Öz
Ülkeler mali çıkarlarını korumak amacıyla vergi açığı düzeyine göre vergi sistemlerini yeniden gözden geçirirler. Toplanamayan vergi gelirleri nedeniyle devlet gelir ihtiyacını karşılama yollarını arar. Vergi açığı, gelirin eksik beyan edilmesi, vergilerin eksik ödenmesi ve vergi beyannamesi verilmemesi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Ancak, devletin hizmet ve harcamalarından memnuniyetsizlik, kasıtsız hatalar, vergi mevzuatının karmaşıklığı ve kayıt dışı ekonomi açığın oluşmasında etkili olmaktadır. Devlet vergi açığını ölçerek ödenecek toplam gelirin kimden tahsil edilmesi gerektiğini bilir ve o alana odaklanır ve sorunlu alanlara çözüm üretir. Yüksek derecede vergi uyumu sağlanabildiği taktirde vergi açığı azalır.Vergiye uyum, vergiye karşı tutum ve davranışlara göre şekillenir. Vergi uyumunu olumsuz etkileyen durum ve faktörlerin belirlenmesi vergi açığı probleminin çözümünde önem arz etmektedir. Söz konusu açığın azaltılması için vergi uyumunu etkileyen faktörlerin tespiti gereklilikler arasındadır. Bu çalışmada vergi gelirlerinde kayıpların yaşanmaması için vergi uyumunu etkileyen faktörler incelenerek vergi açığı açısından durum değerlendirmesi yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akdoğan, A. (1997). Kamu maliyesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
- Akdoğan, T. (2022). Dijitalleşmenin vergi uyumuna etkisi: Sakarya ili saha çalışması. Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
- Akın, E. & Kahraman, A. (2014). Vergi affı iyi mi, kötü mü?. KPMG Vergi, 19, 61-63.
- Aktan, C. C. (2018). Vergileme vergi teorisi ve politikası. (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Aktan, C. C., Dileyici, A. G. D. & Saraç, A. G. Ö. (2003). Osmanlı tarihinde vergi isyanları II. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1), 1-25.
- Alm, J. & Torgler, B. (2006). Culture differences and tax morale in the United States and in Europe. Journal of Economic Psychology, 27 (2), 224-246.
- Alm, J., Mckee, M. & Beck, W. (1990). Amazing grace: Tax amnesties and compliance. National Tax Journal, 43 (1), 23-37.
- Andrejovská, A., Konečná, V., & Hakalová, J. (2020). Tax gap as a tool for measuring vat evasion in the Eu countries. Ad Alta: Journal of Interdisciplinary Research, 10 (2), 8-13.
- Arslan, A. ve Aydın, A. (2021). Ethics and tax ethics: A Theoretical evaluation in terms of wagner's taxation principles. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 85-97.
- Arslan, B. ve Biniş, M. (2014). Vergi denetiminde bir etkinlik sorunu olarak mükellef seçimi. 29. Türkiye Maliye Sempozyumu, Antalya.
- Aşan, Ş. (2014). Mükellef ve kamu otoritesi açısından vergi ahlakının değerlendirilmesi. Journal of Life Economics, 1, 69-79.
- Aydoğan, S. D. (2017). Vergi psikolojisinin temelleri ve vergiye karşı davranışları etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 14-22.
- Baer, K., & Silvani, C. (2000). Vergi İdaresi Reform Stratejisinin Planlanması: Tecrübe ve İlkeler (Çev. Ö. Saraç,). Türk İdare Dergisi, 426, 189-220.
- Bahçe, A. B. ve Gümüş, Ö. (2017). Vergi planlaması temelinde kamu yararı: Kurumlar vergisi üzerine teorik bir yaklaşım. Yönetim ve Ekonomi, 24 (1), 1-20.
- Baykan, G. (2021). Transfer fiyatlandirmasi yoluyla örtülü kazanç dağitimi ve hukuki sonuçları. [Çevrim-içi: https://www.mondaq.com/turkey/sales-taxes-vat-gst/1062548/transfer-fiyatlandirmasi-yoluyla-rtl-kazan-da287itimi-ve-hukuki-sonulari ], Erişim tarihi: 10.01.2023.
- Beşel, F. ve Şahpaz, K. (2017). Vergi uyumunun arttırılmasına yönelik bir öneri: Kısmi tahsis uygulaması. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 1 (1), 47-60.
- Bilici, N. (2004). Vergi cennetleri ile mücadele, Türkiye’de vergi kayıp kaçakları, önlenmesi yolları. 19. Maliye Sempozyumu, Antalya.
