Öğretmenlerin öğretimsel liderlik algıları ve sınıf yönetimi becerilerinin öğretim ortamındaki kuşaklararası iklim üzerindeki rolünün incelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 83 - 102, 31.12.2020

Ayşe Kalo Efe , Seyithan Demirdağ , Hasan Yücel Ertem

https://doi.org/10.47615/issej.777625

Cited By: 2

Öz

Öğretmen nitelikleri ile sınıf ortamında sergilenen beceriler okul etkililiği için büyük önem arz etmektedir. Bu araştırma, öğretmenlerin öğretimsel liderlik algıları ve sınıf yönetimi becerilerinin öğretim ortamındaki kuşaklararası iklim üzerindeki rolünün incelenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim-öğretim yılında görev yapan 286 öğretmen oluşturmakta olup katılımcılar seçkisiz (random) yöntemlerden tabakalı örneklem yöntemi ile belirlenmiştir. Veri toplama araçları olarak; öğretim liderliği, sınıf yönetimi ve kuşaklararası iklim ölçekleri uygulanmıştır. Çalışmadaki verilerin araştırma sorularına ilişkin analiz edilmesinde Pearson-Moment, T-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve basit doğrusal regresyon analizleri kullanılmıştır. Çalışmanın analizleri sonucunda öğretimsel liderlik algıları ile kuşaklararası iklim arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. T-test sonucunda cinsiyetin bir sınıf yönetimi davranışı üzerinde; okul türünün ise öğretimsel liderlik ve kuşaklararası iklim boyutları üzerinde anlamlı bir farklılık oluşturduğu görülmüştür. ANOVA sonuçları eğitim durumu öğretimsel liderlik boyutları üzerinde, okul kademesi sınıf yönetimi boyutu üzerinde, mesleki kıdem öğretimsel liderlik boyutları üzerinde ve mezun olunan fakülte ise öğretimsel liderlik boyutu üzerinde anlamlı farklılığa neden olmuştur. Son olarak, öğretim liderliği öğretim ortamındaki kuşaklararası iklimi yordamaktadır. Öğretimsel liderliği, sınıf yönetimi becerileri ve kuşaklararası iklimi geliştirici etkinlikler önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul etkililiği,, sınıf yönetimi,, öğretimsel liderlik,, kuşaklararası iklim,

Investigation of the role of the role of instructional leadership perceptions of teachers and their classroom management skills on intergenerational climate

Öz

Qualities of the teachers and their skills in the classrooms are important for school effectiveness. The current study was conducted in order to examine the role of instructional leadership perceptions of teachers and classroom management skills on intergenerational climate. The design of the study was correlational study that is a quantitative method. Participants of the study were 286 teachers working actively in 2019-2020 semester. Sample was selected through stratified random sampling. Instruments of the study were scales of instructional leadership, classroom management skills, and intergenerational climate. Statistical analyses were Pearson-Moment t test, one-way analysis of variance (ANOVA) and simple regression analysis. A positive relationship between instructional leadership perceptions and intergenerational climate was found. Further, t-test analysis showed that gender made a significant difference on a classroom management skill while school type made a significant difference on dimensions of instructional leadership perceptions and intergenerational climate. ANOVA revealed out significant differences for educational background and dimensions of instructional leadership perceptions, school level and one dimension of classroom management skills, professional seniority and one dimension of instructional leadership perception, and graduate school and one dimension of instructional leadership. Also, only instructional leadership perceptions predicted intergenerational climate. Organizations were recommended in order to improve instructional leadership styles, classroom management skills, and intergenerational climate.

Anahtar Kelimeler

School effectiveness, classroom management, instructional leadership, intergenerational climate

