileri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler, 8(1), 63-82.
• Ülküsal, M. (1966). Dobruca ve Türkler. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Yakut, K. (2015). Cumhuriyetin İlk Yıllarında Balkanlardan Türkiye’ye Yapılan Göçler. Yedinci uluslararası Atatürk kongresi içinde (s. 459-477 ). Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.