Secondary school students’ thoughts on vocational and technical education system in Turkey

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 238 - 258, 31.12.2020

Mehmet Karakaş , Ergin Erginer

https://doi.org/10.47615/issej.840327

Öz

ABSTRACT
The aim of this research is to determine the perceptions of secondary school students towards vocational and technical education. Qualitative research methods were used in the research. The study group consists of 846 eighth grade students from 11 different secondary schools with different socio-economic levels located in the central district of Tokat. A semi-structured questionnaire consisting of 12 items prepared in consultation with experts in the field was applied to the selected students and descriptive analysis was made. According to the results of the research, the types of high schools that secondary school students want to go are mostly Health Vocational, Anatolian and Science high schools, respectively. The high schools that secondary school students want to attend are Health, Anatolian and Police Vocational high schools, respectively. Students have some misconceptions about the concept of vocational-technical education and they confuse the concept of occupation with this concept.
The high schools that students consider to be vocational high schools are mostly Industrial, Health and Trade vocational high schools, respectively. It was concluded that the most influencing factors in students' high school selection stage was family, teacher and friends, respectively. As the group that did not affect the high school selection stage, the students answered the friend and teacher options the most.The students mostly wanted to have professions of teachers, medical doctors and police. Most of the students stated that they did not receive vocational guidance services and they wanted to go to a high school suitable for the profession they wanted to have. The students stated that the most important criteria in choosing a profession are success, prestige and salary. Students thought of their occupation in the last grade of secondary school, then in the primary school and then in the seventh grade.

Anahtar Kelimeler

Vocational and technical education, primary education, vocational guidance, perception

Türkiye’de ortaokul öğrencilerinin mesleki ve teknik eğitim sistemine yönelik düşünceleri

Öz

Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin mesleki ve teknik eğitime yönelik algılarını belirlemektir. Araştırma kapsamında nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma grubu Tokat ili merkez ilçesinde yer alan farklı sosyoekonomik seviyelere sahip 11 farklı ortaokuldaki 846 sekizinci sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Belirlenen öğrencilere alandaki uzmanlara danışılarak hazırlanan 12 maddeden oluşan yarı yapılandırılmış bir anket uygulanmış ve betimsel analiz yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına gore ortaokul öğrencilerinin gitmek istedikleri lise türleri sırasıyla en çok Sağlık Meslek, Anadolu ve Fen liseleri şeklindedir. İlköğretim öğrencilerinin gitmeyi istedikleri liseler sırasıyla Sağlık Meslek, Anadolu ve Polis Meslek liseleridir. Öğrenciler meslek lisesi kavramını sırasıyla en çok meslek sahibi yapan liseler, çeşitli meslek liseleri, meslek sahibi olmak şeklinde belirtmişlerdir. Öğrencilerin meslek lisesi olduğunu düşündükleri liseler ise sırasıyla en çok Endsütri, Sağlık ve Ticaret Meslek Liseleri şeklindedir. Öğrencilerin lise seçim aşamasında en çok etkileyen faktörlerin sırasıyla aile, öğretmen ve arkadaş olduğu sonucuna varılmıştır. Öğrenciler lise seçim aşamasında etkilemeyen grup olarak arkadaş ve öğretmen seçeneklerini en çok yanıtlamışlardır. Öğrenciler en çok öğretmenlik, tıp doktoru ve polis mesleklerine sahip olmayı istemişlerdir. Öğrencilerin çoğu mesleki rehberlik hizmeti almadıklarını ve sahip olmak istedikleri mesleğe uygun bir liseye gitmek istediklerini belirtmişlerdir. Öğrenciler meslek seçiminde en çok başarı, saygınlık ve maaş kriterlerinin önemli olduğunu belirtmişlerdir. Öğrenciler kendilerine ait mesleği sırasıyla ortaokulun son sınıfında sonra ilkokulda daha sonra ise yedinci sınıfta düşünmüşlerdir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki ve teknik eğitim, ortaokul, mesleki rehberlik, algı

