Disiplinlerarası Yaklaşımla Sanal Uyuşturucu: FOMO

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 48, 22 - 33, 31.12.2021

Fikriye Çelik , Ayşe Zeynep Akkoyun

Öz

İnsanlık tarihi boyunca yaşanan her dönem kendi sınıflı yapısını inşa etmiş; toplumsal ilişkiler bu yapı çerçevesinde gelişim göstermiştir. Bugün içinde bulunduğumuz dijital çağ da ayrımın teknolojiyle ilişki üzerinden yapıldığı yeni bir sınıfsal yapı ortaya çıkarmış; yeni medya araçlarını kullanan ve kullan(a)mayan, dijital ortama doğuştan hakim olan ve ol(a)mayan, teknolojik gelişmelere ayak uyduran ve uydur(a)mayan olmak üzere “dijital yerliler” ve “dijital göçmenler”in oluşturduğu iki sınıf kurmuştur. Teknoloji çağına doğan, yeni dijital ortamlarda bulunmada zorluk yaşamayan ya da yeni bir teknolojik buluşu kullanmada herhangi bir öğrenim sürecine ihtiyaç duymayan sınıfı temsil eden “dijital yerliler”in yeni iletişim ortamlarına yatkınlık ve kullanım becerisini hayatın merkezine alacak kadar genişletmesi insanı internet bağımlılığı gibi yeni bağımlılık türleriyle tanıştırmıştır. Bu çağda temel insani ihtiyaç kabul edilen sosyal medyanın “her zaman” ve “her yerde”liğine; hızlı, değişken, etkileşim merkezli özellikleriyle ayak uyduran “dijital yerli” “FOMO” adı verilip kısaca “olan biteni kaçırma kaygısı” olarak tanım kazanan ve internet bağımlılığının tanı kriterlerinden biri olabilecek bir semptomla mücadele içinde yaşamaktadır. Literatür tarama tekniğiyle gerçekleşen bu nitel araştırmada “FOMO”yu disiplinlerarası yaklaşımla ele alıp çevrimiçi davranış biçiminde yaşanan bağımlılık eksenli dönüşümü somutlaştırmada yeni bir kapı açarak kavramı alanyazına kazandırmak amaçlanmaktadır. Ayrıca araştırmanın internet ve sosyal medya bağımlılığıyla ilgili yapılacak bundan sonraki çalışmalar için öncü niteliğinde olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

FOMO, Sosyal Medya, Sosyal Psikiyatri, Sanal Uyuşturucu, Anksiyete

Kaynakça

• Arısoy, Ö. (2009). “Internet Addiction and Its Treatment”, Current Approaches In Psychıatry, 1: 55-67.
• Beard, K.W. and E.M. Wolf (2001). “Modification in the proposed diagnostic criteria for Internet addiction”, Cyber Psychology&Behavior, 4(3): 377-383.
• Block, J. J. (2008). “Issues for DSM-V: Internet Addiction”, Am J Psychiatry, 165: 306-307.
• Castells, M. (2009). Communication Power. New York: Oxford University Press.
• Dağ, S. “Teknolojinin Zararları”, http://www.serdardag.com.tr/teknolojinin-zararlari/ , Erişim Tarihi: 21.10.2021.
• Eraslan, L. (2016). Sosyal Medyayı Anlamak/ Bir Sosyal Medya Rehberi. Ankara: Nobel Yaşam.
• Fendoğlu, H. T. (2019). https://www.tihek.gov.tr/kategori/aile-sempozyumu-tebligler/ , Erişim Tarihi: 21.10.2021.
• Jarvis, J. (2012). E-Sosyal Toplum/ Dijital Çağda Sosyal Medyanın İş ve Gündelik Hayata Etkisi. Çev. Çağlar Kök. İstanbul: MediaCat Kitapları.
• Ko, C.H., Yen, J.Y., Chen, C.C., Chen, S.H. and C.F. Yen (2005). “Proposed diagnostic criteria of Internet addiction for adolescents”, J NervMentDis, 193:728-733.
• Köroğlu, E. (2007). Psikiyatri Temel Kitabı. Ankara: HYB Basım Yayın.
• McLuhan, M. (1994). Understanding Media. London: The MIT Press Cambridge.
• Maslow, A. H. (1943). “A Theory of Human Motivation”, Psychological Review, 50, 370-396.
• Oxford (2013). https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/fomo.
• Shapira, N.A., Goldsmith, T.D., Keck, P.E. Jr., Khosla, U.M. and S.L. McElroy (2000). “Psychiatric features of individuals with problematic internet use”, Journal of Affective Disorders, 57(1 -3): 267-272.
• Öztürk, Ö., Odabaşıoğlu, G., Eraslan, D., Genç, Y. ve Ö. A. Kalyoncu (2007). “Internet addiction: Clinical aspects and treatment strategies”, Journal of Dependence, 8: 36-41.
• Öztürk, O. ve A. Uluşahin (2015). Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Prensky, M. (2001). “Digital Natives, Digital Immigrants”, On the Horizon, 9 (5), 1-6.
• Sabah (2014). “Twitter ve Facebook sağ beyni bitiriyor”, https://www.sabah.com.tr/saglik/2014/01/13/facebook-ve-twitter-sag-beyni-pasiflestiriyor, Erişim Tarihi: 21.10.2021.
• Tarhan, N. (2014). https://www.nevzattarhan.com/yeni-sanal-hastalik-fomo.html, Erişim Tarihi: 21.10.2021.
• Yen, J.Y.Y, Ko, C.H, Yen, C.F., Wu, Y.H. and M.J. Yang (2007). The Comorbid Psychiatric Symptoms of Internet Addiction: Attention Deficit and Hyperactivity Disorder (ADHD), Depression, Social Phobia and Hostility. J Adolescent Health, 41: 93-98.
• Young, K.S. (1999). Internet addiction: Symptoms, evaluation and treatment. In: L. Vande Creek, T Jackson. Ed. Internet addiction: A source book Sarasota. FL: Professional Resource Press, 19-31.