Kaynakça

• Adıgüzel, İ. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
• Adıgüzel, O., Batur, Z. ve Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 165-167.
• Ayık, A., & Şayir, G. (2014). Okul müdürlerin öğretimsel liderlik davranışları ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(49), 253-279.
• Akan, D., Şener, N., Başar, M. ve Şen, B. (2016). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerinin okul yöneticisi görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 71-88.
• Aksoy, E. ve Işık, H. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği rolleri. Sosyal Bilimler Dergisi, (19), 237-247.
• Alatlı, R. (2014). Genel ve özel eğitim öğretmenlerinin sınıf yönetimi bilgileri ile sınıf yönetimine ilişkin öz yetkinliklerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Altunay, E. (2017). Sınıf yönetiminde öğretmenlerin öğretimsel liderlik rolleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(37), 19-44.
• Arslan, M. (2009). Yeni ilköğretim programının uygulanmasında ilköğretim okulu yöneticilerinin öğretimsel liderlik rollerine ilişkin öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ayaz, M. (2015). Öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin öğretim liderliği davranış düzeyleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 137-154.
• Aydın, A. (2013). Sınıf Yönetimi. Pegem Akademi: Ankara.
• Ayık, A. ve Şayir, G. (2014). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(49), 253-279.
• Balyer, A. ve Gündüz, Y. (2013). Öğretim lideri olarak okul müdürlerinin öğrencilerin akademik başarısı üzerindeki etkisinin incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(29), 107-128.
• Başar, H. (1999). Sınıf yönetimi. Milli Eğitim Basımevi: İstanbul
• Bellibaş, M. ve açısından karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(4), 453-482.
• Berkup, S. (2014). Z kuşağı döneminde X ve Y kuşağıyla çalışma: farklılıkların yönetimi iş hayatında nesiller. Akdeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 203-210.
• Bozpolat, E., Usta, H. ve Teyyar, C. (2016). Öğrenci ve öğretim elemanlarının sınıf yönetim modellerine ilişkin görüşleri: nitel bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59). 1158-1160.
• Can, E. ve Baksi, O. (2014). Öğrencilerin sınıf içi tutum ve davranışlarının öğretmenlerin sınıf yönetimi başarısına etkisi. Asya Öğretim Dergisi, 2(1), 86-101.
• Can, N. (2007). İlköğretim okulu yöneticisinin bir öğretim lideri olarak yeni öğretim programlarının geliştirilmesi ve uygulanmasındaki yeterliliği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(2), 228-244.
• Cravens, X., Goldring, E., ve Penaloza, R. (2011). Leadership practices and school choice. Nashville, TN: Vanderbilt University.
• Çakır, H. (2019). Hayat boyu öğrenme kurum müdürlerinin öğretimsel liderlik rolleri: bir karma yöntem araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
• Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin ekonomiye ve kalkınmaya etkisi. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 34-35.
• Çelik, M. (2010). Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışı ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının analizi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Çelik, M. (2014). Hizmet sektöründeki y kuşağı çalışanlarının iş hayatındaki beklentileri (İstanbul Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Çelik, O. (2019). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin öz yeterlilikleri ile sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Çubukçu, Z. ve Girmen, P. (2008). Öğretmenlerin sınıf yönetimi becerilerine ilişkin görüşleri. Bilig, Kış, 44, 123-142.
• Demirdağ, S. (2015). Self--assessment of mıddle school teachers: Classroom management and dıscıplıne referrals. International Journal on New Trends in Education & their Implications (IJONTE), 6(2), 45-55.
• Demirdağ, S. (2016). Student attitudes in ınclusive settings: Public middle schools. International Journal of Psycho-Educational Sciences, 5(3), 130-142.
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlilik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(35), 98-110.
• Ercoşkun, M. H. ve Ada, Ş. (2013). Etkili sınıf yönetimi oluşturmada sınıf öğretmenlerinin yeni rollerinin nitel açısından incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 60-79.
• Erin, B. (2019). Türkiye’ de işveren markasının önemi ve işveren markasının, X ve Y kuşağı açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ertem, H. Y., & Gökalp, G. (2019). Lisansüstü eğitimde örgüt iklimi ölçeğinin geliştirilmesi. Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 20(3), 784-797.
• Ertem, H. Y., & Gökalp, G. (2020). Parents’ perceptions of school climate and parent involvement in terms of educational levels of parents and grade of their children. Hacettepe University Journal of Education, 35(1), 78-91. doi: 10.16986/HUJE.2018040670.
• Ezer, Ö. (2014). Öğretim liderliği ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Gürbüz , S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Ankara.
• Güven, S., Çelik, Ç. ve Özkan, Z.(2017). Okul yöneticilerinin göreve yeni başlayan sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimini gerçekleştirebilmelerine ilişkin görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 618-634.
• Kazak, E. (2016). Okul yöneticilerinin öğretim liderliği davranışları ile okulda kuşaklararası iklim ve kuşaklararası öğrenme arasındaki ilişki. Doktora Tezi. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• Kendirci, M. (2019). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Kırık, A. ve Köyüstü, S. (2018). Z kuşağı konusunda yapılmış tezlerin içerik analizi yöntemiyle incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1497-1518.
• Korkut, K. ve Babaoğlan, E. (2010). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26, 146-155.
• Köstelioğlu, M., Olukçu, E. (2019). Öğretimsel liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel özdeşleşme düzeylerinin ilişkisi. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 15(2), 31-45.
• Nur, İ. (2012). Anaokullarında örgüt iklimi ile öğretmenlerin sınıf yönetimi becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Malatya İli Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Serin, K. (2012). İlköğretim müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18(3), 435-459.
• Şahin, İ. ve Altunay, U. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin sınıf yönetimi davranışları. İlköğretim Online, 10(3), 905-918.
• Şişman, M. (2014). Öğretim liderliği. Pegem Akademi Yayıncılık: Ankara.
• TDK, (Mart Çarşamba, 2020 tarihinde www.tdk.gov.tr adresinden alındı).
• Tanrıöğen, A. (2000). Temel eğitim öğretmenlerinin okul müdürlerinden bekledikleri öğretimsel liderlik davranışları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 67-73.
• Toruntay, H. (2011). X ve Y kuşağı üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma . Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul
• Uslu, T. ve Avcı, M. (2016). Eğitim fakültesi elemanlarının sınıf yönetimi becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 611-637.
• Ünal, A. ve Çelik, M. (2013). Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının analizi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 239-258.
• Yeşilyurt, E. ve Çankaya, İ. (2008). Sınıf yönetimi açısından öğretmen niteliklerinin belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(23), 274-295.
• Yıldız, S. (2017). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile iş tatmini özelliklerine ilişkin öğretmen görüşleri: İstanbul ili Bayrampaşa ilçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi. Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Yılmaz, Z. ve Aydın, Ö. (2015). İlköğretim öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerine ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 148-164.
• Yılmaz, E., ve Kurşun, A. T. (2015). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin akademik iyimserlik düzeyleri arasındaki ilişki. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 35-48.
• Yörük, S. (2010). İlköğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarının etkililiği ölçeğinin geliştirilmesi. Kuramsal Eğitim Bilim, 3(1), 66-92.