BİR CÂMİ MÛSİKÎSİ FORMU: FERACİYE

Yıl 2008, Sayı: 11, 189 - 195, 01.12.2008

Hüseyin Akpınar

Öz

Câmi mûsikîsi, dinî mûsikînin bir türüdür. Dinî mûsikî ise câmilerde ibadet maksatlı ve sese dayalı, tekkelerde zikir amaçlı ve bazı enstrümanların eşlik ettiği bir mûsikîdir. Câmi mûsikîsinin ezan, kamet ve tesbihât’tan bayram, cuma ve cenâze salâları, temcîd, mevlid ve mirâciye’ye kadar bir çok formu vardır. Mezkur câmi mûsikîsi formlarına ilaveten Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde uzun yıllar geleneksel olarak varlığını devam ettiren örnekler de vardır. Bunlardan bazıları derleme yapılmıştır. Fakat, kayıtlara henüz geçirilmeyen “Feraciye” gibi Câmi mûsikî formu da mevcuttur. “Bir kimsenin üzüntüsünü giderme, ferahlık ve kurtuluş” anlamındaki Feraciye; doğum, ölüm, hastalık, bela ve musibet gibi sebeplerden dolayı Şanlıurfa, Mardin, Siirt ve Cizre gibi kültürel merkezler başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu bölgesinin bir bölümünde minârede dua niyetiyle okunmaktadır. Bu makale, adı geçen şehirlerde icrâ edilen feraciyeyi detaylı bir şekilde ele alacaktır

Anahtar Kelimeler

Dini Müzik, Feraciye, Cami, İbadet

A Mosque Music Form: Farajiya

Öz

Mosque music is a kind of religious music. Religious music is a kind of music performed in the mosques as a prayer based on sound and in the lodges (takka) as a zikr (remembrance of God) accompanied by some instruments. Mosque music has many kinds comprising: Azan, Qamat and Tasbihat; the Salas of Iyd, Jum’a and Funeral; the Tamjid, the Mawlid and the Mirajiya. There are many other forms; while some of which were recorded, others such as ‘Farajiya’ were not done so.The Farajiya meaning welfare, salvation is a kind of dua (prayer) chanted on the minarattes for birth, death, illness, or natural disasters in Southeast Anatolia mainly in Şanlıurfa, Mardin, Siirt and Cizre. This article will examine Farajiya in details as performed in the aforesaid cities

Anahtar Kelimeler

Religious Music, Farajiya, Mosque, Prayer

Kaynakça

• » Asım Efendi, Kâmûs Tercümesi, I, İstanbul 1305.
• » Demokrat Siirt Gazetesi, Sayı: 192, Siirt 22 Aralık 2004.
• » İbnu’l- Cezerî, en-Neşr fi’l-Kırâati’l-Aşr, (Neşreden: Ali Muhammed ed-Debbâ’), II, Beyrut (Ta- rihsiz).
• » İsmail Karaçam, Kur’ân-ı Kerîm’in Faziletleri ve Okuma Kaideleri, İstanbul 1976.
• » Mahmut Ragıb Gazimihâl, Konya’da Mûsikî, Ankara 1947.
• » Nuri Özcan, XVIII. Asırda Osmanlılarda Dinî Mûsikî (Basılmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1982.
• » Recep Uslu, “Türk Dinî Mûsikîmizde Kaside-i Bürde’nin XIII. Yüzyıldan XX. Yüzyıla Yolculu- ğu”, Mûsikî Mecmuası, Sayı: 473/1, İstanbul 2005.
• » Sadeddin Nüzhet Ergun, Türk Mûsikîsi Antolojisi (Dinî Eserler), I-II, İstanbul 1942.
• » Ses kayıtları ve röportajlar.
• » Yılmaz Öztuna, Büyük Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi, I-II, Ankara 1990.
• » Yusuf Ömürlü, “Dinî Mûsikî”, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Sayı: 4, İstanbul 1995.. ————
• Cizre’de okunan feraciye ile ilgili bilgi ve ses kaydı, Cizre Mûsikî Cemiyeti başkanı Eyüp Satıcı’dan