Öz
İsmail Hakkî Bursevî’s article entitled
“Es’ile-i Şeyh Mısrî’ye Ecvibe-i İsmâil Hakkî” consists of the answers of
İsmail Hakkî Bursevî to the sufi questions of Niyâzî-i Mısrî. In this article,
İsmail Hakkî Bursevî gives prosaic answers to Niyâzî-i Mısrî’s poetic
questions. Niyâzî-i Mısrî allusively discusses the intricate topics of Sufism,
especially the unity of existence, and wants explanations to these topics.
Niyazî-i
Mısrî starts es’ile with this verse “Müşkilüm var size ey Hak dostları eylen
reşâd” and prays for those who will save him from this difficult situation.
Then he starts remarking the questions that he describes as difficulties. In
these questions, the essence of the abundance (kesret) and the unity (vahdet),
and the essence of the abundance in the unity; the social classes and the
characteristics of these classes; the duties and the conditions of nafs and
satan in the face of Allah’s will; the meanings of life, afterlife, and hashr
(the exile) and neshr (the resurrection); what jannah (paradise), jahannam
(hell), and barzakh (the intermediate realm); what the meaning of the reasons
of suffering and blessing are the same; fundamentally sameness of comfort and
discomfort; the closeness of the slave with Allah and the closeness of Allah
with the slave; whom is called Allah and whom is called the slave; the meanings
and the differences of “Men aref” and “Mâ rameyte iz ramey”; why ascetism
become useless when ascetics see the Lord are mentioned.
First,
es’ile (questions) and ecvibe (answers) concepts are dwelled on, then the
characteristics of genre and study related to these concepts are mentioned in
our study. In this context, the place of İsmail Hakkî Bursevî’s article among
the religious-sufi literary genres is tried to be revealed and the article’s
text with transcription is included.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akkaya, Hüseyin. Terceme-i Ecvibe-i Alî Bin Ebî Tâlib. İstanbul: Sivas Belediyesi Yayınları, 2017.
- Arıcı, Resul. Salâhî'nin Tasavvufî Şiir Şerhleri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2006.
- Başaran, Selman. “el-Ecvibetü’l-Fâzıla”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 10: 386. Ankara: TDV Yayınları, 1994.
- Bursavi, İsmail Hakkı. Makalat-ı İsmail Hakkı. Mısır: Bulak Matbaası, 1257.
- Çakır, Adalet. “Aziz Mahmud Hüdâyî’nin Ecvibe-i Mutasavvıfâne’si ve Celvetiyye Tarîkatının Bazı Esasları”. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi 35/1 (2015): 59-96.
- Çelebioğlu, Âmil. 'Türk Edebiyatında Manzum Dinî Eserler". Eski Türk Edebiyatı Araştırma-ları (İstanbul 1998): 349-365.
- Demirci, Mehmet. “İsmail Hakkı Bursevî'nin Ecvibe-i Hakkiyye'si”. Tasavvuf: İlmî ve Aka-demik Araştırma Dergisi, 4/10 (2003): 9-44.
- Eser, Zülfiye. İsmail Hakkı Bursevi'nin Es'iletü's-Sahafiyye ve Ecvibetü'l-Hakkıyye İsimli Eseri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2003.
- Hanay, Necattin. “Aksarâyî'nin Kitabü'l-Es'ile ve'l-Ecvibe'si ve Yorum Metodu”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 17/2 (2017): 171-198.
- Namlı, Ali. “İsmâil Hakkı Bursevî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 23: 108-110. Ankara: TDV Yayınları, 2001.
- Sözüdoğru, Hatice Arslan. “Sarı Gürz Nureddin Hamza B. Yusuf Efendi (ö. 928/1521) ve Ecvibe ‘alâ Es’ileti’s-Seyyidî Risâlesinin Tahkiki”. Tarih Okulu Dergisi(TOD) 35 (Ağustos 2018): 153-173.
- Süer, Fatih Ramazan. “Sa‘dî Efendi’nin Es’ile-i Sûfî Ecvibe-i Sa‘dî Adlı Namaz Risâlesi”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 18 (2017): 467-502.
- Tökel, Dursun Ali. “İki Farklı Namaz Algısı: Fuzûlî’nin Gazeline Niyazi Mısrî’nin Cevabıdır”. Dergah Dergisi 11 (Nisan 2014): 15-16.
Öz
İsmail Hakkî Bursevî’nin Es’ile-i Şeyh Mısrî’ye Ecvibe-i İsmâil
Hakkî isimli eseri, Niyâzî-i Mısrî’nin sorduğu tasavvufî suallere İsmail
Hakkî Bursevî’nin verdiği cevaplardan oluşmaktadır. Bu eserde İsmail Hakkî
Bursevî, Niyâzî-i Mısrî'nin manzum olarak sorduğu sualleri mensur olarak cevaplamıştır.
