MAQAM ANALYSIS OF ASHR-I SHARIF RECITED WITH WUJUHÂT IN QUR’ANIC RECITATION: THE EXAMPLE OF ISMAIL BIÇER

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 1, 229 - 247, 09.03.2024

Esra Yılmaz

https://doi.org/10.34082/islamiilimler.1449539

Öz

The first addressees of the revelation belonged to various tribes. Arabic was spoken by these tribes with their own dialects. Reading the Quran, which was revealed in the Arabic language, without errors, in a beautiful and understandable way, was among the issues that the Prophet gave importance to. Permission was given to the Prophet by Almighty Allah in order to ensure that the divine message of the Noble Qur'an reaches people in an understandable way. The Prophet conveyed this trace, which he received through Gabriel, to the companions. In addition, the Prophet praised the recitation of the Qur'an to be done with the most beautiful sound. Therefore, it is seen that he cares about both the application by understanding the Qur'an and the aesthetics of recitation. In this study, the historical process is considered primarily in the context of the science of qira'at. After brief information given about the Qira'at imams and narrators, the verses of Surat al-Hijr 86/87, which Ismail Biçer recited in the hijaz maqam with vecih, are discussed. After the related ashr-i sharīf recitation is notated and explained, the qira’at variants applied with maqam transitions are analysed separately. İsmail Biçer shows the common denominators of the two disciplines and at the same time, he presents representative reading by paying attention to the meaning in his recitation. While applying the wujuhāt in the recitation of the Qur'ān, he presents an artistic recitation example by presenting the applicability of different maqam passages in each version, not uniformly.

Anahtar Kelimeler

Qur, qira, reading differences of Qur’an, maqam, music, Ismail Biçer.

KUR’ÂN-I KERİM KIRÂATİNDE VÜCÛHÂT İLE TİLÂVET EDİLEN AŞR-I ŞERİF’İN MAKAMSAL ANALİZİ: İSMAİL BİÇER ÖRNEĞİ

Öz

Vahyin ilk muhatapları çeşitli kabilelere mensuplardı. Bu kabileler Arapçayı kendilerine mahsus lehçelerle konuşmaktalardı. Arap dili ile nazil olan Kur’ân-ı Kerîm’in hatasız, güzel ve anlaşılır okunması Hz. Peygamber’in önem verdiği hususlar arasında yer almaktaydı. Yüce Allah tarafından Hz. Peygamber’e Kur'ân-ı Kerîm’in ilahi mesajının insanlara anlaşılır şekilde ulaşmasını sağlamak amacıyla ruhsat verildi. Hz. Peygamber, Cebrail vasıtasıyla aldığı bu ruhsatı sahabilere nakletti. Ayrıca Hz. Peygamber, Kur’ân tilâvetini en güzel ses ve seda ile yapılmasını da övmekteydi. Dolayısıyla Hz. Peygamber’in hem Kur'ân’ı anlayarak uygulamayı hem de tilâvet estetiğini önemsediği görülmektedir. Bu çalışmada öncelikle kırâat ilminin tarihsel süreci anlatılarak, kırâat imamları ve râvileri hakkında kısaca bilgi verilmektedir. İsmail Biçer’in daha önce çalışılmamış olan vücûhât ile hicâz makamında tilâvet ettiği aşrı şerîf incelenmektedir. Biçer’in okuduğu Hicr Sûresi 86/87. ayetleri notaya alınıp makamsal olarak izahı yapıldıktan sonra makam geçkileriyle uygulanan kırâat vecihleri ayrı ayrı analiz edilmektedir. Biçer, Kur’ân kırâatinde vücûhâtları uygularken tek düze değil her bir vecihte farklı makam geçkilerinin uygulanabilirliğini bu tilâvetinde sunmaktadır. Biçer ilgili tilâvette kırâat ve mûsikî ilmini beraber uygulayarak her iki disiplinin de ortak paydalarını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân-ı Kerîm, kırâat, vücûhât, makam, mûsikî, İsmail Biçer.

Teşekkür

Çalışmanın gerçekleşmesinde desteklerini esirgemeyen Başakşehir Merkez Camii İmam Hatibi Kurrâ Hâfız Önder SOY’a ve çalışmadaki âşr-ı şerîfi notaya alan mûsikîşinas Ahmet Sadık KARA ve Mustafa Eren GÜZEL’e teşekkür ederim.

Kaynakça

• Ağırbaş, Abdulhekim. Kırâat Eğitim-Öğretim Geleneği ve Günümüzdeki Uygulamalar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2022.
• Akbal, Talip. Kur’ân-ı Kerîm ve İlm-i Kırâat Ders Notları. İstanbul: İlmiala Yayınevi, 2010.
• Akdemir, Mustafa Atilla. "Kırâat Eğitim ve Öğretiminde Uygulanan Metodlar". Tarihten Günümüze Kırâat İlmi. 605-618. Ankara: DİB Yayınları, 2015.
• Birışık, Abdülhamit. Kırâat İlmi ve Tarihi. İstanbul: Emin Yayınları, 2004.
• Buhârî, Ebu Abdullah Muhammed İbn İsmail. Sahih-i Buhârî ve Tercemesi, çev. Mehmed Sofuoğlu. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 1987.
• Büyük, İbrahim. İsmail Biçer’in Kur’ân Kırâatindeki Yeri. Kilis: Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Çakan, İsmail Lütfi. Sünen-i Ebû Dâvud Terceme ve Şerhi. İstanbul: Şamil Yayınevi, 1988.
• Çalışkan, Mehmet. “Kur’an’ın Nuzûlü ve Yedi Harf (el-Ahrufu’s-Seb’a) Meselesi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/1 (Ocak-Haziran 2005).
• Çetin, Abdurrahman. Kırâatların Tefsire Etkisi. İstanbul: Ensar Yayınları, 2012.
• Çetin, Abdurrahman. Kur'an-ı Kerim'in İndirildiği Yedi Harf ve Kırâatlar. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2005.
• Çollak, Fatih. Hafs Rivayetiyle Gelen Muhtelif ve Hüccetleriyle Âsım Kırâatı. İstanbul: Üsküdar Yayınevi, 1997.
• Dâvûdî, Muhammed b. Ali. Tabakâtü’l-Müfessirîn. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1983.
• Demirci, Naci. Abdurrahman Gürses'in Kırâat İlmi Eğitimindeki Yeri. Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Diyanet İşleri Başkanlığı Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Kırâat (Aşere-Takrîb) Eğitim Programı. PDF: DİB, 2014.
• https://diyanetakademi.diyanet.gov.tr/Documents/Kıraat%20(Aşere-Takrib)%20Programı%20-%202014.pdf
• Dinçer, Ferit. “Zürkânî’ye göre Ahruf-i Seb’a’nın Delil ve Faydaları”, Ağrı İslami İlimler Dergisi (2022), 46-64.
• Feyizli, Hasan Tahsin. Kırâat-i Aşere. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2018.
• Gazzâlî, Ebu Hamid Huccet'ül İslam Muhammed b. Muhammed. İhyâ u ‘Ulûmi’d-Dîn, çev. Ahmed Serdaroğlu. İstanbul: Bedir Yayınevi, 1975.
• Hamidullah, Muhammed. Kur'an-ı Kerim Tarihi. Çev. Mehmet Sait Mutlu. İstanbul: Yağmur Yayınevi, 1965.
• İbnü'l Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Alî b. Yûsuf. en-Neşr Fi'l-Kırâati'l-Aşr. thk. Ali Muhammed Dabba'. Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye.
• Karacehennem. “İsmail Biçer / Hicr Suresi 86-87 / Vücuh üzere”. YouTube. Yayın Tarihi 7 Mayıs 2007. https://www.youtube.com/watch?v=Frc1Q8e3mzE
• Karaçam, İsmail. Kur’an-ı Kerim’in Faziletleri ve Okunma Kaideleri. İstanbul: İFAV Yayınları, 2015.
• Karaçam, İsmail.. Kur’an-ı Kerim’in Nüzûlü ve Kırâati. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Vakfı Yayınları, 1995.
• Karaçam, İsmail. Kur’an-ı Kerim’in Nüzûlü ve Kırâatı. Konya: Nedve Yayınları, 1981.
• Koyunc, Recep. Kırâat İlmi ve Takrîb Usûlü. Konya: Çelik Yayınevi, 2018.
• Maşalı, Mehmet Emin. “Mushaf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31/254. Ankara: TDV Yayınları, 2020.
• Nesâî, es-Sünenü’l Kübrâ. çev. Zekeriya Yıldız. İstanbul: Ocak Yayıncılık, 2011.
• Pakdil, Ramazan. Ta'lim ve Tecvid ve Kırâat . İstanbul: İFAV Yayınları, 2014.
• Sofuoğlu, Mehmed. Sahih-i Buhârî ve Tercemesi. İstanbul: Ötüken Yayınları, 1987.
• Suyûtî, Ebü'l-Fazl Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr. el-İtkân fî ulûmi’l-Kur'ân. Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1987.
• Temel, Nihat. Kırâat ve Tecvid Istılahları. İstanbul: İFAV Yayınları, 1997.
• Tetik, Necati. “Kıraât Tedrisinde Rumuzât”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlahiyat Tetkikleri Dergisi (İLTED) 11 (1993), 425-431.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre es-Sülemi. el-Câmiü's-sahih. thk. Abdülvehhab Abdüllatif. Kahire: Matbaatü’l-Medeni, 1964.
• Topuzoğlu, "Tevfik Rüştü. Ebü'l-Esved ed-Düeli". TDV İslam Ansiklopedisi 10 (1994), 311-313.
• Yıldırım, Mustafa. Kırâat İlmine Giriş. İzmir: Tibyan Yayıncılık, 2013.
• Yıldız, Süleyman. “Erken Dönem Tecvid Kaynaklarına Göre Telaffuz Kusurları ve Düzgün Tilâvet Ölçüleri: Kurtubî ve İbnü’l-Bennâ Özelinde”, Tefsir Araştırmaları Dergisi 7/2 (Ekim 2023), 554-559.
• Zerkeşî, Bedreddîn Muhammed b. Abdullah. el-Burhan fi Ulumi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim. 1.Cilt. Beyrut: el-Mektebetü'l-Asriyye, 1391/1972.
• Zebidi, Abdullatif. Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecridi Sarih Tercemesi. Ankara: DİB Yayınları, 1985.
• Zürkânî, Muhammed Abdülazîm. Menâhilü'l-irfân fî Ulûmi'l-Kur'ân. Kahire: Dâru İhyai'l-Kütübi'l-Arabiyye, 1943/1362