Öz
Ülkeler mali çıkarlarını korumak amacıyla vergi açığı düzeyine göre vergi sistemlerini yeniden gözden geçirirler. Toplanamayan vergi gelirleri nedeniyle devlet gelir ihtiyacını karşılama yollarını arar. Vergi açığı, gelirin eksik beyan edilmesi, vergilerin eksik ödenmesi ve vergi beyannamesi verilmemesi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Ancak, devletin hizmet ve harcamalarından memnuniyetsizlik, kasıtsız hatalar, vergi mevzuatının karmaşıklığı ve kayıt dışı ekonomi açığın oluşmasında etkili olmaktadır. Devlet vergi açığını ölçerek ödenecek toplam gelirin kimden tahsil edilmesi gerektiğini bilir ve o alana odaklanır ve sorunlu alanlara çözüm üretir. Yüksek derecede vergi uyumu sağlanabildiği taktirde vergi açığı azalır.Vergiye uyum, vergiye karşı tutum ve davranışlara göre şekillenir. Vergi uyumunu olumsuz etkileyen durum ve faktörlerin belirlenmesi vergi açığı probleminin çözümünde önem arz etmektedir. Söz konusu açığın azaltılması için vergi uyumunu etkileyen faktörlerin tespiti gereklilikler arasındadır. Bu çalışmada vergi gelirlerinde kayıpların yaşanmaması için vergi uyumunu etkileyen faktörler incelenerek vergi açığı açısından durum değerlendirmesi yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akdoğan, A. (1997). Kamu maliyesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
- Akdoğan, T. (2022). Dijitalleşmenin vergi uyumuna etkisi: Sakarya ili saha çalışması. Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
- Akın, E. & Kahraman, A. (2014). Vergi affı iyi mi, kötü mü?. KPMG Vergi, 19, 61-63.
- Aktan, C. C. (2018). Vergileme vergi teorisi ve politikası. (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Aktan, C. C., Dileyici, A. G. D. & Saraç, A. G. Ö. (2003). Osmanlı tarihinde vergi isyanları II. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1), 1-25.
- Alm, J. & Torgler, B. (2006). Culture differences and tax morale in the United States and in Europe. Journal of Economic Psychology, 27 (2), 224-246.
- Alm, J., Mckee, M. & Beck, W. (1990). Amazing grace: Tax amnesties and compliance. National Tax Journal, 43 (1), 23-37.
- Andrejovská, A., Konečná, V., & Hakalová, J. (2020). Tax gap as a tool for measuring vat evasion in the Eu countries. Ad Alta: Journal of Interdisciplinary Research, 10 (2), 8-13.
- Arslan, A. ve Aydın, A. (2021). Ethics and tax ethics: A Theoretical evaluation in terms of wagner's taxation principles. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 85-97.
- Arslan, B. ve Biniş, M. (2014). Vergi denetiminde bir etkinlik sorunu olarak mükellef seçimi. 29. Türkiye Maliye Sempozyumu, Antalya.
- Aşan, Ş. (2014). Mükellef ve kamu otoritesi açısından vergi ahlakının değerlendirilmesi. Journal of Life Economics, 1, 69-79.
- Aydoğan, S. D. (2017). Vergi psikolojisinin temelleri ve vergiye karşı davranışları etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3, 14-22.
- Baer, K., & Silvani, C. (2000). Vergi İdaresi Reform Stratejisinin Planlanması: Tecrübe ve İlkeler (Çev. Ö. Saraç,). Türk İdare Dergisi, 426, 189-220.
- Bahçe, A. B. ve Gümüş, Ö. (2017). Vergi planlaması temelinde kamu yararı: Kurumlar vergisi üzerine teorik bir yaklaşım. Yönetim ve Ekonomi, 24 (1), 1-20.
- Baykan, G. (2021). Transfer fiyatlandirmasi yoluyla örtülü kazanç dağitimi ve hukuki sonuçları. [Çevrim-içi: https://www.mondaq.com/turkey/sales-taxes-vat-gst/1062548/transfer-fiyatlandirmasi-yoluyla-rtl-kazan-da287itimi-ve-hukuki-sonulari ], Erişim tarihi: 10.01.2023.
- Beşel, F. ve Şahpaz, K. (2017). Vergi uyumunun arttırılmasına yönelik bir öneri: Kısmi tahsis uygulaması. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 1 (1), 47-60.
- Bilici, N. (2004). Vergi cennetleri ile mücadele, Türkiye’de vergi kayıp kaçakları, önlenmesi yolları. 19. Maliye Sempozyumu, Antalya.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 10 Temmuz 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Nisan 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 8 Sayı: 2 |
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.