Niyâzî-i Mısrî tasavvufun, bilhassa da vahdet-i vücûdun girift konularını
remizli bir şekilde ele almış ve bunların izahını istemiştir.
Niyâzî-i Mısrî,
es’ilesine “Müşkilüm var size ey Hak
dostları eylen reşâd” mısraıyla başlamış ve kendisini bu müşkül durumdan
kurtaracaklara hayır duada bulunmuştur. Daha sonra müşkül olarak ifade ettiği
sorularına başlamıştır. Bu sorularda kesret ile vahdetin ve kesret içerisindeki
vahdetin mahiyetinin ne olduğundan; halkın sınıfları ve bu sınıfların sahip
olduğu vasıflardan; Hakk’ın iradesi karşısında nefis ve şeytanın vazife ve
vaziyetlerinden; dünya, ukbâ ve haşır ve neşrin ne manaya geldiğinden; cennet,
cehennem ve berzahın ne olduğundan; kahır ve lütfun illetlerinin bir olmasının
ne demek olduğundan; rahatın mihnet ve mihnetin rahatlık olup temeldeki
aynılığından; Hakk’ın kula ve kulun Hakk’a olan yakınlığından; kime kul kime
Allah dendiğinden; “Men aref” ve “Mâ rameyte iz rameyte” remiz ve ibarelerinin
aralarındaki tefavütten; Hakk’ı anladığı vakit zahidin
sahip olduğunu iddia ettiği o zühdünün neden durgunluğa uğradığından
bahsedilmiştir.
Çalışmamızda
önce es’ile ve ecvibe kavramları üzerinde durulmuş ve bu kavramlar etrafında
oluşmuş tür ve eser özelliklerinden bahsedilmiştir. Bu çerçevede dinî-tasavvufî
edebi türler arasında Es’ile-i Şeyh
Mısrî'ye Ecvibe-i İsmâil Hakkî eserinin yeri ortaya konmaya çalışılmış ve
eserin transkripsiyonlu metnine yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Tasavvuf İsmail Hakkî Bursevî Niyazî-i Mısrî es’ile ecvibe manzum
Kaynakça
- Akkaya, Hüseyin. Terceme-i Ecvibe-i Alî Bin Ebî Tâlib. İstanbul: Sivas Belediyesi Yayınları, 2017.
- Arıcı, Resul. Salâhî'nin Tasavvufî Şiir Şerhleri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2006.
- Başaran, Selman. “el-Ecvibetü’l-Fâzıla”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 10: 386. Ankara: TDV Yayınları, 1994.
- Bursavi, İsmail Hakkı. Makalat-ı İsmail Hakkı. Mısır: Bulak Matbaası, 1257.
- Çakır, Adalet. “Aziz Mahmud Hüdâyî’nin Ecvibe-i Mutasavvıfâne’si ve Celvetiyye Tarîkatının Bazı Esasları”. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi 35/1 (2015): 59-96.
- Çelebioğlu, Âmil. 'Türk Edebiyatında Manzum Dinî Eserler". Eski Türk Edebiyatı Araştırma-ları (İstanbul 1998): 349-365.
- Demirci, Mehmet. “İsmail Hakkı Bursevî'nin Ecvibe-i Hakkiyye'si”. Tasavvuf: İlmî ve Aka-demik Araştırma Dergisi, 4/10 (2003): 9-44.
- Eser, Zülfiye. İsmail Hakkı Bursevi'nin Es'iletü's-Sahafiyye ve Ecvibetü'l-Hakkıyye İsimli Eseri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2003.
- Hanay, Necattin. “Aksarâyî'nin Kitabü'l-Es'ile ve'l-Ecvibe'si ve Yorum Metodu”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 17/2 (2017): 171-198.
- Namlı, Ali. “İsmâil Hakkı Bursevî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 23: 108-110. Ankara: TDV Yayınları, 2001.
- Sözüdoğru, Hatice Arslan. “Sarı Gürz Nureddin Hamza B. Yusuf Efendi (ö. 928/1521) ve Ecvibe ‘alâ Es’ileti’s-Seyyidî Risâlesinin Tahkiki”. Tarih Okulu Dergisi(TOD) 35 (Ağustos 2018): 153-173.
- Süer, Fatih Ramazan. “Sa‘dî Efendi’nin Es’ile-i Sûfî Ecvibe-i Sa‘dî Adlı Namaz Risâlesi”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 18 (2017): 467-502.
- Tökel, Dursun Ali. “İki Farklı Namaz Algısı: Fuzûlî’nin Gazeline Niyazi Mısrî’nin Cevabıdır”. Dergah Dergisi 11 (Nisan 2014): 15-16.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Şubat 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |