The Media's “Silence” Exam: The Reflection of Berat Albayrak's Resignation News to the Turkish Written Media in the Framework of an Economic-Political Approach

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 20, 175 - 212, 31.12.2021

Şükran Pakkan

Öz

It is one of the fundamental rights of the society to the news and its services. The realization can only be possible in a pluralistic and independent media environment. As the diversity of companies involved in the production and distribution access to information is limited. The monopolization of the media is therefore risky for democracy. This study ensures that the monopolization, news and ignorance from the political economy perspective of the media. Minister of Economy Berat Albayrak resigned worldwide on November 8 2019, the strategy of the newspapers is focused on the story strategy in Turkey. Turkey's most widely read 10 newspapers (Cumhuriyet, Sabah, Hürriyet, Sözcü, Milliyet, Posta, Yeni Şafak, Akşam, Takvim Korkusuz) on 9, 10 and 11 November were subjected to content analysis. A meaningful result has been reached in terms of the property relations and ideologies. This situation revealed that ideological polarization and capital relations had an effect on the decision of selection of news, and news according to the economic and political position should be questioned.

Anahtar Kelimeler

Monopolization, Political Economy, Berat Albayrak, Journalism, Media, Bias.

Medyanın “Suskunluk” Sınavı: Ekonomi-Politik Yaklaşım Çerçevesinde Berat Albayrak İstifa Haberinin Türk Yazılı Basınına Yansıması

Öz

Habere ve bilgiye erişim, kamuoyunun en temel haklarından biridir. Demokrasinin en temel şartı olan bu hakkın hayata geçmesi ise ancak, çoğulcu ve bağımsız bir medya ortamında mümkün olabilir. Medya içeriği üretimini ve dağıtımını üstlenen şirketlerin çeşitliliği azaldıkça, bilgiye erişim sınırlanır. Medyanın tekelleşmesi, demokrasi için bu yüzden risklidir. Bu çalışma medyanın ekonomi politik bakış açısından Türk medyasında yaşanan tekelleşmenin, haber içeriğine ve bilgi akışına etkisini ele almaktadır. Bu amaçla 66. Hükümet Döneminde Hazine ve Maliye Bakanı olarak görev yapan Ekonomi Bakanı Berat Albayrak’ın istifa haberini ele alışları açısından Türkiye’deki gazetelerin stratejisine odaklanılmıştır. İnceleme kapsamında toplam tirajı 1 milyon 200 bini bulan ve en çok okunan 10 gazetesinin Cumhuriyet, Sabah, Hürriyet, Sözcü, Milliyet, Posta, Yeni Şafak, Akşam, Takvim, Korkusuz 9-11 Kasım tarihlerindeki yayınları söylem analizine tabi tutulmuş, istifa haberi ile mülkiyet ve ideoloji ilişkisi açısından anlamlı bir sonuca ulaşılmıştır. Analizler ideolojik kutuplaşmaya ve sermaye ilişkilerinin haber seçme eleme kararı üzerinde etkili olduğunu, ayrıca medyanın ekonomik politik pozisyona göre haber verme işlevinin sorgulanması gerektiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tekelleşme, Ekonomi Politik, Berat Albayrak, Gazetecilik, Medya, Yanlılık.

Kaynakça

• Acar, N. O. (2013). Toplumsal Kontrol Mekanizmasını Tersine Çevirme Girişimi Olarak “Bio-Haber Talebi”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (19), 141-153.
• Adaklı, G. (2001). Yayıncılık Alanında Mülkiyet ve Kontrol. Ed. B. Keşanlıoğlu, S. Çelenk ve G. Adaklı, İçinde Medya Politikaları. Ankara: İmge Kitabevi.
• Bagdikian, B. (1992). The Media Monopoly. Boston: Beacon Press.
• BBC Türkçe. (2010). Gazeteciler Erdoğan korkusuyla otosansür uyguluyor. Erişim Adresi ve Tarihi: http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2010/11/101112_economist_turkey.shtml?print=1 ve 21 Nisan 2021.
• BBC Türkçe. (2020). Berat Albayrak istifa etti, siyasetçiler ne tepki verdi? Erişim Adresi ve Tarihi: https://web.archive.org/web/20201109153504/https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-54868257, 9 Kasım 2020.
• Bianet ve Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü. (2019). Medya Sahipliği İzleme Projesi, (MOM) Raporu, Erişim Adresi: https://turkey.mom-rsf.org/tr/medya/.
• Chomsky, N. (1999). Medya Gerçeği. Medya ve Etik. Ankara: İmge Kitapevi.
• Chomsky, N. (2017). Güç ve İdeoloji Üzerine Managua Dersleri. (Ş. Duran ve T. Doğan, Çev.) İstanbul: BGST Yayınları.
• Chomsky, N., Herman, E. S. (2012). Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği (Çev: Ender Abadoğlu), İstanbul: Bgst Yayınları.
• Van Dijk, A. T. (1993). “Principles of Critical Discourse Analysis”, London: Discourse & Society Sage (London. Newbury Park and New Delhi), vol. 4(2): 249- 283
• Golding, P. ve Murdock, G. (2002). Kültür, İletişim ve Ekonomi Politik. Çev: D. Beybin Kejanlıoğlu. İçinde Medya Kültür Siyaset. Der: Süleyman İrvan. (2. Baskı). Ankara: Alp Yayınevi (s. 59-97).
• Euractive Online. http://www.euractiv.com.tr/politika-000110/article/trk-medyasnda-oto-sansr-erdoana-protestoyu-grmediler-014900.
• Fallows, J. M. (1997). Breaking the news: How the media undermine American democracy. New York: Vintage.
• Gülsoy, D. (2005). Medyanın Alt Yapısına Muhalif Bir Yolculuk Noam Chomsky. Ed. N. Rigel, G. Batuş, G. Yücedoğan, ve B. Çoban, İçinde Kadife Karanlık 21. Yüzyıl iletişim Çağını Aydınlatan Kuramcılar (s. 139-191). İstanbul: Su Yayınevi.
• Herman, E. S. (2003). Pazarın Zaferi Ekonomi, Politika ve Medya Üzerine. (Z. Savan, Çev.) İstanbul: Pınar Yayıncılık.
• Işık, G., Börekci, O. (2009). Siyasetçi-Medya İlişkileri Bağlamında Bir İnceleme: “Deniz Feneri Örneği”, Gazi Üniversitesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (29), 53-81.
• Journo. (2020). “Berat Albayrak istifa haberleri: Eski medya sustu, ‘Yeni Medya’ coştu, uluslararası medya gazetecilik yaptı” Erişim Adresi ve Tarihi: https://journo.com.tr/berat-albayrak-istifa-haberleri ve 9 Nisan 2021.
• Kadıoglu, Z. K. (2018). Türkiye’de Medya Sahipliği Ekseninde Mülkiyet Yapılarındaki Değişimin Kronolojik Analizi (1950-2010). İnsan ve İnsan, 5(16), 100-120. DOI: 10.29224/insanveinsan.400126
• Kaya, R., Çakmur, B. (2010). “Politics and the Mass Media in Turkey”, Turkish Studies, 11: 4, 521-537
• Kazaz M ve Çoban M. (2005) Televizyon Haberleri ve Egemen Söylemin Yeniden Üretimi Sürecinde İdeoloji İnşa Stratejilerinin Kullanımı, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(2), 191-206.
• Mardin, Ş. (1990). Türk Siyasasını Açıklayabilecek Bir Anahtar: Merkez-Çevre İlişkileri. Türkiye’de Toplum ve Siyaset, 19, 35-77.
• Özer, Ö. (2011). Haber Söylem İdeoloji, Eleştirel Haber Çözümlemeleri, Konya: Literatürk Yay.
• Page, B. I. (1996). The mass media as political actors. PS: Political Science and Politics, 29(1), 20-24.
• Pakkan, Ş, (2020), Haberin “İdeolojik” Dönüşümü: 2015 Genel Seçimlerinde Yazılı Basında Yayınlanan Eleştirel Haberlerin Çözümlemesi, The Journal of Academic Social Science Yıl:8, Sayı: 111, Aralık 2020, s. 167-196
• Pitel, L. (2020). Turkish lira rebounds after Erdogan's son-in-law quits finance ministry. Financial Times. Erişim Adresi ve Tarihi: https://www.ft.com/content/f36843ca-db6f- 4a1e-810a-bd4694961e7e ve 15 Nisan 2021.
• Schlapp, H. (2000). Medya Uygulamaları Üzerine: Gazeteciliğe Giriş, İstanbul: Vestfalya Yayınları.
• Sholle, D. (1994). The theory of critical media pedagogy. Journal of Communicaiton Inquiry. 18:2 (Summer 1994) 8-29
• Sönmez, M. (2014). Dünden bugüne Türkiye’de medyanın ekonomi politiği. E. Arsan ve S. Çoban (Editörler), içinde Medya ve iktidar: Hegemonya, statüko, direniş (86-101).
• Şimşek S. (2009) Medya-Siyaset-İktidar Üçgeninde Medya Gerçeği, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 6(1), s.124-143
• Tekinalp, Ş., Uzun, R., (2013). İletişim Araştırmaları ve Kuramları, 4. Basım, İstanbul: Beta.
• Tokgöz, O. (2000). Temel Gazetecilik. Ankara: İmge Yayınları.
• TRT HABER. (2020). İletişim Başkanlığı: Berat Albayrak'ın görevden af talebi kabul edilmiştir. Erişim Adresi ve Tarihi: https://www.trthaber.com/haber/gundem/iletisim-baskanligi-berat-albayrakin-gorevden-af-talebi-kabul-edilmistir-529559.html , 9 Kasım 2020.
• Yaylagül, L. (2019). Eleştirel Ekonomi Politik Bakış Açısından Medyada Tekelleşme. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (48), 404-418.