Filistin Taksim Planı ve İngiliz Manda İdaresinin Sona Ermesinin Cumhuriyet ve Ulus Gazetelerine Yansımaları (1947-1948)

Yıl 2021, Sayı: 8, 44 - 62, 16.11.2021

Mehmet Ali Duran

Öz

Tarihî süreç içerisinde Filistin sadece Orta Doğu’da değil dünyada da kalıcı izler bırakan pek çok olaya sahne olmuştur. Özellikle I. Dünya Savaşı sonrasında Filistin’in İngiliz Manda İdaresi altına girmesi, bölgedeki taşları yerinden oynatmıştır. Bu süreçte bir yandan Filistin’e doğru yaşanan yoğun Yahudi göçü, diğer yandan Arapların göçlere olan tepkisi ve tarihsel vatan vurgusu bölgedeki çatışmaları da beraberinde getirmiştir. Yaşanan bu durum Filistin meselesinin çözülmesi için birtakım planların gündeme gelmesine neden olmuştur. II. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla birlikte bölgedeki çatışmalar nispi olarak zayıflamış olsa da savaş sonrası tekrar başlamıştır. II. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birlikte Filistin’in geleceğinin belirlenmesi meselesi Birleşmiş Milletlerin gündemine alınmıştır. BM Genel Kurulu 29 Kasım 1947’de Filistin’in bir Yahudi ve bir Arap devletine taksim edilmesi yönünde karar vermiştir. Yahudilerce taksim planı kabul edilmiş olsa da Filistinliler, komşu Arap devletleri ve Arap Birliği bunu reddetmiştir. Ayrıca Türkiye, Arap ülkeleriyle aynı safta yer alarak 1947 Taksim Kararı’nı reddetmiş ve Filistin’in bir bütün olarak Filistinlilere ait olduğu yönünde tavır almıştır. 14 Mayıs 1948 gecesi İngiliz Manda İdaresi yönetiminin tamamının Filistin’i terk etmesiyle beraber buradaki yirmi sekiz yıllık İngiliz mandası sona ermiştir. Aynı gün, Filistin’deki Yahudi yerleşimciler tek taraflı olarak İsrail Devleti’nin bağımsızlığını ilan etmiştir. Bu makalede Filistin’in Birleşmiş Milletler tarafından taksim kararı ve İngiliz mandasının sona ermesinin Cumhuriyet ve Ulus gazetelerine yansımaları ele alınmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Yapılan çalışmada; Ocak 1947’den Mayıs 1948 kadar geçen yaklaşık on yedi aylık süreçte, Cumhuriyet ve Ulus gazetelerinin konu ile yakından ilgilendiği, haber başlıklarının yanı sıra köşe yazılarında da bu konunun sık sık işlendiği ve özellikle Ömer Rıza Doğrul’un köşe yazılarında bu konunun sürekli ele alındığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Filistin, Birleşmiş Milletler Taksim Kararı, Yahudi, İngiliz Manda İdaresi, Ulus Gazetesi, Cumhuriyet Gazetesi

Partition Plan for Palestine and Reflections of the End of the British Administration on Cumhuriyet and Ulus Newspapers (1947-1948)

Öz

In the history, Palestine witnessed many events which left a mark not only for Middle East but also all around the world. Especially the fact that Palestine fell into British mandate after World War I brought about radical changes in the region. In this process, the massive migration to Palestine by the Jews along with the reactions of Arabs against the migration and historical homeland emphasis brought about conflicts in the region. Therefore, certain plans were raised so as to solve the Palestine issue. Although the conflicts in the region decreased relatively with the start of World War II, they revived after the end of the war. With the end of World War II, the future of Palestine was included into United Nations’ agenda. UN General Assembly decided on November 29th, 1947 that Palestine was to be split into Jewish and Arab states. Although the Jews accepted that plan; the Palestinians, neighboring Arab states and the Arab Union rejected it. Moreover, Turkey took the same side with the Arab states rejecting 1947 Partition Resolution and took a position that Palestine as a whole belongs to the Palestinians. In the night of May 14th, 1948, the 28-years British mandate in the region ended when all British Mandate Management left Palestine. On the same day, the Jewish residents in Palestine declared the one-sided independence of Israel. In this article, reflections on Cumhuriyet and Ulus magazines about UN split plan for Palestine and ending of British Mandate Management are discussed. Document review as qualitative research methodology is used in this study. It is identified in this study that in the process of almost seventeen months from January 1947 to May 1948, Cumhuriyet and Ulus newspaepr were closely interested in the subject and moreover, it was frequently handled in the columns along with headlines especially in the columns by Ömer Rıza Doğrul consistently.

Anahtar Kelimeler

Palestine, the United Nations Split Decision, Jewish, British Mandate Management, Ulus Magazine, Cumhuriyet Magazine

Kaynakça

• Duran, M. Ali. “Filistin Taksim Planı ve İngiliz Manda İdaresinin Sona Ermesinin Cumhuriyet ve Ulus Gazetelerine Yansımaları (1947-1948).” İsrailiyat: İsrail ve Yahudi Çalışmaları Dergisi, no. 8 (Yaz 2021): 44-62.