Kaynakça

• Adem, M. (1980). Eğitimin kalkınmadaki yeri ve önemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 13 (1), 1-16.
• Alkan, C., Doğan, H.ve Sezgin, İ. (1998). Mesleki ve teknik eğitimin esasları: kavramlar, gelişmeler, uygulamalar, yönelmeler. Ankara: Alkım Yayınları.
• Bozgeyikli, H.,Bacanlı, F. ve Doğan, H. (2009) İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin mesleki karar verme yetkinliklerinin yordayıcılarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(), 111-124.
• Can, A. ve Taylı, A. (2014). Ortaokul öğrencilerinin kariyer gelişimlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 321-346.
• Eurydice (2020). The Structure of the European Education Systems 2020/21. https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/structure-european-education-systems-202021-schematic-diagrams_en adresinden 12.10.2020 erişildi.
• CEDEFOP (2020) Investing in career guidance. https://www.cedefop.europa.eu/en/publications-and-resources/publications/2227 adresinden 15.10.2020 erişildi.
• Demir, Ü. (2017). Perceptıon of vocatıonal and technıcal hıgh school:a research on the secondary school 8th grade students .(Mesleki ve teknik anadolu lisesi algısı: ortaokul 8. Sınıf öğrencileri üzerine bir araştırma). Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(2), 316-242.
• Doğan, H. (1969). Endüstriyel kalkınma ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2 (1), 39-44.
• Durmuş, A. ve Dağlı, A. (2017). Integration of Vocational Schools to Industry 4.0 by Updating Curriculum and Programs. International Journal of Multidisciplinary Studies and Innovative Technologies. This is an extended version of a conference paper (ISMSIT2017).
• Ergün, M. (2011). Eğitim ve kalkınma. 3.Sosyal Bilimler Sempozyumu. “Bölgesel Kalkınmada Eğitimin Rolü” . Diyarbakır: Dicle Universitesi Sosyal Araştırmalar Merkezi, 5-12.
• Gentry, M., Peters, S. J., & Mann, R. L. (2007). Differences between general and talented students’ perceptions of their career and technical education experiences compared to their traditional high school experiences. Journal of Advanced Academics, 18(3), 372-401.
• Gülmez, I. (2014). Avrupa Bi̇rli̇ği̇ ülkeleri̇nde mesleki̇ yönlendi̇rmeleri̇n incelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 5(9), 93-129.
• Hamamcı, Z., Bacanlı,F. ve Doğan, H. (2013). İlköğretim ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin mesleki ve eğitsel kararlarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 284-299.
• Hepkul, A. (2016). Meslek lisesi tercihi sürecinin keşifsel olarak incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 41-52.
• Kuzgun, Y. (2006). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş (3.Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Marr, B. (2018).What is Industry 4.0? Here's A Super Easy Explanation For Anyone. https://www.forbes.com/sites/bernardmarr/2018/09/02/what-is-industry-4-0-heres-a-super-easy-explanation-for-anyone/?sh=2f000f389788
• Milli Eğitim Bakanlığı (2012). 12 yıl zorunlu eğitim sorular–cevaplar. http://www.meb.gov.tr/ duyurular / duyurular2012/12Yil_Soru_Cevaplar.pdf adresinden 16.10.2020 erişildi.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2020). Millî eğitim bakanlığı ortaöğretim kurumları yönetmeliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/09/20200902-3.htm adresinden 05.10.2020 erişildi.
• Odabaşı, B. (2014). Türk eğitim sisteminde yeni kanun (4+4+4) değişikliği üzerine düşünceler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2),103-124.
• Özer, M., & Suna, H. E. (2019). Future of vocational and technical education in Turkey: Solid steps taken after Education Vision 2023. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 10(20), 166-192.
• Varsori, A. (2004). Vocational education and training in european social policy from its origins to cedefop. European Journal, 32, 63-76.
• Yeşilyaprak, B. (2019). Türkiye’de mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı hizmetleri: güncel durum ve öngörüler, Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(2), 73-102.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yörük, S. , Dikici A.ve Uysal A. (2002). Bilgi toplumu ve Türkiye’de mesleki eğitim. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 299-312.
• Williams, Z. D. (2016). Industrial technology trends: Industry 4.0 related patents have grown by 12x in 5 years. https://iot-analytics.com/industrial-technology-trends-industry-40-patents-12x/ adresinden 06.08.2020 erişildi.